Op zaterdagmiddag 21 oktober 2017 om 13:00 uur en zondagmorgen 22 oktober 2017 om 11:00 uur organiseert Stichting Stadsbomen Tilburg een bomenrondleiding in de Oude Warande. Aanleiding is dat het sterrenbos de Oude Warande vorige maand de gemeentelijke monumentenstatus heeft gekregen. Beide rondleidingen starten op de rotonde in het centrum van de Oude Warande.
De Oude Warande is een 18e-eeuws park, gelegen ten zuiden van spoorlijn Tilburg-Breda, tussen Station Tilburg Universiteit en Stadsdeel Reeshof. Het is een van de weinige intacte sterrenbossen in Nederland. Een sterrenbos wordt zo genoemd omdat vanuit een centraal punt een aantal lanen, meestal zes of acht, naar de hoeken en de buitenranden lopen.
Het sterrenbos in is 1712 aangelegd in opdracht van Willem van Hessen-Kassel, die toen heer van de heerlijkheid Tilburg en Goirle was. De naam warande verwijst niet
naar de oude Franse betekenis van jachtpark maar naar de latere Nederlandse invulling als lusthof. Het was voorheen ‘gemeijntgrond’ van iedereen en niemand. Om dit park aan te kunnen leggen onttrokken de ‘Heren van Tilburg’ de grond voor weinig geld aan de gemeenschap. In 1715 was het park nagenoeg voltooid. Een halve eeuw later werd de Warande uitgebreid, maar het in gebruik nemen van steeds meer gemeenschappelijke gronden zette echter kwaad bloed. In 1764 en 1765 was hierover een conflict met het dorp Tilburg, dat uiteindelijk door de Staten-Generaal geschikt werd: de Heer van Tilburg stortte een som geld in de dorpskas.
Het park is in barokke stijl aangelegd, waarbij de ontwerpen van André le Nôtre, een Frans tuin- en landschapsarchitect, als voorbeeld dienden. Dit komt tot uiting in het symmetrische, rechthoekige lanenpatroon vanuit een klein centraal beeldenperk. De Oude Warande heeft acht sterlanen, en langs de randen lopen vier lanen die een vierkant van ongeveer zeventig hectare omsluiten.
In de jaren 1980 waren van deze opzet alleen de hoofdlijnen nog te zien. Daarna volgde een bijna twintig jaar durende renovatie die in 2008 gereed kwam. De oude lanen werden hersteld, zieke bomen gerooid, de verzande vijver uitgediept en ‘wilde’ paden verwijderd.
Tijdens de rondleidingen worden een aantal fraaie stijlkenmerken toegelicht. Ook worden er anekdotische geschiedenissen gemeld, er wordt stilgestaan onder monumentale bomen uit de unieke lanen. De rondleiding duurt 1,5 tot 2 uur. Meedoen is gratis. Opgeven is niet noodzakelijk. Wel makkelijk voor de gidsen zodat ze weten op hoeveel mensen er ongeveer kunnen meewandelen.
Opgeven kan via onze contactpagina, onder vermelding van ‘rondleiding zaterdag’ of ‘rondleiding zondag’ en het aantal personen.
Datum: zaterdagmiddag 21 oktober en zondagmorgen 22 oktober.
Tijd: zaterdag om 13.00 uur en zondag om 11.00 uur.
Start: op de rotonde in het centrum van de Oude Warande.
In bovenstaande tekst staat dat de Oude Warande in barokke stijl is aangelegd en dat de ontwerpen van André le Notre als voorbeeld diende.
Dit is juist, maar dan staat er: ‘Dit komt tot uiting in het symmetrische, rechthoekige lanenpatroon vanuit een klein centraal gelegen beeldenperk’.
Het zou kunnen dat er in het midden van het Tilburgse sterrenbos beelden hebben gestaan, maar in archieven is hierover volgens mij niets te vinden. Wel is op de beroemde Kaart van Zijnen uit 1760 duidelijk te zien dat een boom in het centrum deel uitmaakt van het oorspronkelijke ontwerp.
Op deze historische boomplek moest echter een horecagelegenheid komen en dus wordt er in de gemeentelijke communicatie over de betekenisvolle boom in het midden al vijfentwintig jaar lang met geen woord gerept.
Tilburg kent twee belangrijke historische boomplekken: de Lindeplek tegenover de Heuvelse kerk en het centrum van de Oude Warande. Beide historische boomplekken zijn door gemeentelijke ingrepen van betekenis en geschiedenis ontdaan.
De boom als belangrijk icoon van de stad Tilburg is met kunstgrepen terzijde geschoven, ‘weggepoetst’ en als plaatsvervangend symbool kregen we vervolgens het reclamebedenksel T.