Jean-Paul Korst heeft een enorme passie: het weer. Behalve op zijn eigen weerblog, is hij weerman voor onder andere het weekblad Groot Eindhoven en Radio MagnifiQue.
Het rustige, droge, zachte en zonnige weer was kenmerkend voor de herfst 2011. Oorzaak waren de hogedrukgebieden die soms weken achtereen niet van hun plaats kwamen. Daarmee was de weg geblokkeerd voor oceaandepressies en de bijhorende neerslaggebieden die zeker in dit seizoen garant staan voor bewolking, wind en regen.
Temperatuur
Met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,4°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,6, eindigde de herfst op de negende plaats in de top tien van zachtste herfsten sinds 1901. Op de eerste plaats in deze lijst staat de herfst van 2006 met een gemiddelde temperatuur van 13,6°C. Opvallend is dat zes van de tien zachtste herfsten zijn voorgekomen sinds het jaar 2000.
Alle drie de herfstmaanden verliepen zacht. September had een gemiddelde temperatuur van 15,6°C (normaal 14,5), oktober 11,4°C (normaal 10,7) en in november kwam het gemiddelde uit op 7,2°C tegen 6,7°C als langjarig gemiddelde. De laatste dagen van september en het begin van oktober verliepen uitzonderlijk warm waarbij op 1 en 2 oktober op veel plaatsen nog zomerse dagen van minstens 25 graden werden waargenomen. Zulke dagen in oktober komen niet vaak voor. In De Bilt was dat sinds 1901 pas zes keer eerder gebeurd. In totaal telde de herfst in De Bilt zes zomerse dagen tegen vier normaal. Het aantal warme dagen van minstens 20 graden lag bij het KNMI in De Bilt met achttien ook ruim boven het langjarige gemiddelde van twaalf. De landelijk hoogste herfsttemperatuur werd waargenomen op 3 september waar de stations Ell, Eindhoven en Volkel ieder 29,4°C noteerde. In kleinere tuinen werd zelfs de tropische grens overschreden, zoals in Berkel-Enschot, Tilburg en Aarle-Rixtel met 30,2°C.
Maar er werd ook kou genoteerd. Op 9 oktober kwam het voor het eerst na het zomerseizoen lokaal tot vorst. In De Bilt gebeurde dat pas op 14 november, voordat de eerste vorst werd geregistreerd. In totaal werden in De Bilt acht vorstdagen gemeten, het normale aantal bedraagt zeven. In het hele land bleef de vorst beperkt tot lichte vorst van een enkel graadje. De landelijk laagste temperatuur werd gemeten op 16 november in Woensdrecht; -4,4°C.
Rondom Tilburg kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur van de herfst uit op 12,7°C en dat is bijzonder zacht tegenover normaal 10,7. In de middag werd het gemiddeld 16,7°C en in de nacht 8,7°C. De warmste herfstdag werd gemeten op 3 september toen het tropisch werd met 30,2°C in Berkel-Enschot; de enige tropische dag van dit seizoen. De daarop volgende nacht van 3 op 4 september werd het niet kouder dan 18,2°C, de warmste herfstnacht sinds tenminste 1998 in onze regio. Het aantal warme dagen kwam uit op 22, waarvan er tien zomers waren tegen respectievelijk 14 en 2 normaal. De laagste kwikstand werd waargenomen in de ochtend van 20 november toen de temperatuur in Tilburg zakte tot -1,0°C. Die dag was meteen ook de koudste herfstdag, want overdag werd het nog geen 4 graden.
Neerslag
De herfst was gemiddeld over het land droog met 142 mm regen tegen een langjarig gemiddelde van 243 mm. Het droge karakter van de herfst werd voornamelijk veroorzaakt door de recorddroge november. Deze maand was de droogste novembermaand sinds tenminste 1853 met gemiddeld over het land negen mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 82 mm. Ook in de tweede helft van oktober viel er weinig neerslag. Oktober als geheel was vrij droog met gemiddeld over het land 69 mm tegen 83 mm normaal. Met gemiddeld over het land 65 mm regen regende het ook in september wat minder dan het langjarige gemiddelde van 78 mm. Het droogst was het deze herfst in het zuidoosten van het land. Maastricht registreerde niet meer dan 75 mm. Het minst droge station was Lauwersoog met 187 mm. In De Bilt en Berkel-Enschot werd respectievelijk 168 mm en 155 mm afgetapt tegen 241 en 231 mm normaal. Bij dat laatste weerstation werden er deze herfst maar 30 neerslagdagen geteld, waarbij op zes dagen meer dan 10 mm viel. De natste dag was die van 7 oktober toen meer 27 mm werd opgevangen in de regenmeter. Naast regen werd er op twee dagen hagel waargenomen, drie dagen onweer en op tien dagen mist. Door het rustige en warme weer en de sterke afkoeling vormde zich tegen zonsondergang op grote schaal mist die geruime tijd hinderlijk was voor het verkeer. In de laatste herfstmaand werd tussen 17 en 23 november zeven dagen achtereen mist gevormd. Heel bijzonder. Doordat het weer deze herfst vaak werd bepaald door hogedrukgebieden waren er, met uitzondering van begin september, weinig dagen met onstuimig weer of veel neerslag. Dit had meten gevolgen voor de waterstanden in de rivieren die op sommige plaatsen de laagste waren sinds 2003.
Onweer
Wel trokken soms felle onweersbuien over ons land, zoals in de nacht van 3 op 4 september die toen over het zuidwesten gingen. Daarbij kwamen windstoten voor tot 110 km/uur. Op 5 en 6 september veroorzaakte een actieve depressie aan zee af en toe een stormachtige wind, kracht 8. Daarbij viel vooral op de 6e veel regen. In een brede strook over het midden van het land viel 20 tot 50 mm regen. Een zeer actief onweerscomplex trok op 10 september van Zeeland naar Denemarken. In Zeeland viel hierbij lokaal hagel van 4 cm. Her en der veroorzaakten ook windstoten tot 90 km/uur schade. Het onweerscomplex liet bovendien 10 tot 45 mm neerslag achter. Op 12 september stond er opnieuw veel wind. Aan zee trok de wind af en toe aan tot storm, kracht 9.
Een blikseminslag bij een vakantiepark in het Gelderse Emst heeft op 19 oktober voor een grote ravage gezorgd. Rond 13.00 uur werd een boom aan de Hanendorperweg getroffen door de bliksem, waarbij ook een gasleiding en elektriciteitskabels werden geraakt. Door de inslag explodeerden op verschillende plekken in het park tv’s, meterkasten en zelfs een geiser. Kasten raakten beschadigd, servies dreunde uit de bergmeubels en schilderijen vielen op de grond. Door de enorme kou in de atmosfeer was hier sprake van winteronweer.
Zonneschijn
Tenslotte scheen de zon gemiddeld over het land 410 uren tegen 320 uren normaal. Daarmee was herfst 2011 de op vier na zonnigste sinds 1908. De aller zonnigste herfst was die van 1959 met gemiddeld over het land 444 zonuren. Met name november was een zonnige maand. Gemiddeld over het land scheen de zon 95 uren tegen 63 normaal. Daarmee eindigde november op de derde plaats in de rij van zonnigste novembermaanden sinds 1908. Maar ook september en oktober waren zonniger dan gebruikelijk. In september werden 162 zonuren gemeten tegen 143 normaal, in oktober 154 tegen normaal 113 zonuren. De zon was het meest te zien in het zuidoosten van het land met in Ell (Limburg) 460 zonuren. In het noorden van het land scheen de zon het minst met in Lauwersoog 351 uren zonneschijn. In De Bilt werden 407 zonuren geregistreerd tegen 314 normaal.
In het midden van Brabant zagen we de zon 439 uur, tegen 320 normaal. Daarbij waren er 27 dagen die als zeer zonnig zijn aangemerkt. Dat wil zeggen dat deze dagen meer dan 80% van de dagelijkse maximale hoeveelheid zon kregen. Maar er waren ook herfstdagen die helemaal geen zon hadden: 13 in totaal.
Bron: KNMI en Jean-Paul Korst
Recente reacties