Patrick de Kort, zorgondernemer Herbergier: “Alles kan en we zeggen nooit ‘nee’ tegen bewoners”

Op zaterdag 25 mei viert de Herbergier, gevestigd in de voormalige St. Angela basisschool aan de Elzenstraat, haar officiële opening. De Herbergier is en kleinschalige groepswoning voor mensen met geheugenproblemen zoals Alzheimer, die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Er wonen 16 mensen, die elk hun eigen, zelf ingerichte kamer hebben en op de zolderverdieping wonen de initiatiefnemers en zorgondernemers Patrick en Marie-Hélène de Kort.

Patrick had al een lange loopbaan in de zorg, waaronder in de ouderen-psychiatrie en als docent verpleegkunde bij Avans Hogeschool, toen zijn moeder in 1990 Alzheimer kreeg. “Mijn moeder werd vergeetachtig en omdat ik verpleegkundige ben, gingen mijn twee broers en twee zussen er al van uit dat ik voor haar ging zorgen. “Dat doet Patrick wel.” Dat was een bijzondere ervaring, want de relatie met mijn moeder veranderde hierdoor. Ze werd milder en zachter. Ze werd opgenomen in een gesloten afdeling van een verpleegtehuis, een nieuwe instelling in een oud klooster. Ik vond het eigenlijk helemaal niks. Iedereen deed er enorm z’n best en zo, maar mijn moeder was veel alleen en kreeg op een gegeven moment zelfs de verkeerde medicijnen.”

“In veel instellingen bleek, dat het er niet ging om de behoefte van de bewoners. Veel tijd werd besteed aan vergaderen, en niet in de huiskamer maar in een kantoor, en dossiers schrijven. Het is natuurlijk makkelijk om kritiek te hebben, maar hoe moest het anders?”

“In dezelfde periode leerde ik Marie-Hélène kennen, zij werkte toen als secretaresse bij een advocatenkantoor en wilde wat anders. Het liefst wilde ze een Bed&Breakfast en een woongroep. Ze zei: “Ik wil een opleiding om mensen bezig te houden.” en zo begon ze aan de een vier-jarige opleiding ‘activiteitenbegeleiding’ van het ROC in Arnhem. Ze was toen 36 en meteen enthousiast. Maar na die vier jaar was het nog niet zo eenvoudig om, zonder veel ervaring, een baan te vinden. Een Arnhemse krant had toen een rubriek over carrière-switches, waarin mensen werden geïnterviewd die een nieuwe carrière waren begonnen. Ze heeft toen de krant gebeld en daar waren ze erg geïnteresseerd in haar verhaal. Naar aanleiding van dat interview werd ze gebeld door de zorgondernemers van de Herbergier in Arnhem, die moesten op dat moment nog starten maar na bijna een jaar kon ze daar beginnen.”

De formule van de Herbergier is bedacht door Hans van Putten, de initiatiefnemer van de Thomashuizen, waarvan er nu 100 zijn. Een Thomashuis is een kleinschalige woonvorm voor acht volwassenen met een verstandelijke beperking. Het huis wordt geleid door twee ‘zorgondernemers’: een echtpaar of samenwonend stel die er ook wonen en de bewoners begeleiden en verzorgen. Ook in Tilburg is een Thomashuis, in de Hasseltstraat. Door het succes van de Thomashuizen, werd het idee geboren dat dit ook mogelijk moest zijn voor ouderen met psychogeriatrische problemen. De eerste Herbergier werd gestart in Arnhem.

Patrick: “Door haar enthousiasme ben ik daar gaan kijken en ik was echt onder de indruk van hoe het daar ging. Alles kon, mensen hadden hun eigen spullen. Niet het ritme van de organisatie, maar de behoefte van de mensen stond daar centraal. “Hier had mijn moeder moeten zitten.” dacht ik. Ik vertelde er graag over bij Avans en ook tegen vrienden. “Dan moeten jullie dat ook gaan doen” zeiden die. Maar ik kon het me niet voorstellen. Ik ben geen avonturier en ik neem niet graag risico’s. Maar het leek wel alsof het project aan mij begon te trekken. Het is net als met verliefdheid: als je het wegduwt wordt het alleen maar erger. Het idee ging niet meer weg.”

“De Herbergier is een franchise-formule en het viel niet mee om de organisatie te overtuigen. “Weet je wel waar je aan begint?” zeiden ze. Maar we kregen veel support van de Herbergier in Arnhem, doordat Marie-Hélène daar werkte en uiteindelijk, in 2008, tekenden we een intentie-overeenkomst. De organisatie ging zelf een pand zoeken. En ik wilde graag in Tilburg beginnen, want ik wil graag mijn eigen netwerk kunnen inzetten. Maar dat hadden we niet te bepalen. Toch ben ik zelf gaan zoeken naar een pand. Eerst had ik het pand van de Rooi Harten aan de Bredaseweg op het oog, maar dat ging niet vanwege de crisis. Daarna heb ik dit pand aan de Elzenstraat aangemeld, maar er zat geen schot in. Ik moest Tilburg loslaten en Hilversum en Zoetermeer kwamen ter sprake en ook de overname van de Herbergier in Arnhem. Het voelde niet goed. Maar ineens kregen we bericht dat dit pand was aangekocht door Vestia, dat alle panden van de Herbergier koopt en verhuurt aan de zorgondernemers. Een feestje!”

“In heel Nederland zijn nu 25 Herbergiers en wij zijn de 13de. De uitgangspunten zijn, dat ook mensen met dementie in een mooi pand mogen wonen. Elke Herbergier wordt gerund door een stel zorgondernemers, die er ook zelf wonen en die samen de verantwoordelijkheid dragen en waarvan tenminste één opgeleid is in de zorg. Het gaat om zorgvernieuwing: al deze mensen zouden anders op een gesloten afdeling wonen. We gebruiken geen dwangmiddelen en we medicaliseren niet. Alles kan en we zeggen nooit ‘nee’ tegen de bewoners. We vallen niet onder de AWBZ, daarom hebben we geen last van regelgeving en hoeven we geen onnodig papierwerk van mensen bij te houden. Dit toont wel aan, dat Nederland een stuk regelarmer kan. Voor alle Herbergiers en alle Thomashuizen in Nederland werken in totaal 11 mensen als ‘overhead’ en in dit huis zijn alleen Marie-Hélène en ik de ‘overhead’, we doen hier alles zelf. Overleg met de medewerkers gaat hier informeel in de huiskamer of via e-mail en maandelijks houden we een personeelsborrel.”

Bewoonster Ans Verhagen: Ik kom uit Putten (Noord-Holland) en ik ben altijd telefoniste geweest in Rotterdam. Maar door de Alzheimer mag ik geen auto meer rijden en nu woon ik hier. Nog niet zo lang hoor. Ik ben hier heel tevreden, álles wordt voor me gedaan ik voel me hier thuis. Ik lijk wel een koningin, de koningin van Lombardije!”

“We zijn nu een jaar open en we hebben nog veel plannen en ideeën  Maar we wilden pas officieel openen als de boel op orde is en zover zijn we nu. De tuin is af, met een terras, bloembedden, fruit- en sierbomen, een Jeu de Boulesbaan, een kippenhok en een moestuin die door de leerlingen van basisschool de Vuurvogel wordt onderhouden en waarvoor stoffeerwinkel Musters uit de Beukenstraat de planten en spullen levert. De samenwerking met wijkcentrum In de Boomtak is erg mooi, het is goed dat zoveel leeftijden en groepen hier samenkomen. En er zijn nog veel mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld een podium in de tuin en een volière. Er zijn al gesprekken geweest met Rotary Club Tilburg en dat ziet er wel goed uit.”

De opening van de Herbergier is op zaterdag 25 mei.