Op donderdag 16 februari 2017 publiceerde het Centraal Planbureau (CPB), in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017, een analyse van de verschillende verkiezingsprogramma’s: ‘Keuzes in Kaart 2018-2021’. Het CPB berekende daarin de gevolgen en kosten als een partij in haar eentje aan de macht zou komen en daardoor alle plannen de komende vier jaar zou kunnen uitvoeren.
Elf politieke partijen waaronder VVD, PvdA, SP, CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, DENK, VNL en de Vrijzinnige Partij hebben de afgelopen maanden hun verkiezings- programma door het CPB laten doorrekenen. Niet alle partijen zien het het belang van zo’n doorrekening. Onder andere PVV, Partij voor de Dieren en 50Plus lieten hun verkiezingsprogramma’s niet doorrekenen.
In de CPB analyse ‘Keuzes in Kaart 2018-2021’ is – per partij – becijferd welk effect de voorgestelde maatregelen hebben op de ontwikkeling van de Nederlandse economie en wat er op de middellange- en lange termijn verandert op het gebied van onder andere werkloosheid, koopkracht en overheidsfinanciën.
Hoe de deelnemende partijen zich in financieel-economisch opzicht van elkaar onderscheiden is ook weergegeven in een serie infographics .
CPB-directeur Laura van Geest constateert dat er sprake is van forse onderlinge verschillen: “Er valt echt wat te kiezen. In 2012 domineerden de bezuinigings- voorstellen, nu draait de economie beter en kiezen veel partijen weer voor geld uitgeven. Ieder stelt daarbij eigen prioriteiten; de maatregelen die partijen voor ogen hebben verschillen sterk. Dat leidt uiteraard ook tot uiteenlopende economische resultaten. Keuzes die je nu maakt zie je op de lange termijn versterkt terug. Vooral op het gebied van structurele werkgelegenheid, koopkracht en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de langere termijn zijn de verschillen groter dan bij voorgaande verkiezingen.”
Waar de minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) zich zorgen maakt dat sommige partijen niet meedoen aan de doorrekeningen van het CPB: “Ze kunnen knollen voor citroenen verkopen, het Centraal Planbureau confronteert ons met de harde werkelijkheid. Alles heeft een prijs en je moet gewoon laten zien hoe je het betaalt”
Noemt Partijleider Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren het “volslagen onzinnig” om een heel partijprogramma te laten doorrekenen, omdat er uiteindelijk een coalitie moet worden gevormd. “Uiteindelijk worden toch niet alle plannen van een partij uitgevoerd?” Zij vindt meer zaken belangrijk die niet in cijfers of het bruto binnenlands product (bbp) zijn uit te drukken. “Boekhouders zijn aan de macht. En daar moeten we mee ophouden.”
Jan van Zanen, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, neemt de eventuele gevolgen voor het Gemeentefonds als insteek en zegt in een eerste reactie: “Goed om te zien dat PvdA, SP, CDA, D66, CU en SGP met extra geld komen voor Wmo en Jeugdzorg. Maar het is ronduit zorgelijk dat VVD, CDA, D66, CU, SGP, Denk, VNL en VP hun mooie plannen financieren met een korting van tussen de 600 en 700 miljoen op het Gemeentefonds! Zo gaan we niet met elkaar om. De uitvoering van al die beloften en ambities op het gebied van veiligheid, milieu, energie & klimaat liggen natuurlijk gewoon op het bordje van de gemeenten”.
Oud CPB-directeur Coen Teulings zei in 2010 over de analyses van het Centraal Planbureau: “Kijk, allereerst zijn wij slecht in voorspellen. Economie voorspellen is net zoiets als het weer voorspellen. Het weer lukt nog wel voor een paar dagen, daarna wordt het heel moeilijk. Wij voorspellen voor een half jaar vooruit met redelijke zekerheid, daarna wordt het snel onzekerder.”
Keuzes in Kaart 2018-2021
