Sinds 1 januari is de Participatiewet ingevoerd. Mensen met een WWB, IOAW of IOAZ uitkering kunnen vanaf nu worden verplicht om als vrijwilliger een tegenprestatie te leveren. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet, wat als gevolg heeft dat elke gemeente hier anders mee om gaat. Deze verschillen zijn soms heel groot en hebben de laatste maanden al voor veel verwarring, onzekerheid en discussies gezorgd. Bijvoorbeeld: Rotterdam verplicht mensen met een uitkering om 20 uur per week werk te verrichten, wat vroeger door betaalde werknemers werd gedaan, zoals papier prikken en groenonderhoud, ongeacht de achtergrond of vaardigheden van mensen.
Erik de Ridder, wethouder sociale zaken en werkgelegenheid in Tilburg, blijft er op wijzen dat hij deze vorm van dwang niet wil voor uitkeringsgerechtigden in Tilburg. Hij wil dat mensen zeker wel iets gaan doen, maar dat dit moet aansluiten bij wat mensen kunnen en willen en wat helpt om een stapje vooruit te komen op de ‘Participatieladder’. Hij wil vooral dat het Centrum Werk en Inkomen, dat de Participatiewet uit moet voeren, maatwerk gaat leveren en mensen iets laat doen waar ze zelf achter staan omdat zij het nut ervan inzien. Dit hoeft niet altijd vrijwilligerswerk te zijn, maar kan ook een cursus of workshop zijn, zoals een sollicitatietraining.
Een ander heikel punt dat tot veel zorgen en discussie leidt onder mensen met een uitkering, is de vraag of mensen verzekerd zijn als zij hun tegenprestatie leveren. Niet elke gemeente of organisatie heeft er bij stilgestaan dat mensen die als tegenprestatie vrijwilligerswerk doen, niet onder de vrijwilligersverzekering vallen, geen vrijwilligersvergoeding kunnen ontvangen en een opdrachtgever – opdrachtnemersverhouding hebben met de gemeente.
Gemeente Tilburg heeft hiervoor zelf een verzekering afgesloten, de PraktijkErvaringPolis. Op basis van deze polis zijn mensen die als tegenprestatie aan het werk zijn verzekerd. Maar ook geldt deze verzekering voor bijvoorbeeld werkervaringsplaatsen in het kader van re-integratie of voor kleine ondernemers die zelf geen vrijwilligersverzekering hebben.
