Revolutie in Tuzla – oud-burgemeester Selim Bešlagić vertelt

Tilburg heeft een steden-contact en vriendschapsband met Tuzla en daarom doen we verslag van de gebeurtenissen in deze stad van de afgelopen week. (Redactie)

Het Kantongebouw gaat in vlammen op – Foto: Tuzlanski.ba

Wat woensdag 5 februari nog leek op een kleine demonstratie van enkele honderden arbeiders in Tuzla (Bosnië en Herzegovina) om te protesteren tegen de sluiting van vijf grote fabrieken, die failliet werden verklaard vlak nadat ze werden geprivatiseerd, groeide binnen enkele dagen uit tot de grootste, landelijke protestbeweging in Bosnië en Herzegovina sinds het einde van de oorlog (1992-1995). Deze protestbeweging van werklozen die zich geleidelijk heeft uitgebreid naar alle belangrijke steden in het land (Mostar, Kakan , Brcko, Sanski Most, Prijedor, Banja Luka, Gracanica, Bihać, Zavidović) Duizenden jongeren en werklozen hebben het signaal opgevangen van Tuzla, ooit de belangrijkste  industrie en productiestad van Bosnië, en hebben zich aangesloten bij het protest. In Tuzla zijn 50% van de mensen werkloos en onder jongeren zelfs 80%.

Vrijdagavond, 7 februari, kwam het bericht dat enkele politieagenten van Tuzla de wapens hadden neergelegd en zich had aangesloten bij de demonstranten nadat bekend werd dat premier, Nermin Niksic, van het kanton Tuzla zijn ontslag wilde gaan indienen. Inmiddels is het Kantongebouw (een soort ‘provinciehuis’ van de regio) afgebrand en is ook het stadhuis flink beschadigd. Zdravko Grebo, een professor aan de universiteit van Sarajevo en bekende mensenrechtenactivist, zei dat hij hoopt dat deze gebeurtenissen het begin van een “Bosnische lente” zijn.

Premier Nermin Niksic neemt ontslag

Nermin Niksic, de premier van het kanton Tuzla, diende zaterdag zijn ontslag in als minister-president van de Federatie. Hij zei na een spoedvergadering: “De arbeiders worden in de steek gelaten zonder fundamentele rechten, zoals pensioen- en ziektekostenverzekeringen. Zij moeten worden onderscheiden van de hooligans, die deze situatie te gebruiken om chaos te creëren.”

Solidariteit vanuit Servië

Mensen ruimen de stad op na afloop van de rellen – Foto: Tuzlanski.ba

Een groep burgers uit Servië, die de massale, burgerlijke protesten in Bosnië en Herzegovina ondersteunen, heeft aangekondigd dat morgen in het centrum van Belgrado, op het ‘Plein van de Republiek’ een protest georganiseerd wordt uit solidariteit. Het protest wordt georganiseerd door burgers via een groep op Facebook, genaamd ‘Steun de inwoners van Tuzla vanuit Servië.’ (“Podrška narodu Tuzle iz Srbije”)

In hun verklaring stellen zij: “Met deze actie verklaren de burgers uit Servië zich solidair met de burgers van Bosnië en Herzegovina. Hun spontaniteit, waarmee zij zich richten op de sociale en economische problemen en tegelijkertijd de duidelijke tendens om zich te distantiëren van etnische en religieuze conflicten, evenals van alle bestaande politieke partijen, vindt voor de eerste keer plaats en voor het merendeel door werkloze jongeren die nu een actieve rol willen nemen in het politieke leven.”

Tilburg en Tuzla

Vanwege het steden-contact van Tuzla met Tilburg, dat sinds 1996 georganiseerd wordt door PortAgora en waarbij stichting Social Energy zich afgelopen jaar heeft aangesloten, hebben we de ontwikkelingen van de laatste week op de voet gevolgd. Het protest begon woensdag 5 februari met de arbeiders in Tuzla, die in opstand kwamen tegen de sluiting van vijf grote fabrieken, die failliet werden verklaard nadat ze werden geprivatiseerd.

12-18-2013--Selim-Beslagic-2-Tuzla-bosnia
Selim Bešlagić

De redactie van Tilburgers.nl reisde het afgelopen jaar twee keer mee en op 18 december 2013 ontmoetten we de ex-burgemeester van Tuzla, Selim Bešlagić, die na de oorlog van 1992-1995 genomineerd werd voor de Nobelprijs voor de Vrede, omdat hij Tuzla buiten de oorlog had weten te houden en duizenden vluchtelingen heeft opgevangen.

In het interview, dat we die dag met hem hadden, vertelde hij over de situatie waarin Bosnie zit.

Interview met Selim Bešlagić

Selim Bešlagić: “Het politieke systeem verhindert dat mensen een bedrijf kunnen beginnen. Een ondernemer die contact wil met de overheid om een bedrijf te beginnen, vindt bij de overheid geen aanspreekpunt. Beleidsmakers van de overheid zijn incapabel en hebben geen verstand van zaken zodat zij geen beleid kunnen maken die de mensen faciliteren.”

“Bijvoorbeeld: Op het gebied van landbouw is er geen beleid, zodat de goede oogst van dit jaar niet gedistribueerd kan worden, terwijl het land genoeg oplevert om iedereen te voorzien. Daarom wordt nog steeds 70 procent van de landbouwproducten geïmporteerd. Mensen die nu in de politiek zitten komen vooral van het platteland en zijn gewend om naar de kerk of moskee te luisteren voor hun opinie. De jeugd leest wel op internet maar hebben geen invloed op de politiek. We moeten wachten tot de volgende generatie in de fase komt waarin zij invloed kunnen uitoefenen op de politiek. We zijn politiek onvolwassen. Je kunt democratie niet met geweld opleggen, je moet het stap voor stap opbouwen.”

Selim heeft jarenlang bij de provincie Tuzla gewerkt maar ook toen is het hem niet gelukt om hier doorheen te breken. Vanwege de corruptie is hij uit de politiek gestapt. Hij geeft aan, dat wat hij nodig heeft, zijn onafhankelijke landbouw-experts uit de EU, die goed op de hoogte zijn van de situatie en die in staat zijn om met de politici in Bosnië te onderhandelen.

Selim Bešlagić vertelde op 18 december: “De samenleving is niet gewend aan het nemen van eigen initiatief en is zich niet bewust van deze problemen. Vanuit jarenlang socialisme hebben mensen geleerd om achterover te leunen en te wachten tot de regering iets doet.”

12-18-2013--Selim-Beslagic-Tuzla-bosnia
Ontmoeting in Tuzla, 18 december 2013

“In voormalig Joegoslavië was er een goed systeem voor landbouw, onderwijs en gezondheidszorg. Als er een tsunamie zou zijn gekomen die het geheel vernietigd zou hebben, was er niet de minste tijd geweest om te beslissen wat goed was en wat er behouden had moeten worden en wat niet. Maar nu, moet je eerst besluiten wat goed was en behouden moet worden en wat niet. De gezondheidszorg was voorheen goed, iedereen kon naar de dokter en als je behandeling in het buitenland nodig had werd ervoor gezorgd dat je dat ook kreeg. Maar nu, als er geen geld is, moet je of doodgaan of het zelf betalen. We hebben het modernste hartziekenhuis van heel Europa maar ze voeren niet meer operaties uit dan waar er budget voor is. We hebben kapot gemaakt wat we hadden en goed was. Nu wil iedereen zelf iets opbouwen maar we hebben niet de productie waarmee we geld kunnen verdienen om ervoor te betalen.”

“De verandering moet komen vanuit de bewustwording van mensen. Er zijn wetten van de EU die goed zijn, zoals de bescherming van dieren. Die wet is zelfs beter dan de wet op mensenrechten. Een geweldig wet, je mag een hond niet doden maar je moet het verzorgen. We hebben in Bosnië geen wet om iemand te straffen die een hond in de steek laat. Mensen nemen een hond en laten het in de steek als ze die niet meer willen. Maar ondertussen is het wél okay dat mensen hun spullen uit de vuilnisbelt halen omdat ze niks te eten hebben…”

“Het was goed dat er een wet kwam dat de politie geen geweld mag gebruiken. Maar de politie heeft geen mogelijkheden om te handhaven. Hier worden criminelen direct weer losgelaten omdat er geen faciliteiten zijn om ze op te sluiten en daarom staan ze de volgende dag weer op straat. Dus voor de politie is het niet motiverend om zo iemand weer op te pakken. Er is veel moeite gedaan om de samenleving te democratiseren maar het is niet gelukt. “The road to hell is paved wit good intentions.”

Geef een reactie