Rineke Dijkstra: Strandportretten: Kolobrzeg, Polen, 26 juli 1992. Courtesy Marian Goodman Gallery, New York, Paris and London; Galerie Max Hetzler, Berlin and Paris and Jan Mot, Bruxelles
In het De Pont museum opent zaterdag 10 maart 2018 een grote overzichtstentoonstelling met het werk van Rineke Dijkstra (Sittard 1959). Zij verwierf in de jaren negentig internationale bekendheid met haar Strandportretten. Met deze reeks foto’s vestigde zij haar reputatie als maker van portretten die de identiteit, kwetsbaarheid en waardigheid van de geportretteerden op bijzondere wijze in beeld brengen.
De Pont licht de keuze voor Rineke Dijkstra toe: “Ze werkt het liefst in series waardoor verschillen en overeenkomsten tussen de geportretteerden en hun culturele achtergrond subtiel aan het licht treden.” Dijkstra maakt haar portretten met een groot formaat camera op statief. Dat is een tijdrovend proces dat haar werkwijze bepaalt.
De Pont: “Zij schept de voorwaarden en speelt met het licht dat natuurlijk lijkt maar toch net anders is. Ook de keuze van de figuren gebeurt zorgvuldig, maar tegelijk is er ruimte voor een zekere terloopsheid. De haarscherp gedetailleerde foto’s geven de toeschouwer bijna het idee oog in oog te staan met de geportretteerden. Tegelijk verliezen ze door het seriële karakter ook iets van hun individualiteit. Als kijker identificeer je je vooral met gevoelens die zij tonen, zoals verlegenheid of ongemak.”
Rineke Dijkstra: Vondelpark, Amsterdam. 19 juni 2005. Courtesy Marian Goodman Gallery, New York, Paris and London.
“Het thema transformatie zit in verschillende series. Jongeren op de grens van volwassenheid op zoek naar hun identiteit. De aardige Franse jongen die in een paar jaar verandert in een stoere soldaat. Is hij dit of speelt hij een rol? Dit soort vragen intrigeert Dijkstra. Hoe waarheidsgetrouw een foto ook lijkt, de geportretteerde blijft ondoorgrondelijk. Wie verschuilt zich achter een masker en wie toont zijn ware gezicht? Deze worsteling wordt subtiel verbeeld in de video van Marianna, een tienjarige Russische ballerina die een dansje oefent. Bij elke nieuwe poging glimlacht ze zoals haar is ingeprent. Gaandeweg steken vermoeidheid en rebellie de kop op.”
De tentoonstelling in De Pont wordt georganiseerd in samenwerking met het Louisiana Museum in Denemarken, en loopt tot en met 22 juli 2018. Museum De Pont is te bereiken aan het Wilhelminapark 1.
Rineke Dijkstra: Strandportretten Jalta, Oekraine 30 juli 1993 Courtesy Marian Goodman Gallery, New York, Paris and London; Galerie Max Hetzler, Berlin and Paris and Jan Mot, Bruxelles
Rineke Dijkstra is een van de grote namen in de hedendaagse Nederlandse fotografie en zij geniet ook internationaal grote bekendheid. Vorig jaar (2017) was zij de eerste Nederlandse fotograaf die de prestigieuze Hasselblad Award won, een prijs waaraan een geldbedrag van circa 110.000 euro verbonden is. Grootheden als Henri Cartier-Bresson (1982), Robert Frank (1996) en Wolfgang Tillmans (2015) gingen haar voor, net zoals Jeff Wall (2002), Sophie Calle (2010) en Stan Douglas (2016) van wie De Pont ook werk bezit.
Rineke Dijkstra bij de opening van de expositie op 10 maart 2018
Dijkstra werd niet op de laatste plaats bekend door haar fotoboeken, waarvan het in 1996 verschenen Beaches als een absoluut hoogtepunt beschouwd kan worden. In dat boek portretteerde zij jonge mensen aan het strand ten voeten uit. Ook haar serie over jonge vrouwen die net bevallen zijn, is heel bijzonder en ontroerend.
