De avond dat we met stadsgids Gerard Otten aan tafel schuiven is net bekend geworden dat koningin Beatrix zal aftreden en dat zij zal worden opgevolgd door koning Willem-Alexander. “Toch wel jammer dat hij zich niet Willem IV zal noemen.” merkt Gerard op. “Op 17 maart aanstaande, de sterfdag van koning Willem II, geef ik mijn honderdste rondleiding in het Paleis-raadhuis als stadsgids. Daar had ik mooi op kunnen inhaken.”
Gerard organiseert, samen met andere vrijwilligers bij Stadsgidserij, al sinds 1997 rondleidingen door de stad en hij heeft 20 verschillende routes. Als laatste, nu voor het vierde seizoen, is daar de vaarroute door de Piushaven bijgekomen. Gerard kent de stad dus als zijn broekzak en dat is de aanleiding om over zijn visie op de stad te praten. “Stadsgidserij is erkent als Typisch Tilburg en in 2010 hebben we de vrijwilligersprijs gekregen. Ook hebben we een tegel op de ‘Walk of Fame’” vult hij aan.
Gerard: “Tilburg heeft veel bijzondere plekken. Neem nou de Noordstraat, in het dwaalgebied. Daar zit een vulpenwinkel, met echt alléén maar vulpennen, en ook al jaren een winkel met miniatuurtreinen. Echt bezienswaardig; daar moet je eens binnen gaan kijken. Ik vraag me wel af of dit soort winkels nog lang zullen bestaan, in deze moeilijke tijd.”
Kort geleden, op 16 januari, organiseerde Cast, Centrum voor Architectuur en Stedebouw, in het Deprez-gebouw een debatavond over de Binnenstad. Ontwerpbureau Rijnboutt presenteerde daar zijn ontwerp voor het ‘Kernwinkelgebied Binnenstad’ en Gerard was daar bij. Hij vertelt: “Het is wel een goed plan. Het ‘laddermodel’ waarbij de Heuvelstraat en de Stadhuisstraat de belangrijkste winkelstraten worden, spreekt me wel aan. Het dak van de Emmapassage eraf hoeft niet perse, maar het moet wel altijd open zijn, want het is nu een obstakel. En meer groen en pleintjes. Daar hoeft dan niet altijd horeca te komen, maar de intimiteit moet terug. Neem nou het Hendrikhof, dat plein achter de Hema, dat wordt nu alleen gebruikt als fietsenstalling en voor laden en lossen, het is een rommelig plein terwijl je er ook iets leuks mee kunt doen. Of bij Onze Lieve Vrouwe Ter Nood, achter de Schouwburgring, een rommelige plek waar je meer mee kunt doen. En breek die Chinees naast de Midi af, dat gebouw is zo lelijk! ”
“Bij het debat in Deprez zeiden ze dat er slechts 6% leegstand is in de Binnenstad, maar dan tellen ze het tijdelijk gebruik vanwege de leegstand niet mee. In de dwarsstraten van het laddermodel van het ‘winkelrondje’ zou je jonge ondernemers een kans moeten geven, dus daar zul je redelijke huren moeten hanteren, dat is goed voor de diversiteit. Ik heb best wel bewondering voor mensen die iets beginnen, die mensen moet je een kans geven, zodat zo’n winkel op zeker moment ook iets gaat opleveren. Zaken als Oil&Vinegar, die nu weg is, of de Stripboekenwinkel naast het pand van It’s, een sieradenwinkel, dat zijn trekkers, die moet een stad gewoon hebben.”
“Of een Primark een goed idee is, vraag ik me af. Wat daar op af komt zijn niet de mensen die daarna nog even de stad ingaan, denk ik. Hoewel, een Bijenkorf mikt op een ‘hoger publiek’ en Tilburg is een arbeidersstad… Neem nou een Ikea, ik was gisteren bij de Ikea in Breda en het was zo druk dat je bijna niet binnen kon komen. Maar aangezien Eindhoven ook een Ikea heeft, zal dat er voor Tilburg misschien niet in zitten, te dicht bij de andere vestigingen… Ga in ieder geval niet zitten wachten, want dan komen de Tilburgers niet. Vroeger was winkelen in de stad een uitstapje, nu is het iets gewoons. Ik hoorde laatst de directeur van Madurodam op de radio, die zei: “Kinderen willen iets te doen hebben.” en daar ben ik het mee eens. Geef mensen, niet alleen kinderen, iets te doen. Kijk maar naar die mannen die buiten staan te wachten bij een winkel terwijl hun vrouw aan het shoppen is… Geef die mannen iets te doen.”
“Bij de bijeenkomst in Deprez wees Peerke Hessels (van Peerke Meubels, Korvelseweg) er op dat je niet kunt stoppen bij het centrum, dit zei hij richting wethouder Erik de Ridder. Ik ben dat met hem eens, je moet alles in samenhang bekijken. Enkele jaren geleden is de Korvelseweg behoorlijk ‘verkracht’ door er wat mooie oude pandjes te slopen en er een muur voor in de plaats te zetten. Geen idee waarom. Je hoeft niet altijd iets wat oud is te slopen, je kunt er ook iets nieuws mee doen. Kijk maar langs de Ringbaan Oost, waar een elektriciteitshuisje is ingebouwd in een glazen wand rondom een nieuw gebouw.”
“Het Stadhuis? Breek dat af en creëer er iets leuks, zodat het Paleis meer naar voren wordt gehaald. Ik heb iemand horen opperen om nog een gebouw vóór het Paleis op het Willemsplein te bouwen. Niet doen! Als je echt een nieuw centrum wil, bouw dan het Stadhuis in de Spoorzone. In de plaats van het huidige Stadhuis kun je een soort Jaarbeurs bouwen, dat heeft Tilburg nog niet. Of een park.”
“In 2008 was er sprake van een ‘shopping-mall’ in Tilburg-Noord, dat ging gelukkig niet door. Maar als straks een XL-supermarkt op Stappegoor wordt toegestaan, liggen ook andere mogelijkheden weer open. De Albert-Heijn kan dan alsnog op het Smarius-terrein, waar al eerder sprake van was. Ik ben bang dat dit soort winkels veel mensen uit het centrum wegtrekken.”
“Ik maak me wel zorgen om het Koningsplein, je kunt er zo weinig mee met die parkeergarage er onder. Het beste zou je nog de Piushaven kunnen verlengen, via de Koopvaardijstraat, en het Koningsplein veranderen in een stadshaven. Dan kun je je boot midden in de stad aanleggen, dat is leuk. Maak er gedeeltelijk een stadsstrand van, daar wordt al jaren alleen maar over gesproken. Aan de Piushaven is de laatste jaren veel gebeurd. Er zit nu een wok-restaurant, café Burgemeester Jansen en een Bed&Breakfast-boot. Dit gebied is leuk aan het worden, maar de route naar het centrum moet echt beter.”
“De Spoorzone vind ik spannend, met het nieuwe station en het te bouwen Clarissenhof. Wat dat betreft mogen we wel een beetje blij zijn met de crisis, want als er genoeg geld was geweest, had alles daar allang plat gelegen. Nu moeten we goed kijken wat er al staat en bedenken wat er met de bestaande gebouwen nog kan. De polygoonhal zou mooi zijn als Grand Café en van die draaischijf kun je een langzaam draaiend terras maken. Het is natuurlijk uniek dat je als stad ineens een heel nieuw centrum mag bouwen.”
“Niek van de Broek, bedrijfsleider van Hotel Mercure, zei enkele weken terug, dat iedere Tilburger verplicht een keer mee zou moeten met een rondleiding van de Stadsgidserij. Wat vind jij daarvan? Gerard: “Dat niet alleen. Mensen zouden een week per jaar toerist moeten zijn in eigen stad. Naar ‘De Pont’, naar het Textielmuseum, een rondvaart maken in de Piushaven, Het Wandelbos is een soort Central Park, zoals in New York, en het park Oude Dijk is heel groot en ligt tegen het centrum, maar veel Tilburgers kennen het niet. En natuurlijk een stadswandeling. Ons publiek bestaat voor een groot deel uit Tilburgers. Het Paleis trekt vooral dagjesmensen met belangstelling voor het Koningshuis, maar de meeste groepen komen uit België en die zijn over het algemeen ook enthousiaster. Ze verwachten namelijk niks en dan valt het altijd mee!” lacht hij.
“Tilburg is onvoorspelbaar mooi! Er zijn veel mooie plekken, zoals de broodbakkerij in de Acaciastraat in de stijl van ‘De Stijl’ gebouwd, en het rijtje huizen in de Telegraafstraat naast het ‘Pakhuis’. Maar er is ook veel afgebroken, daarom vind ik het leuk om te merken dat de Tilburgers tegenwoordig veel heftiger reageren als er weer eens wat afgebroken dreigt te worden. Er is nu meer bewustzijn.
Visies uit de stad
Dit is het vijfde interview in een reeks van 13 over visies uit de stad, over de stad. Volgende week: Rob Keijzer, projectontwikkelaar, over bouw en vastgoed.
Eerder verschenen:
Frank Reestman: “Het Postkantoor is een sociale factor in een wijk”
Niek van den Broek: “Als iets in Tilburg lukt, lukt het overal!”
Luuk Koelman: “Echt nieuws gaat over duiding van het nieuws”
Frank van Boxtel over Regiotaxi: “Welkom bij de fraudeurs met honkbalknuppels!”
