Een foto waarvan altijd is aangenomen dat hierop een 13-jarige Vincent van Gogh te zien zou zijn, blijkt een portret van diens broer Theo van Gogh op 15-jarige leeftijd.
Dat wijst een onderzoek van het Van Gogh Museum uit dat inmiddels is bevestigd door forensisch onderzoek.
De foto van de 13 jarige ‘Vincent’ is in Tilburg veelvuldig gebruikt om zijn schoolperiode aan Willem II school ‘beeld’ te geven. Daarnaast was het ook een kenmerk van ‘Vincents Tekenlokaal‘. Een bronzen uitvoering naar aanleiding van de foto staat bij Sint Annaplein, de plaats waar Vincent in Tilburg gewoond heeft.
Senior onderzoeker Teio Meedendorp van het Gogh museum deed samen met Yves Vasseur onderzoek naar de foto.
De foto van de 13-jarige Vincent verscheen op een tentoonstelling in 1957, georganiseerd door de Belgische Van Gogh-onderzoeker Mark Edo Tralbaut (1902-1976).
Meedendorp: “De foto kwam uit de nalatenschap van Van Gogh’s zuster Anna. Er is ook een ander exemplaar bekend in de familie en daar staat een annotatie op de achterkant, ‘V.W. of T. van Gogh, waarbij de T later is doorgestreept. Alles wees erop dat het een foto van Vincent was.”
Meedendorp: “Ik werd ook benaderd door Yves Vasseur, die toen bezig was met de voorbereiding van de tentoonstelling Van Gogh in de Borinage in Mons. Hij ontdekte in een Brussels lexicon dat Balduin Schwarz, de fotograaf van het jeugdportret, zich pas in 1870 in Brussel vestigde. Maar Van Gogh was in 1870 al zeventien jaar oud en dit is geen jongen van zeventien.”
Maar wie moest het dan zijn? De hypothese dat het Theo zou kunnen zijn werd ondersteund door historisch onderzoek.
Theo bleek in 1873 enige tijd in Brussel te wonen, waar de fotograaf ook gevestigd was. Bovendien bleek dat hij in februari van dat jaar een foto van zichzelf heeft laten maken. Hij was toen 15 jaar oud. “Theo had opvallend lichte ogen, met een donkere rand rond de iris. Dat klopt met het portret.”
Om geheel zeker te zijn van de identiteitsverwisseling liet het Van Gogh Museum een forensisch onderzoek uitvoeren door Zeno Geradts, bijzonder hoogleraar Forensische Data aan het Instituut voor Informatica van de Universiteit van Amsterdam. Hem zijn alle bekende fotoportretten van Vincent en Theo in hoge resolutie ter beschikking gesteld en deze zijn vervolgens door hem en twee specialisten aan de hand van de richtlijnen van het Nederlands Forensisch Instituut onderzocht.
Dit forensisch onderzoek bevestigde de hypothese dat de geportretteerde de 15-jarige Theo van Gogh is, en niet Vincent. Axel Rüger, directeur van het Van Gogh Museum: “Met deze ontdekking zijn we een illusie armer en een portret van Theo rijker. In feite bevinden we ons nu weer in de situatie zoals deze tot de verkeerde identificatie in 1957 altijd is geweest, met maar één fotoportret van een jonge, 19-jarige Vincent van Gogh.”
