In het eerste kwartaal van 2013 interviewden we 13 mensen uit Tilburg over hun visie. In deze ‘13 Visies op de Stad 013’ kwamen bekende en onbekende Tilburgers aan het woord over hun werk en leven en waar zij zoal in de stad tegenaan lopen.
In deze tweede serie van 13 interviews vragen we 13 Tilburgse politici om op deze visies te reageren. Zijzelf kiezen één van de visies en wijzelf kiezen er ook één voor hen uit. Alle 13 zitten nu in de raad en willen graag bij de verkiezingen in maart 2014 weer herkozen worden.
Nu in de afgelopen weken raadsleden van alle 11 zittende partijen van de gemeenteraad aan het woord zijn geweest, sluiten we deze reeks af met twee Tilburgse politici die in ieder geval niet verkiesbaar zijn bij de raadsverkiezingen van 19 maart 2014.
Toen we Marieke Moorman vroegen om mee te doen aan onze interviewreeks, reageerde ze heel enthousiast. Juist omdat ze niet-verkiesbaar zou zijn voor de volgende raadsperiode, wilden we graag weten hoe zij aankijkt tegen de 13 ‘Visies uit de Stad 013’. Maar wat ook zij op dat moment nog niet wist, was dat ze per 1 november aanstaande burgemeester van de gemeente Bernheze zou worden. Het was daardoor wederzijds een verrassing dat dit een afscheidsinterview werd.
Marieke Moorman. “In 2002 ben ik begonnen als raadslid, de PvdA-fractie had toen zeven leden. En eigenlijk was ik van plan om daar in 2006 nog vier jaar bij te doen. Maar dat liep anders. Ik weet nog dat ik hoogzwanger campagne stond te voeren! We hebben toen een geweldige overwinning behaald, met 11 van de 39 zetels in de raad.” De huidige raad, sinds 2010, telt 45 zetels. Marieke vervolgt: “Een week na de verkiezingen ben ik bevallen van mijn tweede zoon. Jan Hamming en Hugo Backx kwamen toen op kraamvisite, maar niet alleen voor de beschuit met muisjes. De PvdA mocht een derde wethouder leveren en ze vroegen of ik interesse had!”
Terugkijkend kan ze er goed om lachen: “Ik had wel wat anders aan mijn hoofd dan wethouder worden, ik had net een baby gekregen! Maar mijn partner dacht er anders over, hij zei: “Zo’n kans krijg je maar één keer in je leven. Ik ga wel minder werken. Dus doen!” En zo werd ik zes weken na de bevalling geïnstalleerd als wethouder.”
Marieke vervolgt: “Toen heb ik mijn les wel geleerd, want ik kreeg een hele rommelige portefeuille met alle ‘left overs’. Ik kreeg de portefeuille ‘milieu’, een deel van de groen-portefeuille: namelijk alleen over groen in de stad. Ik vind het nog steeds gek om groen in de stad en buiten de stad te verdelen in twee portefeuilles. En een deel van de jeugd-portefeuille: waarin onder meer het Jongerenwerk, de Hall of Fame en de jongerenambassadeurs zaten, maar niet de instanties die zich met jeugd bezighouden en ook ‘Schoonhouden van de stad’ en ‘bestuurlijke vernieuwing’. De les die ik toen geleerd heb, is dat je nooit portefeuilles moet knippen. Als je vanuit de jeugd kijkt, is het juist noodzakelijk om het overzicht te behouden wat er speelt, jongeren hebben zelf met beide te maken. En voor onderwijs en jeugd is het ook wel handig om kinderen te hebben, zodat je ook aan de schoolpoort van andere ouders hoort wat er speelt.”
“Maar na anderhalf jaar klapte het college over het Midi-dossier en ging het CDA eruit. Els Aarts vertrok en daar lag ineens de portefeuille Spoorzone! Vervolgens, na het vertrek van Hugo Backx, kreeg ik ook de gehele portefeuille Jeugd en Onderwijs. Na de laatste verkiezingen (maart 2010) kwam er een behoorlijk nieuw bestuur en heb ik de portefeuille ‘milieu’ afgestaan aan D66. Met de Spoorzone, Onderwijs en Jeugdzorg heb ik drie zware portefeuilles. Vooral de transitie van de Jeugdzorg is echt moeilijk en kost veel energie. En na het vertrek van Jan Hamming werd ik ook locoburgemeester.
“Waar ik wel heel blij om ben, is dat ik bijna zeven jaar de Spoorzone heb mogen doen. Op zo’n langlopend project als dit moet je niet elke twee à drie jaar een andere wethouder hebben, dan kost het veel te veel tijd om het dossier helemaal ‘eigen’ te maken. En van crisis had in 2006 nog niemand gehoord, de bomen groeiden tot in de hemel en alles kon. We maakten een Masterplan en we zouden het wel even regelen. Ik stapte in op het moment dat Volker Wessels was geselecteerd als de projectontwikkelaar die met ons de Spoorzone zou gaan ontwikkelen en toen begonnen we voor het eerst iets van de crisis te merken. Er waren namelijk veel minder projectontwikkelaars die zich hadden ingeschreven om de Spoorzone binnen te halen. Grote ontwikkelaars stapten niet meer zomaar in. Maar nu ben ik eerlijk gezegd hartstikke blij met die crisis. Er gebeuren nu zoveel spannende dingen die er niet zouden zijn geweest als we alles meteen platgewalst hadden. Het is superleuk dat er in de Spoorzone nu van alles zich ontwikkelt.”
Krijgt de Hall of Fame nu ook meer tijd dan de afgesproken vijf jaar? Marieke: “Voor de Hall of Fame heb ik echt politiek moeten vechten en dat het nu langer duurt, geeft de Hall of Fame nu wel meer tijd om zich te bewijzen.” Camiel Seij (TVP) zei ooit: “Niks is zo permanent als tijdelijk.” Marieke Moorman herinnert zich die opmerking ook: “Ja, en gelukkig maar in dit geval. Ik herinner me ook Patrick van de Wijgert, van de Lijst Smolders. Die zei bijna nooit iets, maar over de Hall of Fame zei hij: “Gooit er maar een bom op!” Daar was ik erg verbaasd over.”
Aanhakend op de visie van René Scherpenisse vertelt Marieke verder over de Spoorzone: “Er komt zeker ook sociale woningbouw, WonenBreburg en TBV Wonen zijn daar nu al mee bezig. Maar de verhoudingen tussen sociale huur, sociale koop- en vrije koophuizen weet ik nu nog niet. Maar veel meer dan vroeger houden projectontwikkelaars en aannemers nu de vraag goed in de gaten. En hier ligt zeker ook een duurzaamheidsambitie. De raad heeft besloten dat de uitvoering CO2-neutraal moet. Ik deel met René Scherpenisse de zorgen dat huurders het straks niet meer kunnen betalen. Het is van de zotte dat we meer betalen aan energie dan aan huur. Energie-neutraal bouwen kan gewoon en daar heeft iedereen plezier van.”
Eén van de daken in de Spoorzone (de Wagenmakerij, naast de Koepelhal) ligt vol met zonnepanelen. Van wie is deze energie? Marieke: De gemeente is eigenaar van het pand, dus die energie is van de gemeente. Maar op dit moment loopt er een onderzoek naar het energieverbruik van de Hall of Fame, want dat loopt flink uit de klauw. We willen dit echt oplossen en het beter doen, maar op het resultaat van dit onderzoek moeten we nog even wachten.
Wat vind je van de manier waarop René Scherpenisse in de Vogeltjesbuurt samen met de bewoners een plan heeft gemaakt om de wijk te herstructureren? Marieke: “Ik heb nooit ‘wonen’ gedaan, maar aan de zijlijn heb ik het wel meegekregen. Mensen betrekken bij plannen doen we nu wel steeds beter. En mensen accepteren heus wel dat je kaders aangeeft, als je daar maar open en eerlijk in bent. Een vel papier heeft toch ook een ‘kader’ een rand waar je niet buiten kan?”
“Ik ben ook wijkwethouder van de Vogeltjesbuurt en Groenewoud geweest en daardoor heb heb ik oog gekregen voor het sociale aspect. En er zitten daar nogal wat problemen achter de voordeuren! De sociale cohesie in die wijken is heel kwetsbaar, die mag je niet bruut verstoren door middel van een herstructurering. Alleen alle bakstenen netjes op elkaar stapelen is maar de helft van het verhaal. Via het IMW (maatschappelijk werk) ben ik eens een dag met een gezinscoach mee geweest. We bezochten een jonge moeder met drie of vier kinderen, dat weet nu niet meer zeker, ze had een laag IQ. Het was een warme dag en de kinderen vroegen een ijsje. Dus ze gaf de kinderen vier euro om ijsjes te gaan kopen, wat elke moeder zou doen. Maar als je dan bedenkt dat ze net haar hele budget voor de dag heeft meegegeven, vind ik dat heel moeilijk. Je merkte aan alles dat ze wel wil maar niet kan. Door dit soort schrijnende dingen in de stad te zien heb ik geleerd dat mensen echt in armoede leven. Daar had ik vroeger, toen ik als student in de stad kwam, geen beeld bij, maar nu wel.
We komen toch weer terug op de Spoorzone. “Wat vind je van het ‘Inspiratiepark’ waar Ton Wilthagen mee bezig is?” Marieke reageert enthousiast. “Mijn Toekomst Werkt!… Als het werkt is het hartstikke mooi. Han Peekel heeft hiervoor Ton Wilthagen benaderd, maar had geheel niet gedacht aan Tilburg als locatie, die dacht alleen aan de Randstad. Het is helemaal geweldig dat de keus op Tilburg is gevallen en het is een mooie kans voor Tilburg. Als de kinderen van nu straks op de arbeidsmarkt komen, wordt er om ze gevochten, want er zijn straks veel te weinig jongeren. En het UWV is inderdaad géén pretpark. Maar als de overheid van mensen vraagt om het zelf te doen, dan waarom niet op deze manier? Dit plan is enthousiasmerend en creatief.
“Creativiteit laat zich nooit inbinden” zei Paul van Kemenade. Marieke Moorman is het daarmee eens: “Het is waar dat de cultuur de laatste jaren verschraald is. Nou wil ik niet het straatje van de gemeente schoonvegen, maar zowel het Rijk als de Provincie hebben op cultuur bezuinigd en daar bovenop ook nog de gemeente. En gelukkig hebben we het cultuuronderwijs wel in stand kunnen houden, maar ik zie ook wel dat het anders moet. Maar kunstenaars vinden ook andere wegen, kijk maar naar bijvoorbeeld Isabelle Amé, die komt er wel! Crowdfunding werkt ook, maar dat zal ook niet iedereen lukken. Geef mensen een kans en het goede blijft vanzelf bovendrijven.
Je hoeft niet allemaal het niveau van Paul van Kemenade te behalen. Anderzijds: Krezip, Doe Maar, heel veel musicalsterren en ook Jan Taminiau, om een paar voorbeelden te noemen, komen uit Tilburg, en vaak ondanks de overheid. Ik denk ook dat we te weinig doen met de parels van onze stad, zoals De Pont en het Textielmuseum, daar zouden we meer aandacht voor moeten hebben.
Politici geven doorgaans niet graag een opvatting over media, maar Marieke Moorman heeft daar niet zo’n moeite mee en ze is het deels wel eens met Luuk Koelman. “In de afgelopen zeven jaar heb ik de media enorm zien veranderen. Jij twitterde al!” zegt ze tegen Paula “Maar ik nog niet! Met Facebook heb ik niet zoveel, ik vind het wat te exhibitionistisch, maar Twitter vind ik wel leuk. Het geeft een nieuwe dynamiek in nieuwsgaring en -spreiding. Maar ik heb ook geleerd om niet op Twitter te vertellen dat ik van mijn fiets ben gevallen, want het Brabants Dagblad schrijft zoiets meteen op als nieuws. Dus dat soort dingen doe ik niet meer!” vertelt ze lachend.
Daarna serieus: “Wat ik wel heel jammer vind, is de afname van en het gebrek aan duiding. Ik begrijp dan ook niet dat Hans Rube (ex-journalist Brabants Dagblad) eens zei, dat de huidige politiek ‘50 tinten grijs’ is. Als de politiek geen scheve schaats rijdt, of een rel schopt, dan is het saai. Goede politiek ís saai. Maar probeer daar dan als journalist toch een interessant verhaal van te maken, dat is je vak. Doe dan wat met die saaie politiek, er komen genoeg interessante onderwerpen voorbij.”
“Maar ik denk dat we over 10 jaar zullen lachen om hoe het nu is, want kranten zijn er dan gewoon niet meer. Het financieren van media is geen overheidstaak, want dat gaat altijd ten koste van de onafhankelijkheid en voor je het weet beland je in Berlusconi-achtige situaties.”
Silvio Berlusconi (Milaan, 29 september 1936) is een Italiaanse ondernemer en politicus. Hij was driemaal premier van Italië. Hij is de leider van de politieke partij Volk van de Vrijheid, oprichter van het Italiaans media-imperium Mediaset en een van de eigenaren van de Italiaanse voetbalclub AC Milan.
“Mensen vinden het belangrijk om te weten wat in hun omgeving gebeurt. Eind jaren ‘90 werkte ik voor de PvdA en het was toen de eerste keer dat we bij landelijke verkiezingen de lokale media inzetten. Dat was toen heel wezenlijk. “Wat houdt mensen in de wijk bezig?” Misschien moeten de regionale media, zoals Brabants Dagblad, Omroep Brabant en Omroep Tilburg eens samen proberen te werken en zien hoe ze samen het nieuws kunnen brengen dat mensen belangrijk vinden.”
Heb je een tip voor je opvolger, Rodney Weterings? “Ja hoor. Ik heb twee tips. Ten eerste: Hij moet het vooral op zijn manier doen en niet Marieke Moorman willen zijn. Ten tweede, voor wat betreft de Spoorzone: Goed blijven luisteren en kijken, ondervinden wat er in de stad gebeurt. En voor wat betreft de Jeugdzorg, moet hij vooral de regio bij elkaar zien te houden. Als grote gemeente heb je de verantwoordelijkheid om de regio mee te nemen, want we hebben te maken met regionale zorg, niet alleen met Tilburgse zorg.
En wat neem je mee naar Bernheze? “In ieder geval een rugzak met zeven jaar bestuurservaring. Maar ik verhuis nu van de stad naar het platteland en wat ik meeneem is de betekenis van het platteland voor de stedeling en ook hoe kwetsbaar het is.”
