Op zaterdagmiddag 3 november 2018 organiseren Regionaal Archief Tilburg en COC Tilburg-Breda een symposium over het onderzoek naar homoseksualiteit in archiefbronnen.
Daar is heel weinig van bekend doordat het leven van lesbiennes, homo’s, bi’s en transgenders (LHBT) zich tot voor kort grotendeels in het verborgene afspeelde. Daarnaast is het zo dat wat onzichtbaar is in de samenleving, ook in meer of mindere mate onzichtbaar is in archieven. Dit symposium laat zien hoe archiefbronnen de geschiedenis van de LHBT’s onthullen en onderbouwen.
Aanleiding Symposium
Aanleiding voor het symposium is het onderzoek dat schrijver en onderzoeker Luc Brants doet – in opdracht van het COC Tilburg-Breda en omgeving – naar de manier waarop er in Tilburg vroeger met homoseksualiteit werd omgegaan.
Informatie in het archief
De enige informatie over homoseksualiteit in Tilburg gedurende de periode 1910-1971 is terug te vinden in de dagrapporten van de diverse politieposten en de recherche. Het betreft onder andere seksuele contacten in urinoirs en andere openbare ruimten.
Brants kreeg bij zijn onderzoek hulp van enkele vrijwilligers van het archief die meters dagrapporten hebben doorgenomen op zoek naar materiaal over homoseksuele activiteiten. Regionaal Archief Tilburg wil niet alleen het wetenschappelijk gebruik van archieven stimuleren, maar vindt ook dat het archief maatschappelijk relevant behoort te zijn.
Steun van COC
Het COC is de oudste nog bestaande homobelangenorganisatie ter wereld. In 2017 is tijdens de algemene ledenvergadering voorgelegd of onderzoek naar de LHBT-geschiedenis van Tilburg als belangrijk werd beschouwd. Het besluit was een unaniem ‘ja’. Onderzoek doen en daarmee een tipje van de sluier van de geschiedenis lichten, maakt de Tilburgse LHBT’s van vroeger een beetje zichtbaarder. Dit levert voor hen herkenning op (‘ik ben niet alleen’).
Het onderzoek van Luc Brants is het begin van erkenning en waardering voor alle LHBT’s die er in Tilburg zijn geweest. Dat de gemeente het onderzoek mede financiert is een duidelijk signaal aan deze groep dat ze misschien vroeger niet gezien en erkend zijn, maar dat hierin flinke stappen zijn gemaakt.
Programma Symposium
De middag brengt een aantal onderzoekers samen. In zijn lezing Van Willem II tot Roze Maandag. De zichtbaarheid van homoseksualiteit in Tilburg vertelt Luc Brants over zijn Tilburgse onderzoek en de voorlopige resultaten daarvan.
Maaike de Haardt
Maaike de Haardt, hoogleraar Religie en Gender, belicht in ‘Wie zijn geschiedenis vergeet….’ het belang van geschiedenis en onderzoek voor de LHBT’s.
Alex Bakker
Historicus en schrijver Alex Bakker vertelt in Transgender in Nederland.
Een buitengewone geschiedenis over de veranderde beeldvorming van transgenders. Moesten transgenders in de jaren vijftig en zestig nog dankbaar zijn dat een psychiater hen niet opnam in een inrichting of elektroshock toediende,
tegenwoordig worden transgenders steeds meer gezien als moedige mensen die zichzelf durven zijn. Zes decennia aan fysieke behandelmogelijkheden, veranderende beeldvorming, maatschappelijke opinies, juridische ontwikkelingen en verschuivende identiteiten komen voorbij. Bakker gaat ook in op het gebruik van archieven en oral history bij zijn onderzoek.
Eric Heijselaar
Eric Heijselaar, medewerker Stadsarchief Amsterdam, schetst in zijn lezing Van Bonefluijter tot goed zedelijk gedrag een beeld van repressie van homoseksuelen door de eeuwen heen. Daaropvolgend vertelt hij over de emancipatie-beweging en de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor homo’s en lesbiennes. Heijselaar zal extra aandacht besteden aan zijn onderzoek in het archief van de Beoordelingscommissie Inzake Goed Zedelijk Gedrag Gemeentepersoneel.
Hij ontwikkelde ook een nieuwe manier om in het Notarieel archief te zoeken en zal deze toelichten. Door deze zoekmanier stuitte hij op een nog onbekend achttiende-
eeuws woord voor homoseksueel, Bonefluijter.
Lonneke van den Hoonaard
Ook het IHLIA, de erfgoedorganisatie die zich bezighoudt met het verzamelen en toegankelijk maken van informatie over en van de LHBT-gemeenschap, mag niet ontbreken op het symposium. Lonneke van den Hoonaard, directeur van het IHLIA, vertelt over veertig jaar IHLIA: archiveren en zichtbaar maken van de LHBT-geschiedenis. Journaliste Toni Boumans gaat in haar lezing Een schitterend vergeten leven in op haar onderzoek naar het leven van celliste, dirigente en verzetsvrouw Frieda Belinfante.
Het symposium vindt plaats op zaterdagmiddag 3 november 2018 van 13.00 tot 17.00 uur in Regionaal Archief Tilburg, Kazernehof 75 in Tilburg. De inloop is vanaf 12.30 uur en er wordt afgesloten met een borrel. Geïnteresseerden kunnen zich tot en met 1 november 2018 per mail aanmelden via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Uit de kast! Deelname is kosteloos. Parkeren is mogelijk in parkeergarages in de buurt.
Kijk op www.regionaalarchieftilburg.nl voor meer informatie.
1 reactie
Voeg die van jou toe →De katholieke tilburgse stad,waar ik geboren ben,was in de jaren 50 en 60 geweldig anti homo.daar werd je op nagewezen.Politie kwamen me vragen of ik seksueel kontakt had met een in die tijd bekende en belangrijkeTilburger. Ondat ze me verscillende maal samen hadden gezien. Ze probeerde
Me een valse verklaring te tekenen. Gelukkig was toen de heer Eysens de politiebaas en gaf me gelijk,er was immers nooit iets gebeurd,maar zijn naam was beschadigd,voor zijn vrouw en familie.
Dat is een van de redenen dat ik spoedig daarna Tilburg verliet en naar het buitenland vertrok om die anti homosfeer te vermijden. En nooit geen spijt gehad van mijn vertrek.