Gastbijdrage van Kenneth (K.L.L.) Cuvalay, voorzitter van Ubuntu Connected Front Tilburg.
Geachte leden van de gemeenteraad Tilburg, geacht college van burgemeester en wethouders,
Wij waarderen het initiatief van de gemeente Tilburg voor het organiseren van het programma Meerstemmigheid, een serie online bijeenkomsten over de veranderde waardering voor de beeldengroep in het Wilhelminapark. Als nazaten van onze tot slaaf gemaakte Afrikaanse voorouders, willen wij bijdragen aan deze meerstemmigheid en ons perspectief inbrengen om het dominante eurocentrische narratief van deze beeldengroep te vervangen.
Afrifobie en symbolisch geweld
De beeldengroep herdenkt de Tilburgse missionaris Petrus Donders als ‘apostel der melaatsen’, als symbool van barmhartigheid. Geknield aan zijn voeten zien we een man van Afrikaanse afkomst, gekleed in een lendendoek, zijn handen gewikkeld in een doek.
De beeldengroep vertelt het eurocentrisch narratief:
De ‘ander’ is minder en niet geciviliseerd – de Afrikaanse man is een figurant in het verhaal van de witte missionaris. Hij heeft geen naam. Zijn verhaal wordt niet verteld. Petrus Donders vond dat de Afrikanen halve wilden waren, dat ze geen echt geloof hadden [brieven Petrus Donders].
De ‘ander’ bestaat ‘bij de gratie van’ – de Afrikaanse man is iemand die spiritueel gered en lichamelijk geholpen moet worden. Petrus Donders wijdde zijn leven aan de kerstening van tot slaaf gemaakte Afrikanen en de inheemse Surinaamse bevolking. Hij wilde ze dopen om ze een beter mens te laten worden, om ze beter in hun lot te kunnen laten schikken.
- De keerzijde van het eigen systeem wordt niet belicht – kerstening en missionering gaan hand in hand met machtspolitiek en eigenbelang, christelijkheid met witte dominantie en superioriteit. Donders vernietigde in Suriname materieel en immaterieel erfgoed van de Marron-gemeenschappen en inheemse stammen, óns erfgoed.
Vernietiging van een groot aantal heiligdommen van de gemeenschappen door Petrus Donders https://www.brabantserfgoed.nl/page/5635/peerke-donders
Verbod Afrikaanse rouwzang door Petrus Donders: https://nl.wikipedia.org/wiki/Batavia_(Coppename,_Suriname) (onder het kopje “Rooms-katholieke missie”). - Verheerlijking – de ‘naasten’liefde van Petrus Donders wordt vereerd en aanbeden. Naast de zalig- en bijna heiligverklaring bestaat er een gedenksteen bij het geboortehuis van Petrus Donders, een Peerke Donderskapel, een Peerke Donderspark, een Peerke Dondersmonument en een Peerke Donders Paviljoen.
De wortel van racisme ligt in dit eurocentrisch, wit superieur denken. Is de hand van de missionaris op het hoofd van de naamloze geknielde zwarte man, vanuit het eurocentrisch perspectief feitelijk anders dan de knie van de politieagent in de nek van George Floyd?
Historisch rechtsherstel
Als nazaten van onze tot slaaf gemaakte Afrikaanse voorouders werken wij aan het blootleggen en analyseren van de effecten van dit eurocentrisch denken. Het is belangrijk om ons bewust te zijn van deze historische patronen die bewust of onbewust nog steeds leiden tot marginalisering en uitsluiting van Nederlanders van Afrikaanse afkomst. We zijn dit verplicht aan onze voorouders, aan onszelf en onze kinderen. De Afrikaanse man in de beeldengroep was een mens. Een mens die zijn naam is ontnomen, zijn taal is ontnomen, zijn land en familie is ontnomen, zijn wortels zijn ontnomen, zijn identiteit en zijn menselijkheid zijn ontnomen.
Afrikaanse nazaten willen een nieuwe menselijkheid – een gedekoloniseerde menselijkheid, vrij van de besmettelijkheid van witte verachting. Een nieuwe menselijkheid voor de zwarte én witte mens. Predikant Allan Boesak: “Een proces waarin tevens de witte superioriteit ge ontmythologiseerd wordt en wit leven gehumaniseerd wordt uit zijn afgoddelijke absurditeit en zwart leven uit zijn lasterlijke minder-menselijkheid.” [uit: ‘Gedékolonialiseerde menselijkheid’ gepubliceerd in TussenRuimte 2020/04]
Kinderen leren door de beelden die ze te zien krijgen en ontwikkelen op die manier hun identiteit en zelfbeeld. Vooroordelen vormen zich al op jonge leeftijd. Zowel zwarte als witte kinderen zouden in hun leefomgeving geen overblijfselen moeten zien van ‘scheve verhoudingen uit het verleden’. Foute associaties worden zo snel gemaakt en is schadelijk voor hun ontwikkeling. Kinderen zijn onze toekomst!
Toelichtingsbord
Wij zijn op de hoogte van het feit dat er al sinds 2018 sprake is van het voornemen tot plaatsen van een toelichtingsbord bij de beeldengroep. Dit bord zou de historische figuren van de beeldengroep moeten contextualiseren zodat wij ernaar kunnen kijken in de tijdgeest van toen. “Maar wiens tijdgeest?” vroeg een van de deelnemers aan de discussiereeks zich terecht af. En vanaf welke leeftijd is deze context te bevatten? Wij zijn van mening dat de complexiteit van de meerstemmigheid niet vertaald kan worden naar één enkel bord. Dit kan wel in educatieve programma’s, op scholen, in musea, in publicaties en wetenschappelijk onderzoek naar bijvoorbeeld zending en missie in relatie tot het koloniaal verleden.
Het idee dat een toelichtingsbord bij de beeldengroep een oplossing biedt om de meerstemmigheid te weerspiegelen, getuigt net zoveel van wit superieur denken als de beeldengroep dat doet. Wij kunnen nu als gemeenschap laten zien dat we hebben geleerd van het verleden, dat ons normbesef nu anders is dan in het verleden en dat we daadwerkelijk willen afrekenen met het in stand houden van raciale ongelijkheid voor alle niet witte mensen.
Gemeenschappelijke toekomst
De discussie over de beeldengroep vindt plaats in een tijd waarin musea, archieven en andere educatieve en culturele instellingen in het proces zitten van dekoloniseren van hun collecties en producties. Ook gemeenten zijn op verschillende manieren bezig met het dekoloniseren van het publieke terrein. Dit proces van transformatie zal de komende tientallen jaren niet zijn afgerond. Wij zullen dit proces blijven ondersteunen en aandacht blijven vragen voor het herschrijven van onze koloniale geschiedenis. Samen kunnen we zorgen voor een gemeenschappelijke toekomst op het fundament van gelijkheid, gelijkwaardigheid en gelijke kansen.
Gelet op al het bovenstaande leggen wij daarom bij de gemeente het verzoek neer om de beeldengroep te verwijderen uit de publieke ruimte. Ubuntu, ik ben omdat wij zijn.
Hoogachtend,
Namens Ubuntu Connected Front (UCF) en onderstaande organisaties,
Dhr. K.L.L. Cuvalay, voorzitter Ubuntu Connected Front Tilburg
Interessante bijdrage over Peerke. Al die jaren dat ik er langs fietste heb ik het altijd als een typisch Rooms beeld beschouwd. Ik geloof dat dit ook bij blanken gebeurde, deze “onderwerping” en staat mijns inziens volledig los van slavernij.
Daarbij is het verhaal dermate in nauwe context voorgesteld dat de auteur gemakshalve vergeet dat tot diep in de 20e eeuw Brabant ook als ‘kolonie’ werd beschouwd door het protestantse noorden, leeggeroofd en kleingehouden.
Het weggummen van het verleden is altijd een slecht idee. Ontkenning is de andere kant opkijken. Daarom is onderwijs zo van essentieel belang. Als ouders kun je je kinderen ook meenemen door Tilburg en hen de rijke omgevingsgeschiedenis tonen en zo in context plaatsen.
Ik verbaas me hoe ontevreden, schreeuwend en verontwaardigd men is over Nederland en de Nederlanders terwijl men zelf er woont en gebruik maakt van alles wat uit het Nederlands verleden is voortgekomen en dus ook “medeplichtig” is.
In geen geval is het beeld een uiting van racisme, maar een uiting vanuit religieuze devotie.
Zelfreiniging komt van binnenuit. Gaan anderen dit opleggen, dan bereik je altijd het tegenovergestelde van het beoogde doel.
Kan nou niet iemand zeggen dat Peerke met gevaar voor eigen leven naar Afrika ging?
En dat ie een groot risico niet uit de weg ging om melaatsen bij te staan?
En dat Peerke de enige echte Tilburgse “heilige is”?
Moet de slavernij erbij gehaald worden om aan te tonen dat ook Peerke niet deugde?
Moeten we steeds maar de gebeurtenisse uit hun contekst halen om ze met ONZE normen
en waarden te beoordelen?
Ik zeg maar: ” ge moet de kerk in het dorp laten”
Een interessant artikel, dank daarvoor. Het wordt tijd om het erfgoed van het voorbije Roomse leven onder te brengen in een cultuurhistorisch museum, al zal daar waarschijnlijk niet veel interesse voor zijn, zeker op wat langere termijn. Of moet het beeld toch nog blijven staan om de onvoltooid verleden tijd in verbondenheid te kunnen verwerken?
Beste lezers en lezeressen,
Meningen uiten mag, ook als ze flink gepeperd zijn vinden we dat oké.
Persoonlijke aanvallen en scheldpartijen gaan regelrecht de bodemloze, digitale afvalbak in.
Met vriendelijke groet,
Paula Anguita
Eindredacteur Tilburgers.nl
Sommige priesters krijgen ten onrechte veel podium. Petrus Donders deed veel voor de melaatsen in Suriname, maar is dat nou zo vreselijk bijzonder om voor zalig verklaard te worden? En een heiligverklaring is in voorbereiding las ik. Daar zijn schijnbaar twee wonderen voor nodig. In het werkboekje Tilburgerschap, Peerke Donders en Suriname lees ik dat het eerste wonder de wonderbaarlijke genezing is van zieke Lowieke. Lowieke genas door het wonderwater in de put bij het huis van Petrus Donders. Ik ben blij voor hem, maar “wonderwater”?! Terwijl Donders in Suriname het geloof van de Afrikanen in de geneeskracht van kruiden en kracht van hun voorouders bestempelde als “hekserij”? Donders vernietigde heiligdommen van de inheemse bevolking en verbood het gebruik van winti en de singi neti (Afrikaanse rouwzang). En dat moeten we allemaal zien in de tijdsgeest. Ja ja, wie zijn tijdsgeest vraag ik me dan af? Hoe fout kun je zijn als je priesters gaat verafgoden en je de werkelijkheid niet volledig vertelt? Staan er al niet genoeg beelden van Donders in Tilburg? Moet er persé een Afrikaanse man nederig en dankbaar aan zijn voeten knielen? Moeten kinderen aan dit soort stigmatiserende stereotypen die vooroordelen in de hand werken, worden blootgesteld?
Het Nederlands slavernijverleden kan en mag niet worden weggewist, want dat de ultieme ontkenning zijn van hoe Nederland Afrikanen uit West Afrika al dan niet ontvoerden, maar zeker naar de Amerika’s en het Caraïbisch gebied als tot slaaf-gemaakte onder erbarmelijke onmenselijke omstandigheden vervoerden. Dit beeld geeft weer de grote leugen, namelijk het tot de Christendom bekeren van de Afrikaan. En dat moet worden ontbloot. Dus moet er veel over worden geschreven en gediscussieerd. Als ex penningmeester van het NiNSee, Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis, weet ik hoeveel is gepoogd om op basis van objectieve criteria en studie dit voor het nageslacht vast te leggen. Soms helpt het standbeelden te verwijderen, maar naar mijn objectieve mening is dit veelal contra productief, tenzij men niets meer wilt weten van het slavernijverleden.
Samen leven betekend samen dezelfde plichten en rechten en niet de een hier een uitkwting komen halen en dr boel bedriegen en de andere ervoor werken. Samen betekend ook resprct en eerlijkheid en niet de geschiedenis herschrijven zoals ons goeddunkt en uitkomt . In Nederland wonen houdt ook plichten in waar al die import nedetlandets geen zin in hebben als het hier zo slecht is waarom komen ze dan allemaal hierheen al schreeuwend en eisend dat wij alles aan hun aan gaan passen.misstanden zijn er genoeg maar met dit leugenachtige manupulatieve geschreeuw bereik je niets behalve nog grotere tegenstellingen.
https://www.youtube.com/watch?v=wwiekn83PbY
Kijk naar het fragment dat start na 9 minuten en 26 seconden. Daar zie je hoe dominee Carel ter Linden zijn knie zet in de nek van Willem-Alexander en Maxima, zoals Peerke Donders dat deed bij een melaatse met het eurocentrische doel om hem te doden zoals George Floyd overkwam. Althans dat denkt Kenneth Cuvalay, die niet weet, wat een kerkelijke zegen is. Hoe fout kun je zijn als je grote woorden gebruikt terwijl je de werkelijkheid niet wil kennen. Sommige mensen krijgen ten onrechte veel podium
Wat een woke reacties zeg…
dus we moeten het nooit niet accepteren dat we items uit Spanje, Portugal .oostenrijk importeren want dat is slecht want we zijn ooit onderdrukt door hun.. oh en laten we Engeland Frankrijk en zweden niet vergeten.. ook die hebben op ons ingehakt..
blijft wel vreemd dat de blanke kaaskop zich minder aantrekt van het verleden dan de mensen met Afrikaanse of Surinaamse roots.. … ik zou zeggen . kijk naar de toekomst en niet naar het verleden.
we hebben allemaal roots in het verleden gehad.. en het heet niet voor niets het verleden.
dus aub ga je collectieve krachten voor iets anders bundelen ipv dat eeuwige gezeur over beelden en namen..
Ja afblijven van ons Peerke, die zijn leven gaf om deze melaatsen Geestelijk en vooral bij hun lichamelijke afschuwelijke ziekte bij te staan en te verzorgen. Hebben die klagers ooit een melaatse persoon met open wonden gezien of gesproken? Ik wel en hen ook een lift gegeven naar een poly, terwijl zijn eigen Familie en buren hem straal voorbij gingen. En die handoplegging heeft niets te maken met witte superieuriteit te maken, maar meer van medeleven en steun in zijn lijden, ook door toentertijd te zijn uitgestoten en ver van de stad te zijn gedeporteerd door de g hele gemeenschap.
Ook Peerke sprak zijn afschuw uit over de behandeling van slaven. In het klooster aan de Graverstraat hoorde hij soms het gehuil en geschreeuw vanuit Fort Amsterdam waar slaven werden gemarteld op het zelfde pleintje waar Bouta 8 dec 1982 15 tegenstanders vermoorde. Was Bouta zo begaan met het leed zijn voorouders aangedaan, had hij deze plaats gerespecteerd, en daar zijn tegenstanders niet gemarteld en vermoord
We kunnen het verleden niet veranderen maar wel de manier waarop wij nu ermee omgaan. Tijd voor een waardige beeld.
Ja weg ermee alsjeblieft! Ik als witte Nederlander kan er bijna niet naar kijken. Ja “WIT” van den Berg, want Blank heeft in tegenstelling tot zwart een positieve connotatie. Wit is neutraler. Vanwege het koloniale verleden van ons land straalt Blank superioriteit tegenover gekleurde mensen uit die er niet zou moeten of mogen zijn, en dat is precies wat dit standbeeld ook uitstraalt! Laten we eerst onze kinderen de juiste en volledige geschiedenis leren voordat we ze gaan confronteren met dit soort beelden.
Het is goed om in de geschiedenis te duiken en om waarheden/feiten te achterhalen.
laten we met z’n allen – zwart tot wit – hierover in dialoog gaan. Feitelijk is er sprake geweest van Slavernij en van vreselijke mensonterende activiteiten.
Suriname-Nederland; een gezamenlijk slavernij verleden. Praat erover, ga de dialoog aan. Ik citeer de woorden van Cuvaley: “Samen kunnen we zorgen voor een gemeenschappelijke toekomst op het fundament van gelijkheid, gelijkwaardigheid en gelijke kansen”. Beeld of geen beeld.
Onder het mom van discriminatie wordt hier weer eens een stuitend gebrek aan historisch besef tentoongesteld. Het is een beeld uit 1926 dat helemaal paste in het Brabantse “Rijke Roomse Leven” van toen. Van mij mag er gerust een verklarende tekst aan het monument worden gehangen, maar ga in godsnaam de geschiedenis niet afbreken omdat je het moeilijk te verteren vindt!
En nog eentje: noem mij NIET wit!!! Ik ben geen Amerikaan, waar die term al wel gemeengoed is. Ik ben blank en daar ben ik heel content mee. Als ik wit zie, dan ben ik ziek. En in de zomer word ik bruin(er): mooi! 🙂
Als de schrijver meer ziet in deze handoplegging die in het christelijk geloof normaal was of is, leeft deze in zijn eigen wereldje. Nog steeds wordt deze handoplegging uitgevoerd bij iedere gelovige zwart, wit, blank, bruin gekleurd. Overigens ben ik zelf een atheïst en begaan met mijn medemens en zie hier dus totaal geen kwaads in. Men ziet wat men wil zien.
Citaat van Peerke Donders tegen slavernij:
“O, had men hier zooveel zorg voor het behoud en welzijn der slaven, als men in Europa voor de lastdieren heeft, dan zou het er beter uitzien. Wee! Wee!, Suriname in de grooten Oordeelsdag!! Wee! Wee! Ja, duizendmaal wee den Europeanen, den eigenaren van plantageslaven, den administrateuren, den directeuren en blank-officieren, die allen over de slaven heerschen!! Ongelukkig zij, die zich met het zweet en bloed verrijken van die arme slaven, die geen verdedigers vinden dan God!”
Als het je niet aanstaat, gewoon niet kijken. Er zijn genoeg mogelijkheden om er omheen te rijden of te lopen.
Voor Tilburgers heeft Peerke Donders grote betekenis, afblijven dus.
Ik vind het schandalig dat dit soort mensen uberhaubt er een punt van maken..dit is nu eenmaal onze geschiedenis en daar moeten ze gewoon VANAF blijven. Met hun zielig gedoe. De Faroahs hebben ook verschrikkelijke dingen gedaan, moeten dan alle pyramides ook afgebroken worden afgebroken. AFBLIJVEN van Peerke Donders.
Ze moeten gewoon laten als het is en met tengels afblijven van andermans spullen stel schooiers