Gastbijdrage van Toine van Corven
Op 30 oktober berichtte ik op mijn Facebook-pagina, doorgeplaatst op de website Tilburgers.nl, over een aflevering van het Cultureel Café, waarin schrijver Anton Dautzenberg als gastinterviewer sprak met directeur Chris van Koppen van BKKC (Brabants Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur). Mijn bijdrage was niet bedoeld als een feitelijk verslag van de avond; eerder als een impressie, geschreven vanuit verbazing over wat zich had afgespeeld. Aan mijn impressie werd door niemand die bij het interview was iets afgedaan. Tot nu toe dan. Want nu, bijna twee maanden (!) later, op 20 december schrijft Chris van Koppen in een blog op www.bkkc.nl dat het een weergave is waarin ‘feiten, interpretaties en meningen door elkaar lopen’; waarin zelfs ‘grote onzin’ wordt verkondigd.
Uit jarenlang journalistieke ervaring weet ik dat vooral katten in het nauw de gewoonte hebben de boodschapper van onwelgevallige berichtgeving de schuld te geven. Ik kijk daar niet meer van op. Ik heb bovendien niets tegen Chris van Koppen. Ik ken de man niet eens persoonlijk. Ik ken wel veel kunstenaars en cultuurminnaars in Tilburg en daarbuiten die niet blij zijn met het BKKC in de rol van subsidie-station tussen kunst en cultuur en de Provincie. Kern van de bezwaren: in plaats van naar kunst en cultuur die het nodig heeft, gaat er vooral subsidie naar ‘verdienmodellen’ en dat ook nog op een zeer ingewikkelde manier. Waarbij bovendien veel geld aan de strijkstok blijft hangen. Dautzenberg benoemde dit op de avond van het interview en sprak er Van Koppen op aan. Veel anderen durven dit BKKC niet rechtstreeks in het gezicht te zeggen.
Mijn conclusie voorop: in zijn blog vergaloppeert Chris van Koppen zich (opnieuw) aantoonbaar. Met heel veel woorden tracht hij de in zijn ogen ongenuanceerde kritiek te pareren, maar dat lukt hem inhoudelijk niet. Op belangrijke punten geeft hij juist onmiskenbaar toe wat hem door Anton Dautzenberg en anderen wordt verweten, zoals dat de BKKC-huisvesting al jaren ‘veel te duur’ is en dat BKKC te dicht tegen de provincie aanschurkt.
Voor niet-ingewijden eerst even kort: wat is het BKKC en waarover ging het interview met Chris van Koppen eigenlijk? Wel nu: BKKC is een van de instituten in Brabant die geld krijgen van de Provincie om Brabantse kunst en cultuur te versterken – BKKC zou dat onder andere moeten doen door ervoor te zorgen dat subsidie op de juiste plek terechtkomt. Anton Dautzenberg interviewde Chris van Koppen onder andere over de jaarcijfers van zijn organisatie. Daaruit blijkt dat veel geld opgaat aan salarissen en huisvesting en dat mannen gemiddeld ruim 1800 euro bruto meer per maand verdienen dan vrouwen. De directeur bleek zijn eigen cijfers niet of nauwelijks te kennen. Er ontstond een beeld van een club die in een te duur gebouw, genietend van riante salarissen, vooral goed voor zichzelf zorgt. Van een sterk bureaucratische strijkstok-laag tussen subsidieverstrekker de Provincie en kunstenaars die weinig of niets van al dat subsidiegeld merken. Om het nog erger te maken gaf Van Koppen blijk van een merkwaardige kijk op cultureel ondernemerschap versus ‘schurende’ kunstenaars. Wie, zoals Anton Dautzenberg, er veel principes op na houdt, moet als kunstenaar niet piepen als ie weinig verdient of niet meer aan de bak komt, vindt Van Koppen, die beweert dat Anton Dautzenberg (desondanks) steun heeft ontvangen van het BKKC. Anton Dautzenberg ontkent dit pertinent. waarover hieronder meer.
Overwaaien
Na het ontluisterende interview en publicaties daarover bleef het van de kant van BKKC geruime tijd oorverdovend stil. Waarschijnlijk in de veronderstelling dat het allemaal wel over zou waaien. Het BKKC vindt het lastig om op de kritiek te reageren, schreef de organisatie op 18 november op zijn website: ‘De mensen met wie we dan in gesprek proberen te gaan, weten altijd een nieuwe stok te vinden om mee te slaan’. Afgelopen week, 20 december, trekt Chris Van Koppen plots fel van leer. En slaat de plank, helaas voor hem, wéér mis. Zo schrijft hij op 20 december bij herhaling dat Anton Dautzenberg voor projecten waaraan de schrijver bijdroeg, indirect door het BKKC gesteund zou zijn. Dat is vreemd! In zijn interview met Van Koppen beklaagde de schrijver zich nou juist dat hij van BKKC geen enkele steun krijgt. Anton Dautzenberg desgevraagd: “Chris van Koppen had zich niet op ons gesprek voorbereid en drukte zich nogal onhandig uit. Over zijn reactie heeft hij enkele weken kunnen nadenken. Hij schrijft dat ik betrokken ben bij projecten die het BKKC ondersteunt. Dat is gewoonweg niet waar. Ik heb er het BKKC direct op gewezen dat ik niet accepteer dat hij mij gebruikt om zijn blazoen op te poetsen.”
Door het stof
Foutje? Bedankt! Op 23 december rectificeerde het BKKC, door alle passages over de vermeende steun die Anton Dautzenberg van BKKC zou hebben gehad uit de blog van Van Koppen te schrappen. Dan ga je pas door het stof! Waarmee tevens is aangetoond dat Van Koppen het met de feiten niet zo nauw neemt. Anderen dan de maat nemen over ongenuanceerde berichtgeving is alleen hierdoor al een gotspe. Maar niet alleen hierdoor. Ga naar zijn blog op bkkc.nl en constateer zelf dat Van Koppen zich vooral verschuilt achter een brij van woorden. Ik citeer: procedures, politieke keuzes, nieuw instrumentarium, experimentele programma’s, zo goed mogelijke regelingen, learning by doing, knelpunten, etcetera. Abstraheer nu van de woordenbrij en lees wat er eigenlijk staat: de directeur geeft toe dat er heel wat mis is bij zijn BKKC.
Ineens bewondert Van Koppen ‘schurende’ kunstenaars en neemt hij het zichzelf kwalijk dat hij daarover tijdens het interview met Dautzenberg onduidelijk was. Nu schrijft hij: ‘Schurende kunst heeft consequenties. Daarbij strijk je ook mensen tegen de haren in, die besluiten dat ze bijvoorbeeld niet meer met je samen willen werken. Dat is de prijs die je betaalt voor principes. Die hoort erbij’. Maar dat geldt dan toch ook voor directeuren die in het openbaar iets anders zeggen dan ze kennelijk bedoelen? Als er over je wordt geschreven wat je hebt gezegd, moet je achteraf niet over de boodschapper gaan piepen. Toch? Bovendien beklaagde Anton Dautzenberg zich helemaal niet over de relatie principes-consequenties. Wel over het feit dat hij van BKKC niets te verwachten heeft. Nu schrijft Van Koppen: ‘Op geen enkele manier heb ik willen zeggen dat je geen subsidie moet krijgen als je tegendraads en principieel bent. Integendeel’. Tijdens het interview zei hij echter iets geheel anders of, om met Anton Dautzenberg te spreken, drukte hij zich nogal onhandig uit.
BKKC: voeg de daad bij het woord
Ik zou zeggen: BKKC voeg de daad bij het woord. Want dat gebeurt tot nu toe niet. Al denkt de directeur kennelijk van wel. Volgens Anton Dautzenberg is hij nooit door BKKC gesteund. Chris van Koppen zoog dit uit zijn duim. En er klopt wel meer niet in zijn blog:
Zo luidt het weerwoord op het verwijt dat een salarispost van 2 miljoen euro, op een begroting van 6,2 miljoen, wellicht een onsje minder zou kunnen: dat de salarissen betaald worden volgens de geldende ambtenaren-cao. Alsof dat het probleem zou zijn. Het BKKC betaalt aan te veel ambtenaren salarissen volgens de cao, dáár gaat het om.
Tenslotte bagatelliseert Van Koppen het gesignaleerde gemiddelde salarisverschil tussen mannen en vrouwen van ruim 1800 euro. Eerst constateert hij dat de tabel in zijn eigen jaarverslag ‘uitnodigt tot verkeerde interpretaties’. Om er vervolgens aan toe te voegen: ‘Dat doen we dus voortaan anders’ Ik ben benieuwd wat dan anders. In zijn blog voert Van Koppen ineens heel andere cijfers op, die ons ervan zouden moeten overtuigen dat het gemiddelde salarisverschil geen 1835 euro zou belopen, maar ‘ slechts’ 766 euro. Hoe de tabel in het jaarverslag tot deze nieuwe interpretatie uitnodigt is volstrekt onduidelijk.
Overigens geeft van Koppen een eenvoudige, rechtvaardigende, verklaring voor het verschil, wat dat dan ook moge zijn: ‘De mannen verdienen gemiddeld iets meer dan de vrouwen. Dat verschil wordt echter volledig verklaard doordat de mannen gemiddeld wat langer in dienst zijn dan de vrouwen en doordat, het is niet anders, ik, de directeur, een man ben’, aldus Van Koppen.
Het gaat niet om de voorbeelden. het gaat mij om de trend. Communicatie een duur betaalde directeur onwaardig. Dat iemand onheus beweert dat steun is verleend aan een zekere kunstenaar kun je nog snel uit je blog schrappen. Een belangrijk cijfer in een jaarverslag negeren is een ander verhaal. Een slechte beurt opnieuw voor het BKKC wat mij betreft. Haast ongelooflijk allemaal.
3 reacties
Voeg die van jou toe →In het verweer van Chris van Koppen in de bkkc-nieuwsbrief december valt nog meer onzin te lezen. Aangezien de nieuwsbrief van bkkc uitdrukkelijk uitnodigde te reageren heb ik ze de volgende reactie gestuurd :
Menen Henry Ford te kunnen citeren getuigt van weinig realiteitszin. [1] »No one said they wanted faster horses, they wanted less horseshit.« [2] getuigt van meer kennis van de werkelijkheid.
Het belangrijkste misverstand rondom bkkc is blijkbaar : »bkkc zou beoordelaar zijn van projecten binnen het impulsgeldenprogramma. Dat is ronduit onwaar.«
Dat is niet onwaar, dat is gewoon de realiteit. Luc Begas [bkkc] antwoordt mij : »In de eerste plaats staat het je vrij om een crowdfunding actie te beginnen. Dat is niet aan bkkc. Anders ligt de vraag aan bkkc of wij vanuit het impulsgelden programma een bijdrage aan deze crowdfunding actie willen verlenen. Daarbij maken we, voor iedere aanvraag, een afweging of de activiteit goed is voorbereid, dat de belangrijke onderdelen (urgentie, wervende tekst, tegenprestaties en publiciteit/promotie ten behoeve van werving donateurs) goed onderbouwd zijn en dat de activiteit bijdraagt aan de versterking van de professionele kunst en cultuursector in Brabant.«
Met als conclusie : »5. je doelgroep van makers valt maar deels onder de professionele doelgroep van beeldend kunstenaar, aldus inhoudelijk adviseurs van bkkc. Om dit te bepalen kijken we naar : beroepsopleiding, marktgerichte en publieke activiteiten en erkenning van het kunstenaarschap door derden. En de artistieke kwaliteit, gemeten naar originaliteit, vakmanschap, actuele relevantie.«
Wat nog meer niet waar is, daar kom ik later op. Zalig Kerstfeest. – Erwin Nas.
[1] jaarverslag bkkc 2015 – Chris van Koppen : “Zoals Henry Ford zei : »If I had asked my customers what they wanted, they would have
said a faster horse.«
[2] http://www.helloerik.com/no-one-said-they-wanted-faster-horses-they-wanted-less-horseshit
[3] »De laatste weken ligt bkkc nogal onder vuur.« – Chris van Koppen, directeur bkkc
Beste Jeroen
Je stelt dat BKKC zich niet faciliterend opstelt t.o.v. kunstenaars?
Waaruit blijkt dat?
Verder:
wat zou je willen hebben, concreet, als kunstenaar?
Mvg
Joop Moerkens
Zo net toch maar eens met enige vorm van Kerstgedachte de Blog gelezen van Chris van Koppen, directeur van Bkkc:
“De laatste weken ligt bkkc nogal onder vuur. Na een avond in het cultureel café in Tilburg, waar ik in gesprek ging met Anton Dautzenberg, verscheen er digitaal een artikel waarin de kritiek op bkkc niet mals was.”
Ik lees hier inderdaad een hele bijzondere vorm van verdediging over de zogenaamde vorstelijke salarissen. Chris zegt daarin: bij bkkc betalen we onze werknemers volgens de geldende cao, zoals elke werkgever moet doen. In ons geval is dat de cao voor (provinciale) ambtenaren. De gemiddelde ambtenaar verdient (bruto) € 44.700 per jaar, onze werknemers verdienen gemiddeld € 42.600. Dat is niet riant, maar marktconform. Ik kan me voorstellen dat, als je kunstenaar bent en moeite hebt je brood te verdienen, je dit een vorstelijk salaris vindt. Maar het is natuurlijk maar net waar je het mee vergelijkt. Ik vind de vergelijking met andere werknemers die hetzelfde soort werk in loondienst doen heel reëel.
Best rare interpretatie voor een directeur van het bureau bkkc die zijn bestaansrecht leent aan het feit dat ze zich faciliterend zouden mogen opstellen naar juist de creatieve vernieuwende geest, die wij artiest of kunstenaar noemen.
Dit al doet mij herinneren aan een artikel enkele jaren geleden op jullie site met een citaat van Paul van Kemenade: “Creativiteit laat zich nooit inbinden” in het jaar 013.
“Heeft kunst en cultuur dan geen bestaansrecht meer? De tendens is de laatste tijd al wel weer iets beter, maar in de praktijk is er nog bar weinig van te merken. De media ondersteunen alleen datgene wat veel kijkcijfers trekt. Dat moet iedereen natuurlijk zelf weten, maar als dit de enige vorm van entertainment is en al het andere niet te zien is, wordt het wel heel lastig. Ondersteuning vanuit de media is nodig. Ik ben al keer op keer benaderd om concerten via de publieke radio te laten uitzenden, als promotie voor mij, voor niets! Iedereen verdient eraan, tot en met de kabelsjouwer aan toe en zij vullen lekker hun zendtijd en de muzikant krijgt niets. Ik bedank ervoor, bij mij komen ze nu ook niet meer.”
Hoop dan ook niet dat bkkc het als een van zijn hoofdtaken zal worden het louter nog zou zijn om eenheidsworst te stimuleren. Waarin creatieve innovatieve vernieuwende kunstenaars het nakijken krijgen. En voor een appel en een ei mogen zien hoe ze een sneetje brood op de plank kunnen krijgen. Of gaan we voor deze noodlijdenden arbeids- verschaffende kunstenaars het ouderwetse voedselbonnensysteem aanleggen.
Zomaar een gedachtegang bij deze bezinnende kerstdagen
Jeroen