Peter Noordanus: "Ministers moeten meer lef tonen met afpakken crimineel vermogen" • Tilburgers.nl •

Gastbijdrage van Peter Noordanus, burgemeester van Tilburg via Binnenlands Bestuur

De regioburgemeesters en het openbaar ministerie hebben afgelopen zomer gezamenlijk de ministers van Veiligheid en Justitie en Financiën gevraagd een impuls te geven aan de integrale aanpak van ondermijning. Het afpakken van crimineel vermogen is daarbij volgens ons de sleutel in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Immers financieel en materieel gewin is de drijfveer voor dit soort criminaliteit. Geschat wordt dat criminelen jaarlijks 9,3 miljard euro verdienen met de productie van en handel in synthetische drugs, handel in illegale wapens en met zaken als mensenhandel en illegale prostitutie. Op dit moment pakken we daar nog maar zo’n één procent af.

In Brabant zijn we al een tijdje bezig met de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit. Dat gaat steeds beter. Maar wij zien dat we meer kunnen doen aan het afpakken van crimineel vermogen. Uit onderzoek dat in opdracht van de regioburgemeesters is uitgevoerd, blijkt dat je het geld dat je als overheid investeert in deze aanpak ook weer dubbel en dwars terugverdient. Daarbij blijkt ook dat het afpakken via de fiscale weg of via bestuursrecht vaak eenvoudiger en effectiever is dan via het strafrecht. Zo kon bij een integrale handhavingsactie van politie, gemeente Tilburg, Rijksdienst Wegverkeer, Veilig Verkeer Nederland en het Afpakteam op vrijdag 24 oktober 2015 de belastingdienst op 74 voertuigen beslag leggen. Daarnaast vorderde de belastingdienst bij deze actie 25.680 euro aan openstaande belastingschulden in. Ook bij het afpakken is een integrale aanpak noodzakelijk.

Omdat wij vinden dat er een stap vooruit moet worden gemaakt, hebben de regioburgemeesters de ministers voorgesteld een deel van het afgepakte criminele vermogen dat landelijk op de rijksbegroting binnenkomt, te gebruiken voor een verstevigde gezamenlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit op regionaal/lokaal niveau en daarmee weer meer geld af te pakken. Een win-win situatie.

Inmiddels zijn er diverse Kamervragen over ons voorstel gesteld . Tot nu toe verwijzen de ministers naar het feit dat er in de begroting van ministerie Veiligheid en Justitie drie miljoen euro is vrijgemaakt voor de versteviging van de aanpak van ondermijning ten behoeve van de problematiek in Brabant. Dit is teleurstellend want dit geld wordt door de minister alleen bestemd voor versterking van het strafrechtelijk afpakken. De opbrengsten gebruikt hij vervolgens om zijn eigen begrotingsproblemen op te lossen en dus niet om het integraal afpakken te stimuleren en daarmee het afpakvliegwiel aan te jagen. Daarnaast hebben de ministers aan de Tweede Kamer aangegeven dat er eerst een hardere business case moet worden opgesteld om aan te tonen dat integraal afpakken loont én dat de door de burgemeesters gevraagde voorinvestering ook voldoende rendement oplevert.

Wij willen de ministers oproepen een beetje meer lef te tonen. Blijf niet als een rekenmeester hangen in rekenexercities, maar ga aan de slag. Die harde business case lukt ons niet om te maken; daarvoor zijn er gewoon nog te weinig harde gegevens bij belastingdienst, maar ook bij de politie, het Openbaar ministerie en gemeenten. Een business case is met cijfers uit het verleden niet te maken. Die cijfers zijn er niet en − daar waar het gaat om een vernieuwende aanpak − kan pas door deze in de praktijk uit te proberen aangetoond worden dat het werkt. Ik stel voor dat we die drie miljoen die nu in de begroting van ministerie Veiligheid en Justitie is uitgetrokken voor het versterken van het strafrechtelijk afpakken, gebruiken voor het uitvoeren van een aantal pilots met het integraal afpakken, zodat we de conclusies uit ons onderzoek in de praktijk kunnen staven. Ik, maar ook andere collega’s, zijn graag proefkonijn voor dit soort innovatiever manieren van aanpak van criminaliteit die ook nog eens geld opleveren. Wat zou het kabinet met financiële problemen in de hoek van Veiligheid en Justitie nu nog meer willen?