Auteur: Jasper Mikkers
De website CuBra, voluit Cultureel Brabant, is een van de uitgebreidste, zoniet de uitgebreidste culturele site van Nederland, zeker wanneer men alleen de sites in ogenschouw neemt die beheerd worden door particuliere personen en niet verbonden zijn aan een instelling of instituut. Wel is zij ondergebracht in een stichting. De site telt maar liefst 17.729 pagina’s . (Telling van 01-12-2011).
Meestal wordt de webbeheerder Ed Schilders gezien als de initiator, de oprichter van CuBra. Ed Schilders is publicist en schrijft columns voor het Brabants Dagblad en recensies voor de Volkskrant. Ook heeft hij enkele boeken op zijn naam staan, zoals het bekende Moordhoek, een reconstructie van de moord in 1900 op de elfjarige Marietje Kessels.
Ook is Ed Schilders in Tilburg bekend om het aandeel dat hij had in de totstandkoming van de Tilburgse Revue dat onlangs zijn 25-jarig bestaan vierde. Hij was jaren achtereen een van de tekstschrijvers.
Het is de grote verdienste van Ed Schilders dat CuBra zo’n omvang en diversiteit bezit. Hij werkt al vele jaren met ongekende ijver en liefde aan de site. Hij wordt daarbij ondersteund door anderen die regelmatig tekst- en fotomateriaal leveren.
Vanwege de plaats die CuBra in het culturele leven in Tilburg en heel Brabant inneemt en gezien de omvang en kwaliteit van de site, is het interessant om iets te vertellen over de ontstaansgeschiedenis ervan.
De eerste schriftelijke mededeling die over het latere CuBra gevonden kan worden in het archief van Stichting Volzin, dateert van 10 september 1998. Stichting Volzin belegde op de avond van die dag een vergadering. In de notulen staat onder punt 9, de rondvraag, als laatste opmerking vermeld: ‘Jasper wil subsidie aanvragen voor schrijvers op Internet.’
Stichting Volzin werd op 20 april 1995 opgericht door de auteurs Jasper Mikkers, en Cees van Raak, respectievelijk voorzitter en secretaris van het eerste bestuur van deze stichting. Behalve deze twee personen bestond het bestuur uit Ad Huijbregts (penningmeester, van beroep belastingconsulent), Chris Ketelaars (advocaat) en Sylvia Stakenburg (grafisch vormgever). Tot de doelstellingen hoorde het professioneel ondersteunen van literaire initiatieven en evenementen, het behartigen van auteursbelangen op lokaal niveau en het bevorderen van het literaire klimaat in Tilburg. Onder de vlag van de stichting organiseerde Cees van Raak aflevering 4 en 5 van de manifestatie Tilburg Literair, werd de uitgave van de biografie Anton Roothaert en de bundeling columns ‘Geschreven Stad’ mogelijk gemaakt, en werd een briefkaartenproject uitgevoerd. Maar daar bleef het niet bij, zoals we zullen zien.
Het idee een website voor de literatuur in het leven te roepen, werd op 10 september 1998 gelanceerd door de voorzitter van Stichting Volzin Jasper Mikkers. Een ontwerp van een brochure van eind 1999 over de initiatieven die Stichting Volzin in de loop van jaren ondernam, geeft aan hoe het idee ontstond. ‘Aanleiding was de opdracht die de Tilburgse Kunststichting van de gemeente Tilburg ontving om een Cultuurplein (Digitale Stad Tilburg) voor internet te ontwerpen. StichtingVolzin was van mening dat op dat plein de literatuur niet mocht ontbreken.
De volgende vermelding van dit initiatief vinden we in de agenda van de vergadering van Stichting Volzin van 10 december: “8. Volzin goes internet. Vraagteken.” De notulen geven uitsluitsel wat dat ‘vraagteken’ betreft. ‘8. Stichting Volzin goes internet. Offerte T.K.S. voor website Volzin aangekregen. Subsidie bij gemeente hiervoor aangevraagd, tevens voor cursussen Internet bij Faxx (Jasper en Cees) en additionele computerbenodigdheden. Kopieën informatie Cultuurplein (naar Chris, Ad) en begrotingen publicaties (naar Chris) opsturen.’
Er is dus tussen 10 september en 10 december 1998 al vanalles in gang gezet. Dat wordt bevestigd door andere stukken uit het centimeters dikke dossier over de oprichting van Literair Tilburg, de site die later omgedoopt zou worden in Cultureel Brabant, afgekort CuBra. Zo vinden we in het dossier een offerte van de TKS , de Tilburgse Kunststichting, met als onderwerp: ‘Offerte website’. Onder ‘Inventarisatie wensen’ vinden we een opsomming van punten waarvan de eerste drie luiden:
- Stichting Volzin laat een informatieve website ontwikkelen (ontwerp en technische realisatie) waarbij de mogelijkheid is opgenomen tot interactie met de gebruiker.
- De Internetpresentatie van Stichting Volzin zal voor nader te bepalen tijd beheerd gaan worden door de Tilburgse Kunststichting.
- De website van Stichting Volzin zal aangemeld worden bij het Cultuurplein Tilburg.
De wensen zoals ze met Shyama Sewpersad van de TKS zijn besproken en verderop in de offerte in detail worden weergegeven, laten zien dat de website zeer ruim van opzet moest worden. Er was ook een kostenbegroting aan toegevoegd. De offerte dateert van 22 oktober. Een ‘Aanvulling offerte website’ dateert van 4 november.
Uit de geciteerde passage uit de notulen van de Volzin-vergadering van 10 december 1998 blijkt ook dat voorzitter en secretaris van Volzin het besluit hadden genomen zich via een cursus te bekwamen in het internetgebruik en additionele computerbenodigdheden aan teschaffen. Wat onder het laatste precies verstaan werd, is niet vastgelegd.
Dus al in het najaar van 1998 werd door Stichting Volzin het besluit genomen een uitgebreide, literaire website te laten ontwerpen. En de offerte van de TKS bevatte ook een hoofdstuk met als titel: ‘Uitbreiding website op latere termijn’. Dit hoofdstuk laat zien dat vanaf het begin de mogelijkheden en ideeën goed waren doorgedacht.
Initiatiefnemer Jasper Mikkers en medebestuurslid Cees van Raak lieten er geen gras over groeien. Er moest geld komen. De notulen van de Volzin-vergadering van 11 februari vermelden onder punt 8: ‘Literatuur-side op Cultuurplein: f. 8.000,00 toegezegd ter subsidiëring, Volzin wil Consulaat der Letteren op website-kar laten trekken. Er komt een redactie-commissie, binnenkort vergadering van betrokken partijen.’ (De notulist wekt ongewild door zijn spelling ‘side’ de indruk dat er van een (al dan niet gewelddadige) L-side op de tribune van het (nog door de gemeente Tilburg op te richten) Tilburgse Cultuurplein sprake is. Deze niet geheel correcte spelling van het woord ‘site’ zal nog enige tijd doorwoeden in de notulen en zelfs teruggevonden kunnen worden in een door de voorzitter opgestelde subsidie-aanvraag.)
Wat we uit de documenten kunnen afleiden, is dat het idee dat in september binnen Stichting Volzin werd gelanceerd, hieruit bestond dat er een open, informatieve en interactieve (met een Quiz) website zou komen met als ‘doelgroep’ Midden-Brabant. Dat er gestreefd werd naar een professionele opzet en ook dat de domeinnaam nog niet was vastgesteld. Ook dat in de laatste maanden van 1998 de realisatie van de website al in volle gang was.
In het najaar van 1998 ging er een subsidie-aanvraag naar de gemeente Tilburg. Die bleek bereid het initiatief geldelijk te ondersteunen. Bij een besluit van 22 maart 1999 kende de raadscommissie Onderwijs, Cultuur en Zorg een bedrag van f. 8.000,00 toe. Wel verbond zij voorwaarden aan de toekenning: de site diende gekoppeld te worden aan het Cultuurplein Tilburg. De Tilburgse Kunststichting had eerder van de gemeente Tilburg de opdracht gekregen een virtueel cultuurplein in het leven te roepen. Literatuur zou daar deel van uitmaken. De website van Stichting Volzin moest daarom aan het plein gekoppeld worden. Een andere voorwaarde was: Stichting Volzin moest de andere literaire stichtingen in de stad bij de oprichting betrekken.
In het voorjaar van 1999 bleek dat de opzet van een cultuurplein door de TKS niet wilde vlotten. De stichting had niet voldoende technische kennis in huis om een grootschalig digitaal project goed op de rails te zetten. Om die reden besloot Stichting Volzin de TKS als kandidaat voor de bouw van de literaire website te schrappen. Er moest naar een andere sitebouwer en webmaster gezocht worden. De gedachten gingen uit naar Frans Tooten die op internet een eigen website bezat, genaamd Mousebit. Deze was origineel van opzet, tweetalig (ook Engels), gevarieerd, en technisch in orde. Mousebit werd elke dag door honderden mensen bezocht. De belangrijkste reden om Tooten te vragen was evenwel dat deze een grote affiniteit met literatuur bezat en een vaardig auteur was en een gedreven idealist.
In een vergadering van 29 maart werd het voorstel van Stichting Volzin om Frans Tooten te vragen een opzet voor de site te maken, door de vier samenwerkende stichtingen goedgekeurd. Aanwezig waren overigens alleen een vertegenwoordiger van Stichting Consulaat der Letteren en bestuursleden van Stichting Volzin. De andere stichtingen hadden zich laten verontschuldigen. Vóór 1 april werd – door Stichting Volzin – ook opnieuw een subsidie bij de gemeente Tilburg aangevraagd. Na de bouw van de site diende die immers onderhouden en uitgebreid te worden. Daar was opnieuw geld voor nodig. En in de loop van april werd een contract getekend waarin Frans Tooten als webmaster werd aangesteld en waarin zijn taken nader werden omschreven.
In de notulen van een vergadering van Stichting Volzin d.d. 24 juni wordt gemeld: “3. Voorlopige presentatie op het Gemeentehuis was op 9 juli jl. Zou gekoppeld worden aan
Cultuurplein, maar die blijkt nu uit de lucht.” Met de datum 9 juli jl. werd bedoeld 9 juni jl. Frans Tooten had een ontwerp van de toekomstige site gemaakt. Die werd op cd getoond aan de Tilburgse wethouder van Cultuur Wilbert van Herwijnen, op een computer op het gemeentehuis.
Ook al gingen alle initiatieven van Stichting Volzin uit en hadden de andere stichtingen geen bemoeienis en geen wezenlijk aandeel in de oprichting van de website, toch ging niet alles ongemerkt aan de andere deelnemers voorbij. Op 29 juni ontving voorzitter Jasper Mikkers een brief van Michiel Leenaars die optrad als vertegenwoordiger van
Stichting J.H. Leopold. In de brief deelde hij mee het ontwerp van de site van de hand van de nieuwe webmaster Frans Tooten bekeken te hebben en tot de conclusie gekomen te zijn dat die van onvoldoende kwaliteit was. Dat ontwerp kon zo absoluut niet het net op.
De trekker van het project, Jasper Mikkers, stond op dat moment op het punt voor drie weken naar Rusland af te reizen. Hij beloofde dat de partijen (de vier stichtingen) na zijn terugkomst bij elkaar geroepen zouden worden om de door Stichting J. H. Leopold geuite bezwaren te bespreken. Secretaris Cees van Raak nam na het vertrek van Mikkers de zaken waar. Hij consulteerde de twee andere betrokken stichtingen, vroeg advies aan enkele webdeskundigen en liet vervolgens een brief uitgaan naar Stichting Leopold met de
mededeling dat de drie andere participanten besloten hadden op de ingeslagen weg door te gaan. “Daarmee werd een streep gehaald door de afspraak met Jasper Mikkers,” liet de
voorzitter van Stichting Leopold op 19 juli in een brief weten. Stichting J. H. Leopold schortte vervolgens haar participatie aan het project op.
In een brochure die Stichting Volzin in 1999 uitgaf en waarin zij haar doelstellingen en initiatieven omschreef, staat onder de kop Activiteiten in de toekomst: “In 1998 nam
Stichting Volzin het initiatief tot het opzetten van de literaire website Literair Tilburg. (…) De website is op 1 september 1999 van start gegaan.”
Op 1 september ging de website onder het knallen van kurken van flessen champagne van start op de kamer van wethouder Van Herwijnen. Er was dus ook een naam gevonden: Literair Tilburg. Ironisch genoeg komt die naam in het dossier voor het eerst voor in de brief van Michiel Leenaers van 29 juni 1999, de brief dus waarin Leenaers schrijft dat hij de kwaliteit van de site onvoldoende vindt.
Er kan van worden uitgegaan dat de naam Literair Tilburg tussen april en juni 1999 werd vastgesteld.
In de periode die volgde, werd door Stichting Volzin in de personen van Jasper Mikkers en Cees van Raak verder aan de weg getimmerd. Vergaderingen werden belegd, subsidies aangevraagd (de aanvraag van 10 november 1999 omvat maar liefst 16 pagina’s), pogingen ondernomen sponsoren te werven, een stagiaire van de universiteit aangenomen – die door Jasper Mikkers werd begeleid -, veelvuldig overleg gevoerd met webmaster Frans Tooten. Die vernieuwde de site regelmatig. Een e-mailbericht van 10 december aan Jasper Mikkers begon met: “Hierbij de moederpagina, plus aanhangsels, van de nieuwe literaire site.” En verderop schrijft hij: “De muziek doe ik er niet bij, die ken je al, en is erg groot om mee te zenden.” Tooten verrijkte de site op allerlei manieren, zoals met stemmen en muziek.
Maar bij de vertrouwde namen die vanaf de eerste opzet van de site een rol speelden, had zich inmiddels een andere naam gevoegd. De notulen van 16 september 1999 vermelden
weliswaar dat Afshin Ellian te gast is bij de vergadering, als aspirant bestuurslid, maar onder punt 3 staat iets belangrijkers: “Literaire Website draait, en wordt redelijk bezocht (mousebit, de flankerende site van Frans Tooten zeer druk bezocht). Na presentatie d.d 10 september jl., toonde wethouder Wilbert zich tevreden. Stichting Cools zeer actief op site, dankzij Ed Schilders.” Stichting Volzin regelde alle materiële zaken, op dat terrein was geen van de andere stichtingen actief. En zij had overleg met webmaster Frans Tooten over de redactie. Maar Tooten had bij zijn redactie-arbeid intussen ook medewerking gekregen van een bestuurslid van Stichting Cools, en wel in de persoon van auteur, publicist en columnist Ed Schilders. En deze medewerking zette zich hierna voort. De notulen van de Volzin-vergadering van 26 mei 2000 vermelden dat webmaster Frans Tooten volgens afspraak is betaald, dat Tooten schrijvers wil interviewen voor de site, met geluiden, en verder: “Ed Schilders wil Schrijvershoek op site (bio/biblio/foto e.d.) en Literaire Wandeling Tilburg (incl. plattegrond).”
Halverwege 1999 had Ed Schilders contact opgenomen met webmaster Frans Tooten en hem zijn medewerking aangeboden. Hij bracht voorstellen in die in de vergaderingen van Stichting Volzin werden besproken. Ook liet hij zich vanaf die tijd door Frans Tooten inwijden in de geheimen van internet, in de technische aspecten van de bouw en het onderhoud van websites. Deze medewerking van Ed Schilders was zeer welkom, omdat ze een belangrijke impuls was bij de verdere ontwikkeling van de site.
In de zomer van 1999 ook hebben Jasper Mikkers en Ed Schilders meermaals overleg over de site, buiten in de tuin van Mikkers, bij mooi weer. De naam kwam daarbij ter sprake. Omdat de ambitie was ook niet-literaire kunst op de site een plek te geven en werk van kunstenaars uit heel Noord-Brabant, dekte de naam Literair Tilburg de lading niet meer. De naam Cultureel Brabant lag daarom voor de hand en werd bij die gesprekken herhaaldelijk genoemd.
De notulen van de Volzinvergadering van 3 november 2000 bevatten een bijzondere passage. Onder punt 3 wordt vermeld: “Website Literair Tilburg. Ed en Frans hard aan de weg getimmerd, echter Jasper buitengesloten. Prenten Cees Robben groot succes. Brief van Volzin: ter overbrugging nog half jaar als rechtspersoon te willen fungeren voor inkomsten uit subsidies. Wel graag vermelding van Stichting Volzin i.g.v. publiciteit. Cees heeft dit als mail verstuurd.”
Er was blijkbaar iets fundamenteel veranderd ten aanzien van de literaire website.
Deze veranderingen kwamen in het kort hierop neer. Op een dag ontving Jasper Mikkers die vanaf het begin zorgdroeg voor de organisatorische en financiële kanten van het project en de website naar buiten toe vertegenwoordigde, van Ed Schilders de boodschap dat hij niet welkom was bij een buiten hem om gepland overleg. Op de verraste vraag waarom hij niet welkom was, gaf Ed Schilders als antwoord: “ik heb besloten de website over te nemen. Ik ga een eigen stichting oprichten en maak de website zelfstandig. Ik ben al op zoek naar mensen die in het bestuur van de stichting plaats willen nemen.”
Kort en krachtig.
Als een donderslag bij heldere hemel, zo overviel deze boodschap van Ed Schilders voorzitter en bestuur van Stichting Volzin. Van verschil van visie of onenigheid was tot op dat moment geen sprake geweest. Het was gissen naar de motieven die Schilders had om deze drastische stap te nemen. Bestuur en voorzitter voelden zich geschoffeerd en begrepen niet waarom Schilders zijn voornemen niet in goed overleg had bekendgemaakt. Hij had altijd de volle medewerking gekregen en zou dat ook in dit geval van de oprichting van een nieuwe stichting gekregen hebben, op voorwaarde natuurlijk dat Schilders met een goed en verantwoord voorstel was gekomen.
Verwondering ook bestond er over de opvatting van Schilders dat hij zich zonder daarover afspraken te maken een website meende te kunnen toeëigenen. Weliswaar had hij als medewerking of redacteur een belangrijk aandeel in de ontwikkeling van de site, maar deze was eigendom van Stichting Volzin. In een juridische procedure zou de rechter elke
aanspraak van Schilders afwijzen.
Daarnaast riep deze toch onbesuisd te noemen actie van Schilders, de kaping van de site Literair Tilburg, ook allerlei praktische problemen op. De gemeente Tilburg zou zeker niet in zee gaan met privé-persoon Ed Schilders en de verstrekte subsidie over 2000 terugvorderen en toekomstige subsidies niet toekennen. Voor webmaster Frans Tooten zou dat betekenen dat hij geen betalingen meer zou ontvangen voor zijn werk voor de site, terwijl hij dit inkomen nodig had voor het onderhoud van zijn gezin. Daarnaast liepen er via Jasper Mikkers nog allerlei besprekingen met mogelijk toekomstige subsidiegevers en sponsoren. Het was uitgesloten, immers onverantwoord ten aanzien van wat was bereikt en nog gedaan moest worden, de site van de ene dag op de andere in cadeaupapier met een strik verpakt aan Ed Schilders te overhandigen, iets wat de laatste toch wel wenste.
Als redacteur had Ed Schilders inmiddels bewezen van grote klasse te zijn. Hij was van eminent belang voor de verdere ontwikkeling van de site. Om het voortbestaan van wat toen nog Literair Tilburg heette, niet in gevaar te brengen en ook de reputatie van de site niet te schaden door naar buiten komende conflicten, besloot het bestuur van Volzin mee te werken aan een overgang van de site naar de stichting die Ed Schilders van plan was op te richten. Stichting Volzin zou, zich bewust van haar verantwoordelijkheid, de site overigens pas overdragen als alle zaken goed geregeld waren.
Niet de eigendom van de site was voor de stichting belangrijk, maar de toekomst ervan.
Stichting Volzin bleef de materiële belangen van de site behartigen. Zo vermeldden de notulen van 3 november: “subsidie-aanvraag voor website op basis van rapport stagiaire”.
En Jasper Mikkers zette zijn werkzaamheden voor de website voort. In een brief met subsidie-aanvraag van zijn hand, gericht aan het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant en het Tivolifonds en gedateerd 22-11-2000, lezen we: “De website Literair Tilburg is vorig jaar 1 september van start gegaan, na een organisatorische voorbereiding van een half jaar en een proeftijd (aanlooptijd) van enkele maanden. De site bestaat dus bijna twee jaar. / Twee achtereenvolgende jaren heeft de gemeente Tilburg een subsidie toegekend, voor 1999 was dat een bedrag van f. 8.000,-. Die subsidie maakte de start van de literaire site mogelijk. In de tweede helft van dit jaar heeft de site belangrijke uitbreidingen en verbeteringen ondergaan. Daarbij trad de Katholieke Universiteit Brabant, door 200 MB op haar server ter beschikking te stellen, als sponsor van Literair Tilburg op. Maar bij die verbeteringen bleef het niet. De verdere uitbouw is ook op dit ogenblik in volle gang. Het werk aan de site, planning en organisatie zijn in handen van webmaster Frans Tooten, auteur en columnist Ed Schilders – deze is (hoofd)redacteur van de site – en Stichting Volzin.”
Niet onbelangrijk is de vaststelling in deze brief: “De site bestaat dus bijna twee jaar.”
Jasper Mikkers zette zich ook in voor de totstandkoming van de stichting die redacteur Ed Schilders in het leven wenste te roepen – maar niet echt van de grond kwam – en die de plaats van Stichting Volzin zou innemen. De tekst van een e-mail die hij aan webmaster Frans Tooten en medewerker Ed Schilders verstuurde, luidde als volgt.
Beste Ed en Frans,
In februari zal er een vergadering moeten plaatsvinden waarbij de volgende punten aan de orde moeten komen:
1. Aanvraag structureel subsidie bij de gemeente Tilburg. Een gedeelte van de aanvraag moet vóór I april de deur uit. Aanvraag van een structureel subsidie bij de provincie.
2. Namen van personen voorstellen die mogelijk deel gaan uitmaken van het te vormen bestuur.
3. Oprichting van een stichting voorbereiden.
4. Voorstellen doen voor een naam voor de stichting.
5. Wat er verder allemaal nog te bespreken valt.
6. Denk over deze punten na en geef die aan mij door.
Ik heb nog geen officieel bericht dat de gemeente een subsidie heeft toegekend aan Literair Tilburg.
Ook van het Prins Bernhard Cultuurfonds heb ik nog niks vernomen.
Met Wilma Siccama zal ik contact opnemen om over het subsidie van de provincie te praten.H.G.
Jasper Mikkers.
Op 1 februari liet hij iedereen weten dat de gemeente Tilburg een subsidie van f. 10.000,00 heeft toegekend.
De externe contacten verliepen nog altijd via Jasper Mikkers en Stichting Volzin. En Jasper Mikkers zette ook vaart achter de oprichting van de nieuwe stichting.
In maart, 5 maart, ontving een groot aantal mensen een e-mailbericht, een zogenaamde nieuwsbrief, van Ed Schilders. Onder punt 3 was te lezen:
“Momenteel wordt gewerkt aan de oprichting van de stichting Cultureel Brabant. Dit zal binnen enkele weken zijn beslag krijgen. De naam van de site zal te zijner tijd ook veranderen in Cultureel Brabant. Deze stichting gaat de site beheren. Drie personen hebben zich bereid verklaard in het eerste bestuur zitting te nemen, te weten: Hans van den Muijsenberg (directeur van Terra Nova), Rob van der Westerlaken (directeur Schoevers Bedrijfsopleidingen), en Han van Meegeren (ordervoorbereider Drukkerij Gianotten. Met de stichting en dit bestuur hopen we niet alleen de identiteit van de site te verbreden maar ook zelfstandig te kunnen opereren in het circuit van subsidies en sponsors. Tot nu toe werden die belangen behartigt door Stichting Volzin en Jasper Mikkers in het bijzonder. Toch was de site een beetje een vreemd lichaam binnen Volzin en diens doelstellingen. De redactie van Literair Tilburg dankt Volzin en Jasper in het bijzonder voor de inzet en hulp.”
De vaststelling dat de site ‘een beetje een vreemd lichaam’ was ‘binnen Volzin en diens doelstellingen’ werd voor de eerste keer gedaan en door niemand gedeeld. Dat betekende niet, dat zij duidelijk, dat Stichting Volzin de overdracht van de site niet wenste te steunen. Nadat de oprichting van Stichting Cultureel Brabant een feit was, werd door Jasper Mikkers aan de gemeente Tilburg toestemming gevraagd de toegekende subsidie op de rekening van de nieuwe stichting over te maken. Die toestemming werd verkregen. En dat was een van de laatste handelingen die Stichting Volzin en daarbinnen Jasper Mikkers en Cees van Raak voor de website verrichtte.
Een officiële overdracht van de website heeft nooit plaatsgevonden. Wel werd er op 26 maart 2001 door Ed Schilders een nieuwsbrief rondgestuurd. “Beste medewerkers aan CULTUREEL BRABANT / zoals de aanhef al zegt: de naam van de site is veranderd. Literair Tilburg is overgegaan naar Cultureel Brabant. / Daartoe is een stichting opgericht: Stichting Cultureel Brabant, die zich ook afgekort zal presenteren als CUBRA.” Er volgt een beschrijving van veranderingen die in verband met de gang van zaken zal worden aangebracht.
Stichting Cultureel Brabant werd op 23 maart opgericht bij notariële akte. En in de registers van de Kamer van Koophandel in Tilburg ingeschreven.
Webmaster Frans Tooten stelde zich bij alle verwikkelingen neutraal op, wat door Stichting Volzin werd gerespecteerd. Zijn aandeel in de ontwikkeling van de site werd ook kleiner in de loop van de tijd. Hij was in zijn werkzaamheden langzaam door de energieke redacteur Ed Schilders overvleugeld, iets wat misschien mede te maken had met zijn afnemende gezondheid. In 2002 werd vastgesteld dat hij botkanker had, in augustus van dat jaar overleed hij.
Vanaf 2001 ondersteunde de gemeente de website niet meer met subsidies en heeft webmaster Tooten geen betalingen meer voor zijn werk aan de site ontvangen.
Tot zover de geschiedenis van de oprichting en eerste jaren van de literaire website Literair Tilburg, die in het voorjaar van 2001, op 23 maart, de naam Cultureel Brabant, CuBra, kreeg. Het gaat om een periode van ruim tweeëneenhalf jaar. De start van de site vond plaats op 10 september 1998.
Op 10 augustus 2001 zag een nieuwe nieuwsbrief van de hand van Ed Schilders het licht. “NIEUWSBRIEF CULTUREEL BRABANT – CUBRA” Daarin deelde hij mee: “CuBra nadert de ‘schone voleinding’ van zijn eerste jaargang. Daarin is veel gebeurd. De naam is veranderd van Literair Tilburg in Cultureel Brabant, er is een zelfstandige stichting opgericht, en: de omvang van de site is enorm toegenomen.”
Bij het lezen van de zin: “CuBra nadert de ‘schone voleinding’ van zijn eerste jaargang” ging menige wenkbrauw vragend ophoog. Zelfs als het eerste initiatief tot de oprichting van de site niet als oprichtingdatum werd genomen, 10 september 1998 dus, dan diende toch de officiële presentatie in het gemeentehuis van Tilburg als zodanig aangemerkt te worden. En die presentatie was op 1 september 1999.
Nou ja, iedereen maakt wel eens een rekenfout.
De site maakte in de volgende jaren een grote bloei door. Iedereen die bij de oprichting en ontwikkeling ervan betrokken was, keek er met gepaste trots naar. Redacteur Ed Schilders werkte er elke dag aan, met niet aflatende ijver. De site werd een groot succes, al snel bezochten meer internetgebruikers de site dan, laten we een voorbeeld nemen, de site van Openbare Bibliotheek Tilburg. De omvang was enorm, het aantal rubrieken bijna niet te tellen. De populariteit van de site nam verhoudingsgewijs toe.
In 2003, in het november-decembernummer van Brabant Literair, de literaire bijlage van Brabant Cultureel, publiceerde Jasper Mikkers een uitvoerig artikel – interview en profiel – over leven en werk van Ed Schilders. De titel luidde: ‘Ed Schilders, dief van geschiedkundige kruimels.’ In het artikel kwam ook de website CuBra ter sprake. “Als hij (d.i. Ed Schilders) zo geniet van het concrete object, het echte boek, hoe valt dan zijn enthousiasme voor internet te verklaren? Hij is redacteur van een van de uitgebreidste literaire sites van Nederland, waarschijnlijk van West-Europa, van CuBra (Cultureel Brabant), een site die 250 Mb groot is, 2000 internetpagina’s omvat die uiteenlopen in lengte van een gedicht van één pagina tot een hoofdstuk van een boek. Er is een bibliotheek ‘aangehangen’ vanwaaruit de teksten te downloaden zijn. Het bezoekersaantal ligt tussen de 110 en 130 elke dag. Hij zette de site op samen met webmaster Frans Tooten en runt CuBra sinds het overlijden van Tooten vrijwel in zijn eentje.”
De zinsnede ‘Hij zette de site op samen met webmaster Frans Tooten’ is niet helemaal eenduidig. De schrijver van het artikel bedoelde niet, dat spreekt vanzelf, dat Ed Schilders de site oprichtte die voorheen Literair Tilburg heette en in 2001 van naam veranderde. Geduid wordt hier op het werk aan en de opzet van de site sinds die de naam CuBra kreeg en over de technische en redactionele werkzaamheden die met name vanaf dat moment door Ed Schilders werden verricht.
In 2006 werd in het oktobernummer van Brabant Cultureel een artikel gepubliceerd van redacteur Henk Langenhuisen. De titel luidde: Literaire samenwerking. De ondertitel: CuBra en Brabant Literair vormen paar apart. In het artikel viel vooral de zin op: “In 2000 startte hij www.CuBra.nl met inmiddels overleden Frans Tooten als een voorzichtig podium voor schrijvers.” Met ‘hij’ bedoelde de auteur van het artikel Ed Schilders.
Pardon? In het jaar 2000?
Jasper Mikkers reageerde op het artikel en stuurde Ed Schilders op 24 oktober een mailtje.
Zaterdag sloeg ik Brabant Cultureel open en las het artikel Literaire Samenwerking, handelend over CuBra. Ik las: “In 2000 startte hij www.cubta.nl met inmiddels overleden Frans Tooten als een voorzichtig podium voor schrijvers.” Zou jij me kunnen laten weten hoe deze informatie in deze vorm in het artikel terecht is gekomen? Zoals ook jij weet, heette CuBra de eerste jaren Literair Tilburg. Ik citeer uit de flyer die Stichting Volzin in 1999 liet drukken. In de flyer worden de activiteiten van de stichting vermeld. “In 1998 nam Stichting Volzin het initiatief tot het opzetten van de literaire website Tilburg Literair. De gemeente verzocht de literaire stichtingen die Tilburg rijk is (Stichting Volzin, Stichting Consulaat der letteren, Stichting J.H. Leopold en Stichting Cools) in dit project samen te werken en stelde een subsidie ter beschikking voor een ontwerp van een literaire site. De website is op 1 september 1999 van start gegaan.” De initiatiefnemer voor de oprichting van de website heet Jasper Mikkers, toenmalig voorzitter van Stichting Volzin.
Hij eindigt het bericht met een vraag.
Te zeggen dat jij, Ed, de site gestart bent, doet de werkelijkheid nogal geweld aan. De feiten spreken voor zich. Het lijkt me dat in het artikel van een misverstand sprake moet zijn waar jij geen debet aan hebt. Kun je me laten weten hoe dit misverstand heeft kunnen ontstaan en hoe we het in het vervolg kunnen vermijden?
Redacteur Henk Langenhuisen van BC laat weten:
jammer dat het ontstaan van CuBra niet volledig en correct in beeld is gebracht; ik heb mijn informatie van ed, uit een kort artikel uit het archief van bd en de website van CuBra zelf en was van je toevoeging niet op de hoogte
In een reactie bestreed Ed Schilders enkele data die Jasper Mikkers in zijn mail noemde en voerde als belangrijkste argument om zichzelf als oprichter van CuBra te mogen afficheren aan dat Literair Tilburg door zijn toedoen een andere site was geworden. Ook bracht hij de verdiensten van toenmalig webmaster Frans Tooten terug tot ‘technische ondersteuning’.
De zinsnede uit de nieuwsbrief die Ed Schilders op 10 augustus 2001 rondstuurde en menige wenkbrauw vragend omhoog deed gaan, bleek dus geen vergissing. De zin luidde: “CuBra nadert de ‘schone voleinding’ van zijn eerste jaargang”. Dat stond er. Maar nog altijd was niet duidelijk naar welke datum Ed Schilders in die nieuwsbrief verwees. – In elk geval stond vast dat hij niet de datum waarop de akte van de oprichting van Stichting Cultureel Brabant werd verleden en de naam Literair Tilburg werd veranderd in CuBra (afkorting van Cultureel Brabant) als de oprichtingdatum beschouwde van een nieuwe site. Die datum was 23 maart 2001. –
Jasper Mikkers stuurde op 28 oktober een nieuwe e-mail naar Ed Schilders.
Beste Ed,
Ongetwijfeld kloppen de feiten zoals je ze weergeeft wat betreft de tijdstippen waarop jouw medewerking aan de site begon. Ik heb geen papieren en mails e.d. doorgenomen om de exacte data te achterhalen. Ze zijn niet van wezenlijk belang voor de vraag wat de relatie is tussen Literair Tilburg en CuBra. Dat CuBra een voortzetting is van Literair Tilburg kan ieder vaststellen die de feiten kent. Ik heb een aantal feiten genoemd. Ik kan daar nog aan toevoegen dat niet alleen Frans Tooten als webmaster voor de site Literair Tilburg werkte, maar dat ook jij door Stichting Volzin bent betaald om de site verder uit te bouwen. De gemeente heeft subsidie toegekend om de site te ontwerpen, en daarna is er – ik geef de feiten weer uit het hoofd, ik kan ze later preciseren als dat nodig is – door de gemeente drie jaar lang subsidie toegekend om de site uit te bouwen en te onderhouden. Jij hebt ook geld ontvangen om als webmaster aan Literair Tilburg mee te werken.
Nog andere feiten zijn: toen jij kwam, draaide de site al een tijd en had een bepaalde omvang. Die omvang is uitgebreid na jouw komst. Die uitbreiding had betrekking op de inhoud en op de geografische spreiding. Zij bleef niet langer beperkt tot literatuur en niet tot Tilburgse auteurs. Om de site aantrekkelijk te maken voor een breder publiek, moest er een andere naam komen. Dat werd CuBra, Cultureel Brabant. Ik herinner me diverse gesprekken waarin jij en ik over die naam delibereerden. De mogelijkheid om er CuBra van te maken, is door meerdere mensen genoemd en lag voor het oprapen. Dat jij jezelf de verdienste toerekent CuBra bedacht te hebben, past naadloos in de annexatiewoede die jouw handelen typeert en tot deze discussie heeft geleid. Van mij mag je je op de borst blijven kloppen en jezelf vanalles persoonlijk toerekenen. Alleen: het klopt niet en het strekt je niet tot eer.
Natuurlijk is Literair Tilburg veranderd na jouw komst en met jouw medewerking aan de site. Heel sterk veranderd zelfs. Maar Literair Tilburg was het startpunt, was jouw startpunt. Het was niet zo dat Literair Tilburg met jouw komst werd opgeheven. Literair Tilburg is blijven voortbestaan in wat later CuBra is genoemd.
Ik wil je laten weten dat ik deze discussie niet graag voer, omdat ik haar weinig verheffend vind, en ik mijn tijd graag aan interessantere zaken wijd. Deze discussie zou ook niet gevoerd hoeven worden als ieder bereid was de ander de credits toe te kennen die hem toekomen. Indertijd heb jij op een weinig elegante manier – ik druk me eufemistisch uit – de site weggehaald bij Stichting Volzin, volkomen onverwacht en na een goede samenwerking. Jij annexeerde de site zonder enig overleg. Ik had daar als voorzitter van Stichting Volzin verzet kunnen aantekenen en de zaak kunnen laten uitgroeien tot een fikse rel of zelfs juridische strijd. Maar ik wist dat de site niet in betere handen kon zijn dan bij jou, en de plannen die jij met de site had, pasten volledig bij mijn oorspronkelijke initiatief, bij het op poten te zetten van Literair Tilburg.
Zonder overleg heb jij indertijd de site weggehaald bij Stichting Volzin. Nu wil jij ook het verleden annexeren en de geschiedenis herschrijven. Jammer dat je dat nodig hebt. Het is weinig collegiaal en weinig vruchtbaar. En ook vind ik het pijnlijk en dubieus om het aandeel van Frans Tooten in het geheel vrijwel te beperken tot technische ondersteuning. De rol van Frans is aanzienlijk groter geweest, alleen al door de eerste opzet van Literair Tilburg, volledig zijn schepping.
Je weet nu hoe mijn visie op de gang van zaken is. En als het nodig is zal ik die openbaar maken. Ik hoop niet dat dat nodig is, want gekissebis van dit soort strekt niemand tot voordeel en eer en zou de faam die de schitterende site CuBra geniet, kunnen schaden. En dat wens ik de site en jou niet toe.
Met hartelijke groet,
Jasper.
Antwoord op deze e-mail bleef uit. Wel liet Ed Schilders een prachtig boekwerkje op de voordeurmat vallen van het huis van Jasper Mikkers. Op het omslag stond: ‘www.CuBra.nl web magazine cultureel brabant – nov week 44 2006 > kalender okt week 44 2007’. Het was een aan CuBra gewijde weekkalender. Met bijdragen ontleend aan de site. Gedrukt en uitgegeven in samenwerking met Bibliodrukkerij Van Gerwen. En in de inleiding, van de hand van Ed Schilders, werd meegedeeld: “De site werd eind 2000 in het leven geroepen door Frans Tooten en Ed Schilders.”
Eind 2000? Dit was wéér een andere datering voor het ontstaan van CuBra. In het novembernummer 2007 van Brabant Cultureel werd bekendgemaakt dat Ed Schilders de Jan Naaijkensprijs 2007 had ontvangen. Het artikel, geschreven door Lauran Toorians, meldde de volgende bijzonderheden. “Dan CuBra. Deze labyrintische website ontstond in 1999 onder de naam Literair Tilburg. Omdat de site al snel een breder karakter kreeg, werd zij op 1 maart 2001 omgedoopt tot Cultureel Brabant: CuBra. De werkers van het eerste uur waren Ed Schilders, de inmiddels (te jong) overleden Frans Tooten en Cees van Raak.”
Weer andere data. Weer andere feiten. De feitelijke oprichter van de site werd helemaal niet meer genoemd.
Ed Schilders ontving twee weken geleden de zilveren legpenning van de stad Tilburg. Gezien de verdiensten die Ed Schilders voor de stad Tilburg heeft, komt die penning hem zeker toe. Wel wordt hem een verdienste toegekend die hij niet bezit: hij zou de initiator zijn van de website CuBra. Hierboven hebben we kunnen vaststellen dat hij dat dus niet is.
Laat ieder zijn de verdiensten toegekend krijgen die hij werkelijk heeft.
Geschiedschrijving die de feiten correct en met onderbouwing van documenten weergeeft, was op zijn plaats. Die geschiedenis is bij dezen geschreven.
Bestuur Stichting Volzin
Beste Allard,
Karl Marx contra Rome is een interview. Ik begrijp niet wat dat interview met mijn artikel over het ontstaan van Cubra te maken heeft.
Ik heb je reactie op mijn ‘Korte beschrijving van de ontstaansgeschiedenis van Cubra’ gelezen. Ik kan er geen wijs uit. Wat wil je beweren? Denk je dat iemand de reactie van jou begrijpt?
De feiten die ik in mijn artikel noem, zijn allemaal in overeenstemming met de werkelijkheid. Ik heb ze gebaseerd op nog bestaande stukken.
Het enige dat ik uit je tekst oppik, is dat je boos bent over het feit dat ik Literair Tilburg niet in mijn artikel over het ontstaan van Cubra noem. Daarover het volgende: ik heb het bestaan van Literair Tilburg, door jou geïnitieerd, nooit ontkend. Maar Literair Tilburg is niet van belang geweest voor de oprichting van Tilburg Literair, het latere Cubra. Daarom noem ik het niet.
Je zou mij en de lezer een plezier doen als je een heldere tekst zou willen schrijven, op feiten gebaseerd, en niet op subjectieve observaties als ‘je wist niet hoe snel je je rug gedraaid kon krijgen’. Allard, zo’n lieve jongen als jij kán ik gewoon niet mijn rug toegedraaid hebben!
Met innige groet,
Jasper.
“Laat ieder zijn de verdiensten toegekend krijgen die hij werkelijk heeft. Geschiedschrijving die de feiten correct en met onderbouwing van documenten weergeeft, was op zijn plaats. Die geschiedenis is bij dezen geschreven.”
Was het maar waar, vandaar:
‘Het korte-ego-geheugen van Jasper Mikkers’ op http://bit.ly/S4eMPs