“Praat over eenzaamheid, dan hoeft het geen probleem te zijn.”

Een persuitnodiging van de gemeente Tilburg voor een bijeenkomst over eenzaamheid. Op Valentijnsdag.

Het is een uitnodiging in de categorie nieuwsgierigheid wekkend. En deze dag blijkt uiteindelijk ook niet per ongeluk gekozen, maar expres. Want Valentijnsdag, dat is de dag dat de liefde wordt gevierd en eenzaamheid juist extra pijnlijk is, volgens wethouder Marcelle Hendrickx. Net als met kerst. Volgens Erik de Ridder is eenzaamheid geen onkruid dat je wil bestrijden, maar moet je open staan voor mensen die eenzaam zijn.

De gemeenteraad heeft al enkele keren gevraagd om ‘iets te doen aan eenzaamheid’, onder ouderen, jongeren en eigenlijk iedereen. Maar een beleidsnota schrijven over eenzaamheid, daar is niemand mee geholpen en heeft weinig zin. Wethouders Marcelle Hendrickx (D66, jongeren) en Erik de Ridder (CDA, ouderen) Maar hoe je eenzaamheid wel oplost is ook onder de aanwezigen nog niet helder. Aanwezig zijn behalve de twee wethouders ook Hélène Schneiders van de stichting Met je Hart, Manita Rovers van Resto Van Harte, Nicky Foesenek van de Bonheurgroep, Floor van Berkel van R-Newt en Maria Leeflang van de Luisterlijn. Allemaal willen ze bijdragen aan de Coalitie van Ontmoeting en Verbinding, die deze avond de aftrap kreeg. De bedoeling is dat nog veel meer mensen en organisaties zich aansluiten die aan de slag willen om eenzaamheid tegen te gaan.

Hoe eenzaamheid op te lossen is? Met leuke uitjes, door contact te leggen met mensen in de buurt, door erover te praten? De moeilijkheid blijkt te zijn, dat eenzaamheid nog altijd een taboe is; een onderwerp dat moeilijk te bespreken is. Volgens de cijfers van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) voelt 54% van de 65-plussers zich eenzaam. Maar ook onder jongeren blijken de gevoelens van eenzaamheid niet te onderschatten. Alleen wordt het nooit letterlijk zo benoemd.

Volgens een ‘flitspeiling’ die de gemeente Tilburg in december 2018 uitvoerde via Facebook en Instagram komt eenzaamheid voor onder alle leeftijden. Van de bijna 1000 mensen die de peiling invulden, over een tijdbestek van tien dagen, geeft 80% aan iemand te kennen die volgens hen eenzaam is. Maar ook blijkt dat eenzaamheid erg moeilijk bespreekbaar is. Mensen willen ook vooral niet bij een zielepotenclubje. Dus activiteiten die opgezet zijn ’tegen eenzaamheid’ zijn gedoemd te mislukken.

Maria Leeflang van de Luisterlijn spreekt elke dag mensen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Iedereen mag namelijk anoniem bellen met de Luisterlijn voor een gesprek over willekeurig welk onderwerp. Voor een goed gesprek en een luisterend oor. Maria ziet het ‘probleem’ echt anders. “Eenzaamheid is en gevoel dat iedereen kent,” zegt ze “en het hoort erbij, het hoort bij het leven. Iedereen is wel eens eenzaam. Het wordt pas problematisch als iemand altijd eenzaam is. Dat gaat ten koste van de gezondheid van mensen.” Ze vraagt me: “Wist je dat chronische eenzaamheid even schadelijk is als het roken van 15 sigaretten per dag?” Ik wist het niet en ze somt op wat we er allemaal van kunnen krijgen.

“We moeten niet gaan proberen om eenzaamheid op te lossen,” zegt Maria Leeflang, “we moeten leren, en alkaar leren om over eenzaamheid te praten. Want het is een gewoon verschijnsel dat iedereen wel eens heeft. En als we erover leren praten, merken we ook veel sneller als iemand chronisch eenzaam is of dreigt te worden. Pas dan kunnen we echt iets doen.”