Op donderdag 21 januari jl. is Johan Verschuuren dé weerman van Noord-Brabant op 85-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Aarle-Rixtel.
Het weerbericht wordt niet alleen door de landelijke weersinstituten verzorgd. Ook regionale weermannen en -vrouwen zijn actief en maken voor diverse media weersverwachtingen. Soms is het hun dagelijkse werk, soms doen ze het naast een andere baan. In ieder geval doen ze dit werk met veel enthousiasme en met veel kennis over de eigen regio. Zo ook Johan Verschuuren die vanaf 1 maart 1982 tot en met 4 september 2011 de weerman was van Omroep Brabant waar hij dus bijna 30 jaar de weerpraatjes verzorgde. Voor zijn weersverwachtingen maakte hij geen gebruik van computers en internet, maar analyseerde en voorspelde hij het weer met behulp van jarenlange ervaring, oude spreuken, zijn gezond verstand en de signalen van de natuur. Geen wonder dat ze hem ook wel de natuurweerman noemen.
Op zondag 4 september 2011 had Omroep Brabant voor een waardig afscheid gezorgd. In het radioprogramma “Lekker geen Wekker” werd tussen 9:00 en 12:00 uur uitgebreid stil gestaan bij het tijdperk van deze unieke weerman. Met als hoogtepunt het allerlaatste weerpraatje wat rond 10:15 uur plaatsvond. Familie, vrienden en bekenden waren er bij. Ook ondergetekende. Daarnaast werd hij door de burgemeester Hans Ubachs van de gemeente Laarbeek benoemd als ereburger van deze gemeente. Tenslotte reikte de Commissaris van de Koning van Noord-Brabant hem ook nog eens de Commissarispenning uit omdat hij ‘heel precies en toetsbaar was en omdat hij in onze gemeenschap een zeer bijzondere Brabander blijft’.
Johan Verschuuren, geboren en woonachtig in Aarle-Rixtel is een echte Brabander. Hij stond bekend om de vele weerspreuken waar hij gebruik van maakte en het feit dat zijn verwachtingen gebaseerd waren op de natuur. Johan is onder de weeramateurs buitencategorie. Als 7-jarig mènneke was ie al buitengewoon in de natuur en in het weer geïnteresseerd. Van zijn buurjongen leerde hij luchten analyseren en van zijn vader weerspreuken maken. Johans weerwijsheden kwamen niet uit boeken, maar uit de ervaring met het weer en de natuur. Een computer heeft hij nooit gebruikt, want dat was niet nodig. Johan hoorde en voelde aan de natuur wel wat het weer ging doen.
De weercarrière van Johan begon al van huis uit toen hij zijn vader moest meehelpen op de boerderij en hij geïnteresseerd raakte in de weerspreuken die boeren gebruikten, want die kwamen altijd uit. Toen het weer nog een hobby was, vroegen ze bij een piratenzender of hij een weerpraatje wilde verzorgen. Omroep Brabant kreeg lucht van zijn activiteiten en wilde hem als radioweerman. Op 1 maart 1982 was het zover, en begon Johan met zijn allereerste uitzending bij de regionale omroep. Kenmerkend voor Johan is dat hij altijd begint met het Brabantse “goeiemorrege!” en dat hij zijn weerpraatje eindigde met een Brabantse weerspreuk die waren gebaseerd op de Heiligenkalender. Deze weerspreuken werden in drie boekjes van hem vereeuwigd. Johan was er altijd. Hij ging niet met vakantie en was nooit ziek.
In 1995 vierde Johan zijn 12,5 jarig jubileum als weerman van Omroep Brabant. Hij kreeg de Omroep Brabant Scheurkalender aangeboden door voorzitter Latijnhouwers van de NCB die ook meewerkte aan de kalender. Met natuurlijk ook weerspreuken van Johan er in. Johan hield overigens niet van mooi weer. Er moest wat gebeuren in de lucht. “De mensen moeten accepteren dat het ook wel eens regent”, zei hij vaak. Maar een jaar later kwam pas echt de grote eer. In 1996 werd Johan door Burgemeester Buijs van de toenmalige gemeente Aarle-Rixtel onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje Nassau. “U heeft Aarle-Rixtel op de kaart gezet.” Trots als een pauw was ie. “Dan ben ik toch verder gekomen dan mijn vader”, vertelde hij.
In 2001 verdween, bij een reorganisatie van de radio, het weerpraatje uit de ochtenduitzendingen van Omroep Brabant Radio. Er kwam veel protest. Onder leiding van ondergetekende kwam deze actie zelfs op de televisie: op 7 maart 2001 bij het nieuwsprogramma Hart van Nederland van SBS6 waar ik en Johan zelf uitgebreid in beeld kwamen. Albert Verlinde, die het toen nog presenteerde, kondigde het groots aan. Maar het mocht niet baten. De drie weerpraatjes van vroeg in de ochtend van 6:30 uur, 6:55 uur en 9:15 uur werden teruggebracht tot één weerpraatje en dat werd die van 9:15 uur en daar was ie natuurlijk steeds trouw elke dag te beluisteren. Op 1 maart 2007 vierde Johan zijn 25-jarig jubileum bij Omroep Brabant. In het programma “De Koning te Rijk” werd hij in het zonnetje gezet. Hij werd toen onder meer gefeliciteerd door weerman Piet Paulusma én burgemeester Gilissen van Laarbeek, die Johan onderscheidde met het ereblijk van de gemeente.
Op 16 augustus 2007 ging het mis op de zender. Johan begon onverstaanbaar te praten in de uitzending. Hij bleek een tia te hebben. Een deel van zijn hersenen kreeg even niet genoeg bloed en dat leverde een probleem met spreken op. Drie dagen lag hij in het ziekenhuis. Op zijn 72ste werd hij voor het eerst ziek en was hij niet op de radio te horen. Maar natuurlijk kwam het goed, zoals hij zelf voorspelde, en kwam hij in oktober terug op de radio. Tot eind mei 2009 toen het weer mis ging en dit geval hartklachten.
In september 2008 ging de radioprogrammering van Omroep Brabant om. Er was ineens geen plaats meer voor Johan Verschuuren voor door de week en alleen nog maar in het weekeinde. Het weerpraatje van Johan van maandag t/m vrijdag werd namelijk overgenomen door het voormalige weerinstituut Meteo Consult nu Meteo Group Nederland. Nu worden de weerpraatjes bij Omroep Brabant door Weerplaza uitgevoerd.
Tot deze omzetting van de radioprogrammering in september 2008 zag de dagindeling van Johan er als volgt uit. Hij staat om 5 uur in de ochtend op, kijkt naar de lucht en loopt naar buiten. Om 5:15 uur gaat hij naar de speelweide in de buurt en luistert waar de geluiden vandaan komen. Zodoende kan men de windrichtingen eruit afleiden. Daarna komen de eerste meldingen binnen van de waarnemers. Johan heeft in al zijn jaren bij Omroep Brabant een enorm netwerk opgebouwd met weeramateurs die hem de lokale regenstanden doorgeven. In Heeze, Prinsenbeek, Willemstad, Ommel, Overloon, Sint Willebrord, Schaijk, Casteren, Boekel, Katwijk, Berkel-Enschot, Den Dungen, Sprang-Capelle, Tilburg, Sint Hubert, Oss, Alphen, Boxtel, Putte, Oud-Gastel, Oud Vossemeer en Sint-Oedenrode.
Overal heeft Johan zijn weermannen zitten, die precies op dezelfde manier thuis in de tuin een weerstation hebben staan, elke dag ’s ochtends uit de veren gaan om alle metingen te verrichten. Om 6:30 uur is het eerste weerpraatje dat een kwartier eerder is opgenomen. De uitzendingen van 6:55 uur en 9:15 uur zijn echter live op de radio, net zoals de weekeinden om 9:10 en 10:10 uur. Zijn weersverwachting komen niet tot stand behulp van computer en internet, maar van de natuur en die van de waarnemers want die zijn de ogen en oren van een weerman. Zichtwaarnemingen zijn namelijk onontbeerlijk. Het leukste wat Johan aan zijn werk vindt is de hoeveelheid luisteraars: anderhalf miljoen per dag, want daar doe je het tenslotte allemaal voor.
De dagindelingen van door de week zijn sinds september 2008 helemaal vervallen en dat valt zwaar tegen. Zowel voor Johan als voor de luisteraars. Nog steeds verlangen veel mensen dat Johan elke dag te horen is. Om dit te kunnen compenseren begon Omroep Brabant in 2009 met internetuitzendingen, waardoor zijn weerpraatje toch elke weekenddag te horen waren. Echter, veel luisteraars van Omroep Brabant hadden toen nog geen internet en dus was het bereik laag.
Televisie heeft Johan ook gedaan en dat duurde maar 2 jaar. De uitzendingen op locatie waren uiteindelijk te duur voor de omroep, zodat men ermee is gestopt. Het grote voorbeeld van Johan is wijlen Hans de Jong uit Gorredijk, oud-weerman van onder meer NCRV-radio en de Wereldomroep. Met wijlen Jan Pelleboer had hij niet zoveel, maar wel met wijlen de Belgische weerman Armand Pien waar hij toen regelmatig contact mee had. Deze vond altijd het weer van Noord-Brabant zo ingewikkeld omdat het een grote provincie is. Er is namelijk een groot verschil tussen het klimaat in het westen en het oosten. Soms wisselt hij zijn Brabantse gegevens uit met andere weermannen die geheel Nederland bestrijken, zoals Jan Visser en Jules Geirnaerdt. Ze bemoeien zich niet met elkaars weersverwachtingen, maar soms haperen de weercomputers en dan komen de weermannen wel eens bij Johan vragen wat zijn visie is op basis van de natuur.
Voor mij persoonlijk heeft Johan veel betekent. Sinds 1998 ben ik zijn waarnemer voor Berkel-Enschot. Hij was mijn leermeester in de wereld van het weer en liet me zien dat je geen dure computer of apparatuur nodig hebt om het weer goed te kunnen voorspellen. Je kunt het weer zien, horen, voelen en proeven. Vervolgens legde ik de computermodellen er naast en ik heb mijn verwachting gemaakt. Maar soms zijn de computermodellen het niet met elkaar eens en dan geeft Johan uitsluitsel. Zijn verwachtingen komen bijna altijd uit, en als dat niet zo was dan zei Johan dat ook eerlijk. Armand Pien zou gezegd hebben “de verwachting was wel juist, maar het weer hield zich daar niet aan”.
Johan heeft me verder de wereld van het weer ingebracht en me veel gesteund en tips gegeven. Zoals bij het houden van mijn allereerste weerpraatje voor de radio in januari 2000 voor de Lokale Omroep Schijndel en het houden van mijn allereerste weerpresentatie op 14 november 2000 voor een groep studenten van studentenverenging Plato in Tilburg.
Op 13 augustus 2000 werd Johan 65 jaar. Samen met collega-waarnemer Bert Vloet hadden we op die dag namens alle vaste waarnemers een cadeau aangeboden in Aarle-Rixtel. Een dag om nooit te vergeten.
En waar ik Johan natuurlijk erg dankbaar voor ben is het doorsturen van de media naar mij toe, zoals het Brabants Dagblad en Omroep Brabant. Daarbij was wellicht het meest leuke het maken van een weersverwachting voor Koningsdag 2017 die het koningspaar in Tilburg vierde. Het Brabants Dagblad had aan ‘beroemde’ weermannen en –vrouwen namelijk gevraagd van wat voor het weer op 27 april zou worden. Johan en ik deden ook mee en geloof het of niet, maar mijn verwachting kwam het beste uit mede door de kennis die ik van Johan had geleerd.
Het contact met mijn vriend en collega weerman Johan Verschuuren is altijd gebleven. Zelfs tot en met vorige week zaterdag tijdens de sneeuwval in Brabant. Maar deze contacten komen niet meer. Het is niet alleen een verlies voor mij, maar ook voor de Brabanders en vooral voor de wereld van het weer. Een weerman die in deze tijd geen gebruik maakte van de moderne technische hulpmiddelen en toch het weer juist kon voorspellen, daar doe ik mijn weerpetje voor af. Ik zal hem ontzettend missen. De weergoden hebben er in ieder geval iemand bij en wat voor een. Alleen kan Johan nu niet meer naar boven kijken, alleen nog naar beneden en ziet toe of het allemaal goed gaat met de natuur en het weer.
Bron: Weerstation Berkel-Enschot Jean-Paul Korst
24 januari 2021