(Tekst in steekwoorden) (Link naar recensie)
Geachte wethouder, beste vrienden, dames en heren
Op de Internationale Vrouwendag 2009 wordt beeld van Miet van Puijenbroek onthuld.
Tegen die tijd komt een brochure uit over
3 verhalen
**Kunstenares en het ontstaan van het beeld
**Miet van Puijenbroek, wie zij was
**De tijd waarin zij actief was in de Tilburgse samenleving
Toen ik dat laatste verhaal het afgelopen weekeinde aan het schrijven was, moest ik onwillekeurig denken aan de Encyclopedie. Een belangrijke ontstaansgrond van dit Tilburgse boek der boeken ligt volgens mij in de periode waarin Miet Pui in de Tilburgse samenleving actief was.
Miet van Puijenbroek werd in 1953 gemeenteraadslid
Ze zou 37 aaneengesloten jaren in de gemeenteraad zitten
Boven het verhaal dat ik schreef, zette ik de kop:
‘Hoe Tilburg radicaal veranderde’
Laat ik een paar voorbeelden geven.
Miet van Puijenbroek zelf presenteerde in 1972 de emancipatienota
De eerste in Tilburg
In oktober 1963 kwamen eerste elf Turken aan op station
De harmonie speelde.
Zwart van de mensen
Was het begin van de mondialisering van Tilburg
500 Tilburgers toen zonder Nederlands paspoort
Nu in Tilburg ruim 40.000 mensen met allochtone wortels
In 1950 werkten 13000 mensen in de Tilburgse textiel
In 1980 nog 1400
Een complete industrie verdween.
Het bestaan viel weg onder duizenden huishoudens
Maar, er kwam een economische wederopbouw
In 1972 vestigde zich Van Doorne’s Transmissie in Tilburg
In 1973 kwam het hoofdkantoor van Interpolis naar de stad
In 1982 was Fuji de ‘gigant’ waar zolang naar was uitgezien
De skyline van Tilburg veranderde letterlijk.
De fabrieksschoorstenen werden opgeblazen.
Tegelijkertijd werden kerken en kerktorens afgebroken.
In extreem korte tijd ontkerkelijkte het Rome van Nederland
In tien jaar was het daarmee gedaan
Andere religies manifesteerden zich
In 1957 werd begonnen met de aanleg van het Hoogspoor.
Er kwam een nieuw station, met kroepoekdak
(vogelkooikes)
Een brede boulevard, de Hart van Brabantlaan, verbond de nieuwe wijk Het Zand met de oude stad
In 1959 werd begonnen met de uitvoering van het ‘Plan van 72 Miljoen’
In acht jaar tijd moest het centrum van Tilburg worden gemoderniseerd
De Schouwburgring werd aangelegd
In 1961 werd de nieuwe schouwburg geopend
De Koningswaaj werd afgebroken
Het oude stadhuis verdween
Katterug en Koningsplein waren nieuwe verworvenheden
Vanaf 1965 konden de Tilburgers openbaar carnaval vieren
De jeugdcultuur werd totaal anders
Er kwamen sozen
Er werden jointjes gerookt
Er liep ‘langharig werkschuw tuig’ door de stad
Er werd gedemonstreerd tegen de oorlog in Vietnam
De Katholieke Hogeschool werd omgedoopt in Karl Marx Universiteit
Tilburg kreeg de eerste Juridische EHBO van Nederland
In 1959 vierde Tilburg in het Leypark 150 jaar stadsrechten met de Hart van Brabant tentoonstelling.
En nu staan we aan de vooravond van 2009. Dat is het jaar waarin twee eeuwen stadsrechten wordt gevierd.
Op dat moment verschijnt de encyclopedie van Tilburg
Dat is natuurlijk een bewuste keuze van de uitgever en van de initatiefnemers.
Wat die initiatiefnemers betreft: het bleek dat zowel Berry van Oudheusden als ik ieder met hetzelfde plan rondliepen.
Op het zandschilderij van de Stichting Tilburgse Taol na, is deze encyclopedie het eerste initiatief in het kader van de viering van 2009.
Het is tevens een initiatief dat het langst zal beklijven.
Als 2009 achter de rug is en Tilburg overgaat tot de orde van de dag, zal De Encyclopedie van Tilburg nog lange tijd als een naslagwerk tot nut van het algemene dienen
Ik heb het sterke vermoeden dat er na deze encyclopedie nooit meer een tweede zal komen.
Deze encyclopedie is dus een uniek product
Zeker ook omdat het de eerst encyclopedie is van een Nederlandse stad
De inhoud bestaat uit 2.000 lemma’s en 750 foto’s. De actuele foto’s zijn met veel inzet gemaakt door Jan Stads. Zijn naam prijkt dan ook niet voor niets op het omslag als een van de samenstellers.
Die 2.000 lemma’s, die 2.000 onderwerpen zou je een samenbundeling mogen noemen van alle boeken en brochures die de afgelopen decennia over Tilburg zijn geschreven, de talrijke onderzoeken die in Tilburg zijn verricht.
In geen enkele stad in Brabant zijn in deze periode zoveel boeken verschenen als in Tilburg.
Daar is een aantal verklaringen voor te geven.
Ik noem de geaardheid van de stad.
In een stad als Den Bosch druipt de geschiedenis van de gevels
In Tilburg is dat niet zo.
Toch heeft Tilburg
**een onnoemelijk interessant verlegen
**een zeer sterke eigen identiteit
Dat zie je allemaal niet, maar het wordt aanschouwelijk gemaakt in de tientallen publicaties.
Al die publicaties zijn ook een reactie op de ontwikkelingen die de stad sinds de Tweede Wereldoorlog heeft doorgemaakt.
Ik gaf al wat voorbeelden in het begin van mijn verhaal
Tilburg is van heel erg diep gekomen
Maar Tilburg ís er gekomen
Voor een groot deel op eigen kracht
Die tientallen boeken doen verslag van
**Hoe het ooit was
**Hoe het nooit meer zal worden
**Hoe het nu is.
**Hoe het in de toekomst zal zijn
Deze boeken zijn óók therapeutisch.
Ze stellen de Tilburgers in staat een gevoel van minderwaardigheid van zich af te schudden.
En, als laatste maar daarom zeker niet het minste:
Al deze boeken zijn een getuigenis van
**de wederopstanding van Tilburg
**een hervonden gevoel van eigenheid
**van assertiviteit
**van uit de schulp krijgen
Dat alles is samengevat in de Encyclopedie van Tilburg
Het is een bundeling van alles wat Tilburg wás, is en zál worden
Daarmee is deze encyclopedie nu van grote waarde, en ook straks
Dit schitterende boek zou op elke Tilburgse boekenplank moeten staan. Huib stam wil ik mijn grote complimenten maken met het feit dat hij als uitgever dit bijzondere boek mogelijk heeft gemaakt. Ik wens hem toe dat het een groot succes wordt.
Ik wil vier medewerkers bedanken: Joep Eijkens, Rob van Putten, Kees van Raak en Henk van Doremalen. Zij hebben in meer of mindere mate lemma’s geschreven over specifieke onderwerpen.
Dit alles zeg ik mede namens de drie redacteuren en de fotograaf van de Encyclopedie van Tilburg. Fotograaf Jan Stads. En de redacteuren Berry van Oudheusden, Ronald Peeters en ik. We hebben er twee jaar aangewerkt.
We zijn hartstikke trots op dit resultaat
Ook voor ons als schrijvers over de stad is dit boek een absoluut hoogtepunt in onze carrière.
Dit alles gezegd hebbend, zou ik nu namens alle betrokkenen het eerste exemplaar willen overhandigen aan wethouder Johan van den Hout…..