Co-auteur: Ellen Nagtzaam
Het weekeinde van 21 september 2018 werd er op vrijdagavond en zaterdagmiddag het theaterstuk ‘De Omzieners’ opgevoerd in Theater De Nieuwe Vorst ter ere van 50 jaar initiatieven van Broodpater Gerrit Poels.
‘De Omzieners’ is een productie van de Joseph Wresinski Cultuur Stichting. Hierin participeren mensen in armoede in samenwerking met professionele theatermakers, vormgevers en productieleiding in een theaterproductie waarvan zijzelf de eerste inspiratoren zijn. “Onze droom is een inclusieve samenleving, waaraan de armste zelf kunnen bijdragen doordat de samenleving functioneert vanuit het principe van compassie met hen die in uiterst kwetsbare situaties leven.”
Het theaterstuk ‘De Omzieners’ speelt zich af op een kerkhof. Het brengt op een fantastische wijze de essentie van Pater Poels jarenlange inzet tot leven: betrokkenheid, aandacht en ‘brood’ (voedsel op velerlei wijzen) voor mensen wiens volledige participatie in de samenleving onmogelijk is geworden.
Vlijmscherp én met compassie wordt het tekortschieten van de bureaucratische aanpak van de door de overheid gesubsidieerde en gereglementeerde hulpverlening beeldend in kaart gebracht. Zelfs als werkeloze word je uitgebuit als koopwaar door de marktwerking, de economisering die in alle dimensies van onze samenleving is doorgedrongen. Het is een leidend systeem geworden die ons mensen totaal in de greep heeft, beheerst en onderdrukt.
Met een vleug humor worden ware rijkdom en armoede, grootheid en kleinheid, menselijke waardigheid aan de kaak gesteld. Het stuk ontroert, beroert en voert je de stilte in…een kans om te reflecteren op hoe het met het humane gehalte van onze samenleving is gesteld. Wil ik daar bewust aan bijdragen of niet. En… hoe?
“Mens heel de schepping”
Het jaar 2016 was door de Paus uitgeroepen tot het Jaar van Barmhartigheid. Dat heeft de mensen van de theatergroep aangezet na te denken over wat barmhartigheid eigenlijk betekent. Gewoonlijk wordt bij barmhartigheid gedacht aan kwetsbare mensen. Barmhartig zijn met de armsten. Maar wat als jijzelf in armoede leeft, zoals de meesten van de theatergroep? Wat betekent barmhartigheid dan? Barmhartig zijn met jezelf is een lastig ding. Barmhartig zijn met de sterkeren dan maar? De omgekeerde wereld? Of is er nog een soort overkoepelde barmhartigheid die alles en iedereen overstijgt? De Braziliaanse bisschop Dom Helder Camara zegt: “Mens, heel de schepping kijkt naar je en stelt zich vele vragen.” Dat klinkt naar een barmhartigheid die alles en allen overstijgt.
De vragen die de schepping stelt, gaan over het handelen van de mens. En als we dan kijken naar het handelen van mensen vandaag de dag… Dan denken we aan een hele hoop lawaai die op ons af komt. Lawaai in de vorm van meningen die geuit worden via sociale media en die mensen uit elkaar drijven. Lawaai ook in de vorm van beleid dat het leven van armen niet bepaald vrediger maakt. Lawaai dat de vreemdeling tot vijand maakt. Al bij al is het niet eenvoudig om vandaag de dag te handelen naar vrede. Het lijkt wel uit de mode. Toch is dat waar de armen het meest van al naar hunkeren: vrede. Vrede en de ruimte om het beste van zichzelf te geven.
De ‘Omzieners’ gaat daarom over de mogelijkheid en onmogelijkheid van vrede. De mogelijkheid en onmogelijkheid van liefde. Van weten dat de schepping én de mens kwetsbaar zijn en dat tegen elkaar opboksen… Nou ja, wat heb je er aan om tegen elkaar op te boksen? Wat heb je er aan om allemaal je eigen op winst en overleving beluste onderneming te zijn? De armen hebben daar in ieder geval helemaal niets mee. Hun diepste wens is een andere. Die hebben zij in de voorstelling proberen te verbeelden. En die verbeelding willen zij graag met u delen. De verbeelding én de vragen. Na afloop is er gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan.
Voor Tilburgers die deze geweldige theatervoorstelling gemist hebben: donderdag 25 oktober 2018 is er nog een herkansing van 20:00 tot 21:45 in het Chassé Theater, Claudius Prinsenlaan 8, 4811 DK in Breda.
