Gedicht over en Ode aan de Linde

Het is inmiddels wel duidelijk dat de naam van Tilburg afkomstig is van de combinatie Linde en Burcht. De Latijnse naam van de linde is immers Tilia en dat is de heilige boom voor Tilburg die eeuwenlang op de Heuvel stond. Die boom is ook het element dat de Tilburgers hun trots gaf. “Wat is het bijzondere van Tilburg” werd vroeger  aan Tilburgers in den vreemde gevraagd en steevast was het antwoord “Onze Lindeboom op de Heuvel” en vele foto’s uit vroegere jaren zijn getuigen daarvan. De gehele stad kwam onder die boom samen, en het gemeentebestuur gaf veel geld uit aan onderhoud van de boom.

Er worden nu pogingen ondernomen om afstammelingen daarvan weer terug op de Heuvel te krijgen, maar die stranden, met het huidige drietal gaat het behoorlijk slecht, en 1 boom is al dood. Oorzaak daarvan is een ongeluk met een horecakraam die vervuild water naar de wortels van de lindes liet stromen. Maar er zijn nieuwe ontwikkelingen. Na de kap van de Tilburgse linde vond bioloog Henk Kuiper in 1993 nog een stuk wortel toen de fietsenkelder in aanbouw was. Deze wortel is inmiddels een behoorlijke struik geworden. Er zijn nu plannen om die terug te plaatsen op de Heuvel.

Tot slot,  op een website over de lindeboom kwam ik een bijzonder gedicht tegen. Het is zo rond 1100 geschreven door de duits-nederlandse schrijver Walther von der Vogelweide, in een tijd dat Nederlands en Duits nog hetzelfde waren, en het moet gezegd worden, het Tilburgs meer op Duits lijkt dan het Nederlands. Naamvallen bestaan hier nog.  Het gedicht heet natuurlijk Linde:

Linde

Unter der linden
an der heide
da unser zweier bette was,
da muget ir vinden
schone beide
gebrochen bluomen unde gras.
Vor dem walde in einem tal,
tandaradei!
schone sanc diu nachtegall.

(vertaling)

Linde

Onder de Linde
op de heide
dat ons tweede bed was
daar vind ik je graag
allebei mooi
gebroken bloemen in het gras
voor het bos op een heuvel
tandaradei
zo mooi zong de nachtegaal