Pionier In De Boomtak aan het woord
De exploitatielasten waren veel te hoog, dus wilde het Tilburgse buurthuis In De Boomtak zijn sterk verouderde pand zelf kopen. Een probleem: aan een hypotheek wilde de bank niet beginnen. Dus zocht In de Boomtak een oplossing in de buurt.
Bijna honderd jaar oud is het pand. Er is alleen enkel glas, het is niet goed geïsoleerd en er is sprake van achterstallig onderhoud. Toch betaalt In De Boomtak – één van de vijf pioniers van project Beheer je buurthuis – jaarlijks 40.000 euro huur aan de gemeente. Inclusief energielasten moet het buurthuis vijfduizend per maand ophoesten om te overleven. “De koffie kost negentig cent, dus dan snap je wel dat het heel hard werken is”, grapt bestuurslid Jan van Esch.
Kopen is de enige oplossing, oordeelde het bestuur, maar het bedrag van 467.000 euro was net iets te gortig. Na wat onderhandelen werd het teruggebracht tot vier ton, de raad gaf een korting van 125.000 euro en er werd besloten de grond in erfpacht te nemen. De uitkomst: In De Boomtak moest twee ton zien te vinden om het pand in eigendom te krijgen. Van Esch: “Toen zijn we met de bank gaan praten, maar die zei nee. Zij wilden drie jaarrekeningen, maar die hadden we niet. We bestonden nog geen drie jaar.”
Wijkcertificaten en duurzaamheid
En daar wordt het verhaal van In De Boomtak interessant. Het buurthuis besloot ‘het geld uit de wijk te halen’, belegde een informatieavond en nodigde wijkbewoners uit de Tilburgse wijk Noordhoek uit om hun verhaal aan te horen: koop je voor honderd euro een certificaat, dan is er een kans dat we het geld bij elkaar krijgen. Het concept bleek een succes, de actie begon te lopen en In De Boomtak besloot nogmaals de bank te benaderen. De Rabobank, “omdat dat ook een coöperatieve bank is.” Nu was er wel interesse. De Rabobank kwam over de brug met een hypotheek van 125.000 euro en in de wijk werd 75.000 euro opgehaald aan certificaten. Missie geslaagd.
Waren er ooit twijfels of de opzet met wijkcertificaten wel zou slagen? Van Esch: “Ik had er wel vertrouwen in. De verbondenheid van de wijkbewoners bij In De Boomtak is behoorlijk groot. We zitten in een wijk waar veel oudere mensen wonen, die veel gebruikmaken van het wijkcentrum. Toen we het verhaal duidelijk vertelden – het is geen gift, maar een lening; je krijgt er wat voor terug – toen stroomde het binnen.”
Geen crowdfunding dus, maar een lening van de buurt. Het concept is zo succesvol dat mensen nog steeds vragen om mee te mogen doen. ‘In de Boomtak’ laat het wijkcertificaatproject daarom doorlopen, nu het ook verantwoordelijk wordt voor het onderhoud van het verouderde pand. Om energieverlies te voorkomen moet er flink verbouwd worden. “Dus hebben we een plan ingediend bij de gemeente om het gebouw energieneutraal te maken. Daar hebben we een prijs mee gewonnen: negenduizend euro. Die gebruiken we voor de aanschaf van zonnepanelen, we gaan led-verlichting aanbrengen en we willen dubbel glas.”
In De Boomtak weet het geld te vinden. Via een sponsor krijgt het nog drieduizend euro extra; de wijkcertificaten vormen een flinke extra bron van budget. Het bestuur hoopt de koop van het pand binnen een maand af te ronden en de verduurzaming begin volgend jaar.
De certificaten zijn bewijs dat In De Boomtak breed gedragen wordt door de buurt. Met zo’n grote en betrokken achterban is het krijgen van feedback geen grote moeite. Tijdens de verkiezingen fungeerde het buurthuis als stembureau. Aan de bezoekers werden enquêtes uitgedeeld om erachter te komen waar de behoeftes aan bijvoorbeeld zorg lagen in de wijk. Van de tweeduizend stemmers leverden zevenhonderd de enquête ingevuld en wel in. Het geeft ‘een aardig beeld’ van de buurt, zegt Van Esch tevreden.
Wat bleek: oudere mensen zochten vooral hulp bij kleine reparaties in hun woning die zij zelf niet kunnen doen. “Verder hebben we gezien dat er behoefte was aan sociale contacten: dat mensen meer in contact willen komen met andere wijkbewoners. Daarvoor worden nu activiteiten georganiseerd, zoals buurtwandelingen, herfstwandelingen en andere gezellige manieren van samenzijn.” In De Boomtak fungeert daarbij als sociaal centrum: het brengt vrijwilligers in contact met hulpbehoevenden. Jan van Esch noemt In De Boomtak ‘een soort huiskamer van de wijk.’
In De Boomtak en Beheer je buurthuis
Van de vijf pioniers binnen project Beheer je buurthuis is In De Boomtak het verst op weg. Ondersteuning zoekt het wijkcentrum dan ook vooral voor een langetermijnvisie. Binnenkort treden twee bestuursleden terug, Jan van Esch is er een van, dus moet er continuïteit komen. In De Boomtak wil ‘zelfstandig blijven en kwaliteit bieden’. “We willen een gezonde organisatie zijn met gezonde exploitatie.”
De Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij (KNHM) helpt daarbij. Het staat Van Esch en zijn collega’s bij in het ontwikkelen van een visie en het beantwoorden van vragen die zich opwerken: “Hoe zet je een goede exploitatie op? Welke kansen op ondernemerschap liggen er? En welke ontwikkelingen zijn er om ons heen?” Ook denkt het KNHM concreet mee over aanpassingen aan het pand, het oude gebouw waar het allemaal mee begon. Want het geld is er, nu nog een stip op de horizon.
Financiering via wijkcertificaten werd opgehaald middels een speciaal opgerichte coöperatie. Lees hier de statuten.
Bron: Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Redacteur: Beheer je buurthuis
