Het De Pont museum presenteert vanaf donderdag 19 november 2020 nieuw werk van Hans Broek. De nieuwe groep schilderijen wordt onder de titel ‘The Things I Used To Do’ voor het eerst getoond en is tot en met 18 april 2021 te zien in Tilburg.
Hans Broek, wiens Amerikaanse landschapsschilderijen zich vanaf het begin in de collectie van De Pont bevinden, begon enkele jaren geleden aan een opmerkelijk nieuw hoofdstuk in zijn werk. Hij verdiepte zich in het Nederlandse slavernijverleden, een wrange geschiedenis die lang onderbelicht bleef.
Hij bezocht slavenforten aan de Atlantische Oceaan, werkte in onder meer Ghana en Senegal, deed onderzoek in Suriname en las gretig de publicaties van historici en sociologen die juist vanuit een niet wit perspectief redeneerden. Het leidde uiteindelijk tot een omvangrijke serie schilderijen over dit beladen onderwerp. Het zijn confronterende werken, waarin
kerkers, celdeuren en plantagehuizen fungeren als stille getuigen van wat zich onder Nederlands bewind heeft afgespeeld.
Toen Broek vijfentwintig jaar geleden Nederland verruilde voor Amerika, maakte hij panoramische schilderijen van steden aan de Amerikaanse Westkust: glooiende heuvels met strak gepleisterde villa’s die schitteren onder een zorgeloos blauwe hemel. Met deze interpretaties van wat hij om zich heen zag, blies hij halverwege de jaren negentig het landschapsgenre nieuw leven in. De doeken ogen filmisch en ook een tikje surrealistisch, want ondanks het feit dat er geen mens op te zien is, voel je hoe de cultuur de omgeving onder controle heeft.
Ook in The Things I Used To Do is de mens nagenoeg afwezig. Maar nu heeft de vervreemdende spanning plaatsgemaakt voor een ongemakkelijke en angstaanjagende directheid. Broeks beelden van plekken aan de Atlantische Oceaan, waar veel tot-slaaf-gemaakten slavenarbeid verrichtten of gevangen werden gehouden alvorens te worden verscheept, brengt hij in beeld als locaties van het kwaad. Locaties als een plaats delict, een plek onder de zon die het onrecht zag gebeuren maar niet ingreep.
Vrouwenkerker is zo’n plek: een getraliede poort in een verweerde muur. Het doek is groot, de verf dik en zwaar, alsof de muur er letterlijk uit is opgetrokken, en – niet onbelangrijk – het hele schilderij is zwartwit, als symbool van de kloof tussen twee bevolkingsgroepen. Wie heeft die kerkers gebouwd? Wie heeft dit systeem bedacht en in stand gehouden? Het zijn vragen waar je oog in oog met dit werk niet aan ontkomt.
Broek is een schilder die gebruik maakt van de rekbaarheid die het medium schilderwerk voor heeft op de fotografie. Zo beweegt hij heen en weer tussen documentatie en suggestie en tussen verf en realiteit, en zoekt hij de grenzen van de schoonheid op. Gorée, een cartografisch beeld van het eiland voor de kust van Senegal, doorklieft hij met regenachtige, ruige strepen.
Hans Broek schildert landschappen en architectuur die hij op zijn talrijke reizen tegenkomt. Hij noemt zichzelf ‘een reizende landschapsschilder in de geest van Frans Post’. De Pont museum verzamelt zijn werk sinds 1994 en heeft inmiddels veertien werken van de Nederlandse schilder in collectie. Broek kreeg zijn opleiding aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam (1991-1993). Van 1995 tot 2005 woonde en werkte hij in Los Angeles en van 2005 tot 2017 in New York, USA. In 2018 woonde en werkte hij in Dakar, Senegal. In 2019 keerde hij terug naar Nederland waar hij een atelier in Muiden betrok om aan zijn nieuwe reeks schilderijen te beginnen. In januari 2020 toonde hij een deel daarvan in de Galerie Leopold Sedar Senghor in Dakar. Broek had tentoonstellingen in onder andere Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, Art & Project, De Pont museum, Stedelijk Museum Amsterdam, Stedelijk Museum ‘s Hertogenbosch, Dordrechts Museum, Van Abbemuseum.
De tentoonstelling van Hans Broek – The Things I Used To Do is te zien van donderdag 19 november 2020 tot en met 18 april 2021 in Museum De Pont aan Wilhelminapark 1. Op last van het kabinet is het museum De Pont nu gesloten tot en met 18 november 2020.
Gorée, het eiland voor Dakar, heeft een gruwelijke historie, terwijl het zo’n prachtig plekje is. Ik logeerde een paar dagen bij een kennis op het eilandje, en bezocht natuurlijk het slavenhuis. Een paar jaar later bezocht ik de plantages en slavenverblijven aan de andere kant van de Atlantische oceaan (in Suriname).
Ben benieuwd naar de werken van Hans Broek, maar zal even moeten wachten vanwege de pandemie.