Januari 2016 verliep zacht, nat en zonnig. Het meest bijzondere was de ijzelsituatie in het noordoosten van het land wat leidde tot een weeralarm, de eerste ijsdagen van het seizoen en de warmste 25e januari ooit gemeten.
Vervolgens was het kletsnat in het zuidwesten met plaatselijk meer dan 180 mm aan neerslag.
Temperatuur
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 4,8°C tegen een langjarig gemiddelde van 3,1°C was januari zacht. De maand kende echter een duidelijke afwisseling van koude en zachte periodes en een groot onderscheid tussen het noordoosten en de rest van het land. In Nieuw Beerta verliep de maand namelijk kouder dan normaal met een gemiddelde temperatuur van 2,0°C tegen normaal 2,3°C. Een gewone wintermaand dus in die regio.
Na een vorstloze decembermaand kwam het op 1 januari direct tot vorst: De Bilt noteerde -0,2°C in de Nieuwjaarsnacht. Daarna viel in het noordoosten de winter binnen. De wind draaide vanaf de 3e naar oostelijke richtingen en er werd koude lucht aangevoerd. Hoog in de atmosfeer werd echter nog wel zachte lucht aangevoerd en dit leidde op grote schaal tot ijzel met dagenlang spekgladde wegen en schaatsen op straat.
Deze situatie hield aan tot 7 januari en het KNMI gaf meerdere dagen achtereen een weeralarm af, zijnde code rood. Een dergelijk lange periode met ijzel is uitzonderlijk. De laatste extreme situaties met ijzel deden zich de laatste decennia onder meer voor rond 12 februari 1979, rond 2 maart 1987 en tussen 7 en 14 februari 1966. Het was zelfs zo koud dat het oosten en noordoosten een aantal ijsdagen noteerden met maxima beneden het vriespunt. Nieuw Beerta telde in die periode maar liefst 4 dagen, waarop het de hele dag bleef vriezen. Op 7 januari werd de kou uit het noordoosten verdreven en tegelijkertijd kwam het tot storm aan zee.
In het zuiden en midden van het land was het begin van januari een heel ander verhaal. Daar lag het kwik ruim boven normaal. Op 2 januari werd het op diverse plaatsen zelfs meer dan 10 graden. Pas vanaf 15 januari kreeg ook de rest van het land te maken met wintertemperaturen. Hiervoor hadden we wel een storm nodig die in de nacht van 15 januari aan de kust van Zeeuws-Vlaanderen woedde.
Het kwik daalde ’s nachts naar waarden onder het vriespunt en kwam overdag nog maar net boven nul. In Nieuw Beerta kwam het tijdens de avond en nacht van 18 op 19 februari, boven een sneeuwdek van 10-12 cm, tot strenge vorst van minstens -10 graden. Sinds maart 2013 had het niet meer streng gevroren in Nederland. In de vroege ochtend van 19 januari vroor het op meer plaatsen in het oosten en zuiden streng, vooral daar waar (een beetje) sneeuw lag.
Tot een ijsdag kwam het in De Bilt net niet. De laagste maximumtemperatuur kwam namelijk uit op precies 0,0°C en dat gebeurde op de 18e. Normaal telt januari drie ijsdagen. Maar in Nieuw Beerta konden opnieuw een aantal ijsdagen worden bijgeschreven en dat gebeurde op de 18e en 21e. De laagste temperatuur werd bereikt op 21 januari in Nieuw Beerta waar het boven een sneeuwdek -12,3°C werd. De Bilt telde in totaal negen dagen waarop het heeft gevroren tegen dertien normaal. In de loop van de 22e werd de kou uit het land verdreven en schakelden we over op zeer zacht weer met een overheersende en regelmatig stevige zuidwestelijke wind. Dit resulteerde in de warmste 25 januari ooit gemeten.
In De Bilt werd het 14,6°C, Gilze-Rijen 15,1°C, Tilburg 15,8°C, Maastricht 16,2°C en het warmst werd het in Eindhoven met 16,3°C. Alleen in 1947 is in Nederland in heel januari een nog iets hogere temperatuur gemeten: op 16 januari 1947 werd het namelijk 17,2°C in Maastricht. Met veel zonneschijn leek het wel lente en ook de dagen erna werden in het gehele land maximumtemperaturen van ruim boven de 10 graden geregistreerd.
In de regio Tilburg verliep januari zacht met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 4,9°C. Deze was verdeeld over een gemiddelde middagtemperatuur van 7,5°C en in de nacht was dat gemiddeld 2,3°C tegen respectievelijk 6,3°C en 0,0°C normaal. De warmste dag was die van 25 januari waar in Tilburg en Berkel-Enschot 15,8°C werd gemeten. Twee dagen later noteerden we tevens de warmste nacht toen het kwik op de 27e niet lager uitkwam dan 9,8°C. Winterweer hebben we ook gehad met koude nachten. Zo werd niet alleen in Groningen strenge vorst gemeten in de vroege ochtend van 19 januari, maar ook in Brabant. Gilze-Rijen noteerden een temperatuur van -10,7°C, Berkel-Enschot -10,1°C en Woensdrecht -10,0°C. Een dag eerder beleefden we de koudste dag toen het kwik in de thermometer maximaal +0,1°C aanwees in Tilburg. In totaal werden er zeven vorstdagen waargenomen. Naast strenge vorst werd ook nog een keer matige vorst genoteerd. Dat gebeurde op de 18e met -5,8°C.
Neerslag
De maand was met gemiddeld over het land 102 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 73 mm nat. De regionale verschillen waren groot. Het natst was het in het zuidwesten van het land met 183 mm in Ovezande en 163 mm in Hoek van Holland, terwijl Nieuw Beerta 74 mm noteerde. In De Bilt werd 116 mm afgetapt tegen 70 mm normaal.
In het midden van Brabant kwam de neerslag uit op 96 mm in Berkel-Enschot, 103 in Esbeek en in Tilburg werd 129 mm opgevangen. De natste dag was die van 30 januari toen in de nacht en ochtend in totaal 19 mm werd geregistreerd in Berkel-Enschot. Op slechts vijf dagen werd er geen neerslagvorm waargenomen. Voor de rest was het voornamelijk regen (23 dagen).
Storingen met zachte lucht en veel regen stagneerden deze maand geregeld boven het zuidwesten, terwijl vanuit het noordoosten koude en drogere lucht ons land instroomde. Hierdoor regende het vaak en langdurig in Zeeland en Zuid-Holland. Vooral op 14 en 15 januari viel in Zeeland een flinke bak regen. Lokaal viel bijna 50 mm neerslag in twee dagen tijd.
In het noordoosten van het land viel de neerslag regelmatig in de vorm van sneeuw, zodat op sommige plaatsen een sneeuwdek van 10 cm lag. De sneeuw bleef hier een week liggen en verdween op 22 januari toen de vorst uit het hele land werd verdreven. In Brabant werd de eerste sneeuw van het seizoen waargenomen. Op 16, 17 en 20 januari vielen enkele (natte) sneeuwbuien. Een sneeuwdek kon er net niet gevormd worden, want het smolt snel weg. Naast sneeuw en regen werd in deze maand op één dag korrelhagel en op twee dagen mist waargenomen, zoals op Nieuwjaarsochtend.
Zonneschijn
Verder scheen de zon in januari gemiddeld 70 uur tegen 62 zonuren normaal. Hier waren de verschillen niet zo groot. Zo was het zonnigst in het zuiden van het land met in Maastricht en Eindhoven ieder 79 uren zonneschijn, gevolgd door Westdorpe (78 uur) en Vlissingen die 77 zonuren had. Het somberst was het in het midden van het land. Zo had Deelen 59 zonuren, De Bilt 58 en de minste zon zagen ze in Twenthe met 57 uur, terwijl je op ongeveer 62 uren mag rekenen in de eerste maand van het jaar. In Berkel-Enschot was het een stuk zonniger met 74 zonuren. Ondanks de vele zonuren werden er toch nog negen zonloze dagen geteld. Maar toch ook vijf zeer zonnige dagen, waarop de zon minsten 6 tot 7 uur heeft geschenen.