Een van de bekendste uitspraken van Nelson Mandela (geboren 1918), een Zuid-Afrikaanse, voormalige anti-apartheidsstrijder. Zevenentwintig jaar lang zat hij gevangen, op Robbeneiland vanwege zijn strijd tegen de apartheid. Mandela wordt in Zuid-Afrika beschouwd als de “Vader van het vaderland”. Oud president van Zuid-Afrika van 1994 tot 1999 en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1993, die op dit moment kunstmatig wordt beademd en een strijd voert op leven en dood.
Door de aanhoudende crisis komt een steeds grotere groep Tilburgers onder de armoedegrens terecht. Uit cijfers blijkt dat ze geen beroep doen op ondersteuning die de gemeente Tilburg biedt. Dit was voor de PvdA Tilburg een van de redenen om woensdag 26 juni een thema avond te organiseren met als titel ‘Armoede in Beeld’. Uit cijfers van de belastingdienst blijkt namelijk dat 15.000 gezinnen in Tilburg in armoede leven (een inkomen hebben dat lager is dan 105% van het minimum inkomen). Bij de gemeente zijn slechts 10.785 van deze gezinnen in beeld. Conclusie: ruim 4.000 gezinnen maken geen gebruik van gemeentelijke voorzieningen, die bedoeld zijn om hen te ondersteunen. Gemeenteraadslid Jan Esman opende de avond, hij is een van de initiatiefnemers voor deze thema-avond.
Joke de Kock, landelijk voorzitter Schuldhulpverlening, vertelde aan de meer dan tachtig aanwezigen: “We zien dat het aantal mensen groeit dat een beroep doet op de schuldverlening. In 2008 nog 40.000 en vorig jaar al meer dan 85.000. Vroeger waren dat voornamelijk gezinnen die al lang in de bijstand zitten, maar die groep breidt zich snel uit. Nu zijn er ook al veel werkende mensen die een beroep op de schuldhulpverlening moeten doen.” Joke vervolgt: “We zien, als we naar de schulden kijken, dat de top van schuldeisers wordt ingenomen door de belastingdienst, gevolgd door energieleveranciers, hypotheekverstrekkers, huurachterstanden bij woningbouwbedrijven, zorgverzekeraars en aanbieders van mobiele telefonie.
Bij schulden aan de belastingdienst gaat het vaak niet om niet-betaalde inkomstenbelasting, maar het ligt veel complexer. Zo is er een mevrouw die altijd netjes haar schulden had afbetaald, maar nu een schuld heeft via de kinderdagopvang van meer dan 40.000 euro omdat ze de 150 euro maandelijkse bijdrage niet kon voldoen. Ze had haar kinderen al wel van de kinderopvang weggehaald en alles zelf geregeld, maar de belastingdienst betaalde maandelijks een bijdrage van 3.000 euro aan die kinderopvang, die overigens nu failliet is. Uiteindelijk werd ze aangeslagen voor anderhalf jaar lang voor de totale kosten. Maar dit heeft ook gevolgen voor haar huurtoeslag en zorgtoeslag, die krijgt ze niet meer. Zo belandt ze in een negatieve spiraal. En zij niet alleen, het gaat inmiddels om honderdduizenden mensen die hun schuld zo snel zien toenemen.”
Joke legde verder uit: “Er vindt een stapeling van schulden plaats. En die toename kan snel gaan. Sinds 1 januari mag er per aanmaning 40 euro aan incassokosten in rekening worden gebracht, maar elke schuldleverancier doet dat. Zo groeit de schuld meestal heel snel door, waardoor gemiddeld een derde van dat bedrag bestaat uit administratie- en gerechtskosten.”
“Ook aanbieders van mobiele telefonie sturen bij wanbetaling van een maanddeel van een tweejarig contract meteen het volledige bedrag naar een incassobureau. Dan zijn ze ervan af. Je ziet het aantal incassobedrijven dan ook snel groeien. Er is geen keurmerk voor, dus iedereen kan meteen zo’n bedrijf beginnen. Ook zorgverzekeraars hanteren zo’n methode. Meestal via verschillende deurwaarders, één voor het maandbedrag dat niet betaald wordt, één voor het eigen risico, één voor niet betaalde ziektekosten, en ga zo maar door. Het lijkt erop dat het zorgverzekeraars een worst is of hun klanten betalen of niet, zij zijn van de schuld af”.
“Wat kunnen we eraan doen?” was de vraag die gemeenteraadslid Arjen Pronk aan het publiek en de ander panelleden voorlegde: wethouder Auke Blaauwbroek, Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu en Joke de Kock. “We zetten honderd miljoen extra in voor armoede bestrijding” begon Tunuhan Kuzu. “Daarnaast willen we ook budget en kostenverantwoording bijbrengen op scholen, zodat jongeren niet snel in de schuld komen. We willen ook dat er geen incassokosten per factuur meer in rekening mag worden gebracht, maar alleen nog één bedrag per persoon.”
Auke Blaauwbroek: “We werken nauw samen met de schuldhulpverlening in Tilburg en proberen zo snel mogelijk te helpen. We zijn hierbij wel aan handen en voeten gebonden aan feit dat we niet aan inkomenspolitiek mogen doen. Daar gaat Den Haag nog wat aan doen. Daarnaast komt er een collegevoorstel om de meedoenregeling te verhogen van 70 naar 100 euro.”
Andere oplossingen die nog uit de discussie naar voren kwamen waren: “Thuisadministratie-hulp geven aan mensen voordat ze in de schuldsanering komen, formulierenhulp geven om voor de juiste hulp in aanmerking te komen, goede toeslagenexperts inzetten wanneer een bewindvoerder bij een sanering wordt aangesteld, Ondersteuningsfondsgeld bij de mensen die het nodig hebben terecht laten komen, bijstand ruimer inzettenen vooral banen creëren.
Na afloop merkte gemeenteraadslid Kenan Baydar op: “Nelson Mandela zei het al: “Armoede bestrijden is geen liefdadigheid, maar rechtvaardigheid'”.
