Recordbrekende zomer: nat, koud en somber

Jean-Paul Korst heeft een enorme passie: het weer. Behalve op zijn eigen weerblog, is hij weerman voor onder andere het weekblad Groot Eindhoven en Radio MagnifiQue.

weerberichtDe zomer van 2011 was een bijzonder seizoen, waarbij dit jaar opnieuw een record werd gebroken. Alleen was dat deze keer wel in negatieve zin. Na een record droge, zonnige en de op één na warmste lente sinds 1706 kregen we al vroeg de rekening gepresenteerd. Het werd één van de slechtste zomers in meer dan honderd jaar. Het was koel, somber en wat er vooral uitsprong was de nattigheid. Het mooie zomerweer en de hoogste temperaturen zaten dit jaar helemaal aan het begin. De omslag naar wisselvalligheid kwam vervolgens eerder dan verwacht. Toen het neerslagtekort van het voorjaar eenmaal was opgeruimd, had de zomerzon niet meer genoeg kracht om het wisselvallige weertype te doorbreken.

Regen tijdens festival Mundial

Nederland beleefde dit jaar de natste zomer sinds het begin van de landelijke neerslagmetingen in 1906. Het KNMI berekende gemiddeld over het hele land 350 mm tegen 225 mm normaal (gemiddeld over het tijdvak 1981-2010). Tot nu toe stond de natte zomer van 2004 op de eerste plaats met gemiddeld 333 mm, gevolgd door 1927 (329 m), 2007 (323) en 1954 met 316 mm aan gemiddelde neerslag over het land.

De zomer had een uitgesproken wisselvallig karakter. Een wat langer tijdvak met fraai zomerweer ontbrak en op veel dagen viel wel enige regen. Meest opvallend was de neerslagsom van juli: 142 mm tegen 78 mm normaal. Maar ook juni en augustus waren nat met 96 mm en 110 mm tegen een langjarig gemiddelde van 68 mm respectievelijk 78 mm. Door het vaak buiige karakter van de neerslag liepen de neerslagsommen over korte afstand soms flink uiteen.

De T-Parade had gelukkig wél mooi weer

De meeste neerslag viel in het westen en midden van het land. Van de KNMI-stations was Deelen op de Veluwe het natst met 447 mm. In het zuidwesten viel de minste neerslag. Van de KNMI-stations was Vlissingen het droogst met 252 mm. In De Bilt is de neerslagsom uitgekomen op 389 mm tegen 220 mm normaal. Daarmee was het in De Bilt de op één na natste zomer in tenminste 100 jaar. Want die van 1966 was de allernatste bij het KNMI toen 411 mm werd opgevangen in de regenmeter. In totaal werden acht dagen geteld met op tenminste één KNMI-neerslagstation 50 mm regen of meer. Het normale aantal bedraagt zes. Op 28 juni trokken actieve onweersbuien over het land. In Herwijnen viel 100 mm, waarvan 79 mm in een uur.

Ook zeer nat was het midden van Brabant. In deze zomer werd daar 361 mm opgevangen tegen 213 normaal. Op maar liefst vijf dagen viel minstens twintig millimeter. Dat waren achtereenvolgens 14 juli en 24 juli met ieder 20 mm, 23 augustus (22 mm), 28 juli (24 mm) en de natste dag was die van 28 juni toen in Berkel-Enschot 26 mm werd opgevangen. In totaal viel er neerslag op 57 dagen tegen normaal 41. Naast alle regen werd deze zomer op twee dagen hagel, 17 dagen onweer en één dag mist waargenomen.

Waarschuwingen voor extreem weer (code oranje) werd deze zomer zes keer uitgegeven. De eerste op 28 juni en de overige vijf in de periode 18 t/m 26 augustus. Die van eind juni kunnen we ons nog goed herinneren in verband met de enorme schade in Vught als gevolg van zeer zware windstoten. Daarnaast viel in Herwijnen 100 mm, waarvan 79 mm in een uur. Nabij Kaatsheuvel werd die dag een windhoos waargenomen. Lokaal viel hagel met een diameter van 3 cm. In totaal registreerde het KNMI die dag 75.000 bliksemontladingen.

Veel wolken tijdens de opening van de Tilburgse kermis

Vanaf 18 augustus trokken tientallen onweersbuien over ons land die lokaal bijzonder zwaar waren en vergezeld gingen van zware windstoten, hagel en lokale wolkbreuken. Deze zware onweersbuien ontstonden door een zeer onstabiele atmosfeer met een groot verschil in temperatuur tussen ons leefniveau en de bovenste lagen van de atmosfeer. Het komt weinig voor dat er zo kort na elkaar zoveel zware onweersbuien passeren. Ons land lag tot en met 26 augustus voortdurend dichtbij de overgangszone tussen koele lucht in het westen en zeer warme lucht in het midden en zuiden van Europa. Dat levert grote temperatuurtegenstellingen op over korte afstanden en vormt een basis voor het ontstaan van heftige onweersbuien. De opgetreden weerverschijnselen varieerden van zeer intensief onweer (meer dan 500 ontladingen per 5 minuten in een gebied van minstens 50 bij 50 km2), lokale wolkbreuken en zware windstoten.

Vijf waarschuwingen voor extreem weer in één week tijd is uitzonderlijk. Zelfs in de winter komt dit nauwelijks voor wanneer er voor sneeuw, sneeuwjacht en ijzel gewaarschuwd wordt. In juli 2010 werd er echter 3x gewaarschuwd in één week, twee keer kwam er in die week zelfs een weeralarm voor. Namelijk op 9-10 juli en op 14 juli in verband met zware regen- en onweersbuien met hagel, zware windstoten en lokaal veel neerslag.

De Lustwarande tijdens een zonnige middag

De vele neerslag was niet het enige minpunt van de zomer. Ook de temperatuur bleef vrijwel elke dag achter bij de norm, waardoor deze zomer als vrij koel de geschiedenis ingaat. In De Bilt kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur uit op 16,3°C tegen normaal 17,0°C. Vrijwel de gehele zomer lag de temperatuur rond of beneden het langjarig gemiddelde. We zien dat goed terug in de cijfers van het aantal warme en zomerse dagen. In totaal werden in De Bilt 50 warme dagen van minstens 20 graden geteld tegen 60 normaal. Het aantal dagen waarop de 25 gradengrens werd overschreden bleef steken op zeven en dat is ver beneden het normale aantal van 21 zomerse dagen. Sinds 1993 was dit niet meer voorgekomen toen die zomer slechts vijf zomerse dagen telde, hetzelfde als in 1977. Terug naar deze zomer. Dit jaar werd het alleen in juni tropisch, waarbij het in De Bilt op twee dagen minstens 30 graden werd. Normaal mogen we in een zomer op vier van zulke dagen rekenen. De landelijk hoogste zomertemperatuur op een KNMI-station werd gemeten op 28 juni in Hupsel en Eindhoven met 34,5°C. Maar op sommige plaatsen werd zelfs 35 graden waargenomen zoals in Tilburg en Berkel-Enschot. Deze zomer hadden we ook een aantal koude nachten. De landelijk laagste zomertemperatuur werd gemeten in Twenthe met 1,6°C.

Rondom Tilburg kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur uit op 17,7°C tegen normaal 17,2°C en dat betekent dat wij een normale Hollandse zomer hebben gehad. In totaal werden in Tilburg 71 warme dagen geregistreerd, waarvan er 23 zomers waren en vier tropisch. De warmste dag was die van 28 juni toen de thermometer 35,4°C aanwees. Fris was het op 24 juli toen het niet warmer werd dan 13,8°C.

Door het sterk wisselvallige weer ging de zon vaak schuil achter de wolken en bleef het aantal uren zon ver achter bij het langjarige gemiddelde. Met gemiddeld over het land van 528 zonuren tegen 608 normaal was het de somberste zomer in veertien jaar. In juni scheen de zon gemiddeld over het land met 219 uren vrijwel het normale aantal van 209 uren. Juli en augustus waren beide somber met 158 en 153 zonuren tegen 212 en 195 uren normaal. De kustgebieden waren deze zomer nog het minst somber met op het KNMI-station Den Helder (De Kooy) nog 620 zonuren. Het somberste KNMI-station was Deelen met 472 zonuren. In De Bilt en Berkel-Enchot scheen de zon respectievelijk 507 uren en 503 tegen 588 normaal. In Oisterwijk en Udenhout werden zeven zonloze dagen geteld (normaal 4) en op acht dagen was het zeer zonnig tegen 9 normaal.

Bron: KNMI, WeerOnline

Geef een reactie