Jè. Of jèjè. De Tilburgse taal kan niet zonder deze uitdrukking, die als bevestiging wordt gebruikt, maar nog vaker ironie of twijfel uitdrukt. Jèjè als in ‘het zal wel’. Voor deze uitdrukking bedachten Sander Neijnens en Ivo van Leeuwen – de makers van het Tilburgse lettertype TilburgsAns – een nieuw leesteken, het ironieteken.
De vorm van het teken toont een omgekeerde j, waarvan de krul verlengd is, zodat het oog van de ‘e’ zichtbaar wordt. Volgens dit principe kan het binnen ieder lettertype geconstrueerd worden. Ook kan het teken in een vloeiende beweging met de hand geschreven worden.
Het bedenken van een ironieteken is een uitdaging die al veel mensen heeft beziggehouden. Al sinds de 19e eeuw hebben verschillende schrijvers en dichter geprobeerd om een leesteken te introduceren die ironie uitdrukt, maar geen ervan is daadwerkelijk in gebruik genomen. In Nederland hebben Justus van Effen, Willem Frederik Hermans, Hugo Brandt Corstius, Nico Scheepmaker, NRC-redacteur K.L. Poll, Harry Mulisch en Henk Hofland voor de invoering van een ironieteken gepleit, maar zelf hebben zij dit teken in hun eigen, gepubliceerde werken niet toegepast.
De voorlaatste poging is in 2007 gedaan door het CPNB (Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) dat destijds opdracht gaf voor een ontwerp omdat in dat jaar de boekenweek ‘ironie’ als thema had.
Internationaal wordt het nieuwe leesteken geïntroduceerd tijdens de internationale designconferentie TYPO Berlin op 27 mei 2017, waar Sander Neijnens en Ivo van Leeuwen een presentatie mogen houden over TilburgsAns. Het Tilburgse lettertype krijgt dan ook twee nieuwe versies. TilburgsAnsText dat geschikt is voor langere teksten en TilburgsAnsIcons. Beiden bevatten het nieuwe ironieteken, dat getypt kan worden door de j, de è en de punt achter elkaar in te tikken <jè.>.
Zodra het lettertype TilburgsAnsText beschikbaar is, zal ook Tilburgers.nl dit in gebruik gaan nemen.
Bronnen: TilburgsAns | Wikipedia |
