In Memoriam: Martin Vael – Meester van de ironie

Gastbijdrage van Toine van Corven

In zijn slaap is afgelopen weekend Martin Vael overleden. Hoe oud hij precies geworden is (rond de 70) zou ik terwijl ik dit aan het tikken ben moeten gaan vragen, zoals ik ook anderszins research zou kunnen gaan doen en later kan gaan zitten schrijven, maar ach, waarom zou ik? Het enige wat voor mij telt is dat buiten familie en vrienden van deze luchthartige levensgenieter ook de rest van de wereld mag weten dat met Martin een zeer bijzondere en onvervangbare man is gehemeld.

Om te beginnen een schat van een man. Een man die met volle teugen van het leven genoot, met als keerzijde dat hem dat op zeker moment onvermijdelijk een broze gezondheid opleverde. Hij wapende zich er bekwaam tegen door in zijn stamkroeg Weemoed respectabele hoeveelheden alcoholvrij bier te nuttigen. Martin dronk niet, hij nuttigde. Tot hij besefte dat het eigenlijk toch weinig meer uithaalde, waarop hij, na dit bijzondere intermezzo van vrolijke nuchterheid, terugschakelde naar zijn oude liefde, het nuttigen van de JOBO (jonge borrel). 

Het paste helemaal bij Martin, bourgondisch leven met een ruime culturele belangstelling. Waardoor hij mooie verhalen en wijsheden kon declameren. En leuke bakken vertellen. Een gesprekspartner op niveau! Wat hebben we een prachtige man uit ons gezelschap verloren, vrinden… Een vakman ook. Vroeger als voorlichter en pr-functionaris, later vooral als weergaloze voice-over in talrijke radio- en televisieprogramma’s en als stem voor allerlei spraakklussen. Gelukkig is zijn sonore geluid, dictie en timing nog op allerlei geluidsdragers te beluisteren. Zoals in een videofilm van kunstenaar Peter Hofland over Tilburg in de Eerste Wereldoorlog. Bezoek de Facebookpagina van Peter maar en je vindt het wel.

Luisteraars van Radio 8 FM zullen Martin nooit vergeten als nieuwslezer en gortdroge sidekick van Rijk en Van Brabant. Ikzelf heb hem met zijn stem ook weleens ingehuurd voor een reclamespotje voor een makelaarskantoor. Ik weet niet meer hoe het concept daarvoor ook weer in elkaar stak en waarom hij als een pastoor moest klinken. Ik weet wel dat het geluid er in één keer goed opstond, zoals dat in radiotermen heet. En dat Martin klonk als een pastoor, zo een bij wie je direct te biecht zou gaan.

Wat dat laatste betreft kon je (ik althans) met van alles (discreet) bij hem terecht. Vooral als het om de ironie van het leven ging. Geen cynisme. Ironie. Daar was Martin meesterlijk in. Zijn humor, gevat in een geheel eigen soort van archaïsch taalgebruik zal ik nooit vergeten. Net zo min als zijn ondeugd, vooral vroeger, toen hij onder meer als organisator van het gerenommeerde Interpolis schaaktoernooi in de volle kracht van zijn leven stond. Ik ken hem trouwens niet anders als een beetje ondeugend. Met pretoogjes. Een beetje vilein soms, altijd relativerend, op het laatst vooral zacht. Bij het afscheid altijd met dezelfde woorden: ‘nog een genoeglijke voortzetting’.