Zoals inmiddels traditie is geworden, werd op de eerste vrijdagavond van november het Grôot Diktee van de Tilburgse Toal georganiseerd bij Boerke Mutsaers. In een afgeladen zaal schreven mensen de tekst op een speciaal dictee-formulier en was er volop vermaak, onder andere van de Tilburgse Amerikaan Tony Ansems, die voor het eerst in Tilburg optrad nadat hij in de jaren ’60 naar de Verenigde Staten was geëmigreerd.
Het Grôot Diktee van de Tilburgse Taol wordt georganiseerd door de Stichting Tilburgse Taol (STT). Deze stichting is 18 jaar geleden opgericht en wil met activiteiten de aandacht vragen voor het culturele belang van het Tilburgse en Middenbrabantse dialect. Immers, de taal is de drager van de volkscultuur, zo vindt de stichting.
Naast het dictee, dat jaarlijks wordt georganiseerd en waar veel mensen aan meedoen, heeft de stichting een CD uitgebracht met liedjes in het Tilburgs; “Schôon Liekes”. Op de CD staan 14 liedjes, waarvan er 9 zijn uitgevoerd door het Souvenir Jeugdkoor onder leiding van Peggy Hegeman. Verder zijn te horen: Karin Bruers, Janneke van Heeswijk, Ruud Hermans, Marja van Trier en Roland Verstappen. De teksten en muziek zijn van Harry Swinkels, Wim Glorius en Piet Heerkens & Jos Biesen.
Het dictee was dit jaar geschreven door Ivo de Wijs, de in 1945 in Tilburg geboren cabaretier en radiomaker, onder andere bekend van het zondagochtend-programma Vroege Vogels.
De Fraaters
In èlke goeje Tilbörgse femielie, zeeje ze vruuger, han ze en dòchter die Miet hiette, en Piejaanoo èn ene fraater. Der waare stukke Tilbörg waor et gewoon zwart zaag van de fraaters. Ze zaaten in et onderwèès èn ze kròsten dur de schonste stad vant laand op van die aawverwètse oomaasfietse, die dur onze vadder aatij “mèrries” wiere genoemd. “Kik, doar hèdde fraater Stòpnòldiejus op zen mèrrie!”
De schrèèver van dees dikteej heej op tweej laagere schoole lès gehad van tenminste tien verschaaje fraaters. Mar de fraaters han ok en èège drukkerij die vruuger “Het Jongensweeshuis” hiette. Daor wiere nie allêeneg der èège schoolbuukskes gemòkt, mar ok de boeken oover Puk èn Muk, tweej klèèn mènnekes die bij Klaas Vaak wonden in et dèrde stròtje aachter de wèèreld, mar die avventuure meemòkten oover de hille wèèreld.
De fraaters han mar êen probleem: ze plaantten derèège nie vort, want dè meuge ze nie. Et wiere der dörrem geduureg minder. Et schènt sètter teegesworreg nòg mar driehonder oover zèèn. Die woone dils in Tilbörg, dils in vèrre laande. In plòts van “Fraaters van Tilbörg” noeme ze derèège vendaog den dag “CMM” èn dè slao netuurlek nèrreges op. Vruuger waare de fraaters venèèges ammòl hêel èèrg roms, mar naa doen ze ok al òn nuuwverwètse dinger as “spierietuuaalieteit” èn blògge.
Wè moeteme naa doen as de liste fraater zene moeje kòp te ruste leej? Dè weet ik. Dan moeteme doe aaw boeke van Puk èn Muk nòg es öt de kaast haole. Want diejen boovenstenbisten ôome Klaas Vaak dès gewoon ene fraater. Èn Puk èn Muk èn Moortje, dè zèn wij. Èn dè dèrde stròtje aachter de wèèreld? Dès niks aanders as et Fraatersgat!
Ivo de Wijs
