Het politieke schouwspel van het jaar, de Programmabegroting, zit er weer op.
In oktober wordt de Begroting voor het komende jaar gepresenteerd door het College, en de gemeenteraad heeft in de tweede week van november de gelegenheid om hierover in debat te gaan met elkaar en extra voorstellen te doen. Of zelfs de begroting aan te passen.
Dit begint met de Algemene Beschouwingen: van elke partij een toespraak waarin duidelijk wordt wat per partij de belangrijkste punten zijn. Voor de oppositiepartijen is het dé gelegenheid van het jaar om zich van hun beste kant te laten zien en hun ideeën en voorstellen in te brengen. Voor coalitiepartijen is het eveneens dé kans om aan de kiezers te laten zien wat hun aandeel is in het geheel. Voor inwoners van de gemeente is het dé kans om te zien of de partij van hun voorkeur inderdaad doet wat ze heeft beloofd bij de verkiezingen. De tweede dag van de begrotingsonderhandelingen worden alle voorstellen (moties) van partijen besproken en er wordt over gestemd. Dit kunnen er met gemak 60 zijn, maar er zijn jaren geweest dat het er meer dan 100 waren.
Dat deze vergaderingen lang duren, is logisch en hoort erbij. De inwoners, de kiezers hebben daar ook recht op. Juist als politici uitgebreid het debat met elkaar voeren en voorstellen bespreken, kan het publiek goed horen wie zijn of haar belangen goed verdedigt. Dat is immers waarom je op deze of gene gestemd hebt.
Maar de gemeenteraad van Tilburg is de lange vergaderingen beu. Het moet efficiënter. De vergaderingen moeten korter.
Dag één
Daarom is dit jaar besloten om maar geen Algemene Beschouwingen meer te doen: niet meer 5 à 10 minuten luisteren naar de andere 12 partijen, want dat duurt veel te lang! Op de eerste dag werd de Begroting in vier stukken gehakt, waaraan alleen steeds een deel van de raad én de burgerraadsleden konden meedoen. En bij elk van deze delen mochten maar drie debatonderwerpen worden besproken.
En dan wel opschieten: “kort, kort, kort, tijd, tijd tijd”. Het moet allemaal “snel, snel, snel”. Elke debatje dat een beetje op stoom kwam, werd afgekapt en platgeslagen door de voorzitter die slechts oog had voor de klok. Het resultaat: stopwatch debatten zonder inhoud. De inwoners en kiezers hebben er werkelijk helemaal niks aan. Verknoeide energie en moeite.
Dag twee
De Tilburgse gemeenteraad beschikt over een digitale stemapplicatie. Deze moet uiteraard eerst even getest worden. Maar de stemapplicatie wilde niet meteen goed werken en omdat niet iedereen digitaal vaardig genoeg is, duurde het ook wat langer dan stemmen bij handopsteken. Voor burgemeester Theo Weterings was dit aanleiding om voor te stellen om – vanwege de tijd – dan maar ouderwets met handopsteken te gaan stemmen.
Maar dat ging toch wat raadsleden – met name de millennials – te ver! De kiezers en de democratie zijn immers gediend bij stemuitslagen die snel online staan en die tot in lengte van jaren in detail zijn vastgelegd, inclusief de detaillering van wie voor of tegen was bij elke motie.
De tijd regeert in Tilburg
Daarmee werd de belangrijkste les getrokken van deze begrotingsbehandeling. Democratie kost tijd en moeite. Tijd en moeite om naar elkaar te luisteren, elkaars argumenten te wegen en naast elkaar te plaatsen, om evenwichtige besluiten te nemen die voor de toeschouwer en kiezer te volgen en te begrijpen zijn. Tijd en moeite om het debat te voeren, zodat kiezers kunnen luisteren en horen dat hun belangen en standpunten verdedigd worden door hun volksvertegenwoordigers.
Deze hang naar efficiëntie, ten koste van de democratie, staat niet alleen bij de jaarlijkse Begroting op scherp.
Bij elk voorstel, dossier of beleidsstuk dat in de gemeenteraad behandeld wordt, staat efficiëntie boven democratie. Of het nou om een bestemmingsplan gaat, of over een visie op de riolering voor de komende 30 jaar, tijd voor debat is er nauwelijks. Per partij mag er één politieke vraag gesteld worden, waarover een debatje mag worden gevoerd. En niet in de gemeenteraad, maar in een voorbereidende debatsessie. Debatten voeren in de gemeenteraad is niet de bedoeling, want daar moet eigenlijk alleen nog gestemd worden. Omwille van de tijd.
Inwoners, de kiezers van Tilburg en de dorpen hebben er helemaal niets aan. Voor hen is niet te volgen wat er precies op de agenda staat, welke debatten er worden gevoerd en wat de standpunten van de verschillende partijen zijn.
In Tilburg regeert de tijd ten koste van de democratie.
