In Nederland heeft 45% van de huishoudens moeite met rondkomen en 40% van de huishoudens loopt achter met zijn betalingen. Een op de vijf huishoudens heeft dusdanig ernstige betalingsachterstanden dat er sprake is van betalingsproblemen. Dat heeft het Nibud, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, berekend in het rapport ‘Kans op financiële problemen 2016’ wat maandag 7 november is uitgekomen.
In dit rapport zet het Nibud op een rij wat de oorzaken zijn van financiële problemen en waarom iemand te maken krijgt met ernstige problemen in plaats van lichte. Volgens het rapport, komt dat vooral door hoe mensen met geld omgaan, zegt Gabrielle Bettonville van het Nibud. Het maakt ook helemaal niet uit hoe hoog het inkomen van iemand is, maar vooral om het gedrag.
“Of je impulsief bent, of je spaargeld hebt, of je regelmatig je geldzaken op een rij zet. Als je dat allemaal doet, gaan mensen beter met hun geld om en hebben ze minder moeite”, zegt Bettonville. De bevindingen uit het onderzoek zijn voor het Nibud aanleiding om te komen met de Vuistregels Check, Plan, Spaar. Uit het onderzoek blijkt duidelijk dat mensen die een geordende administratie hebben, regelmatig hun afschriften checken en spaargeld hebben minder kans hebben om ernstige financiële problemen te krijgen. Tegelijk geeft het Nibud toe dat de administratie bijhouden op zichzelf niet genoeg is om geldzorgen te voorkomen. Zo heeft bijna de helft van de mensen met ernstige betalingsproblemen de administratie gewoon op orde. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met een uitkering of een huurhuis.
Henriette Prast, hoogleraar consumenteneconomie aan de Universiteit Tilburg, heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen van het afschaffen van contant geld. Uit dit onderzoek blijkt dat betalen met pin in plaats van contant geld onder andere betalingsproblemen in de hand werkt. Er wordt vaker gepind en steeds minder contant betaald. Banken en winkeliers zijn er blij mee, want het is veiliger, goedkoper en overzichtelijker. Maar er zijn ook bezwaren: alle pintransacties worden door de banken geregistreerd, en het pinnen – vooral contactloos – leidt tot minder bewust koopgedrag.
“We moeten contant geld niet wegdoen”, zegt Henriette Prast. Volgens haar mis je door het contactloos pinnen de broodnodige ‘betaalpijn’: “Je merkt niet dat je geld uitgeeft. Contant geld blijkt de consument sterker bewust te maken van zijn uitgaven. Er zijn mensen die moeten rondkomen van honderd of tweehonderd euro per week, voor hen is het heel prettig om precies te zien hoeveel geld ze nog hebben.”
“Uit ons onderzoek blijkt dat mensen hun geld zorgvuldiger uitgeven als het contant is. Sterker nog: contante betalers kopen meer gezonde producten. Met name jongeren en scholieren kopen meer ongezonde dingen als ze mogen pinnen”, aldus Prast.
Download het onderzoekrapport: ‘Kans op financiële problemen 2016’
