In het voorjaar van 2016 startte de Socialistische Partij (SP) een campagne voor een nieuw zorgstelsel in Nederland: het Nationaal Zorgfonds. Inmiddels zijn naast de initiatiefnemer SP ook de politieke partijen 50PLUS en de Partij voor de Dieren (PvdD) en de maatschappelijke organisaties als KBO-Brabant, FNV Zorg en Welzijn, FNV Senioren en Omroep Max aangesloten. Daarnaast hebben al meer dan 253.000 mensen via de site van het Nationaal ZorgFonds hun steun betuigd. Tijdens de Tweede Kamer verkiezingen woensdag 15 maart 2017 zal de zorg dus een belangrijk thema gaan vormen.
De groeiende groep initiatiefnemers wil de marktwerking, de zorgverzekeraars en het eigen risico afschaffen. Het zorgfonds, onder aansturing van de overheid, neemt de rol van zorgverzekeraars over en gaat zorgen voor de zorginkoop.
Zo vind deze groep initiatiefnemers dat je in Nederland moet kunnen rekenen op de zorg die je nodig hebt. Maar volgens hen staat er een boete van €385,- op ziek zijn: het eigen risico. De zorg is veel te bureaucratisch. En aan de marketing van zorgverzekeraars en het jaarlijkse overstapcircus worden miljarden verspild. De kwaliteit gaat omlaag, de kosten omhoog. Ze vinden dat dit anders moet en kan. Ze zeggen: “Schaf de zorgverzekeraars af en zet één Nationaal ZorgFonds op. Zonder onnodige bureaucratie en geldverslindende concurrentie. En zonder eigen risico.”
Na de lancering van de eis voor een Nationaal ZorgFonds zonder eigen risico heeft een grote denktank gewerkt aan de verdere uitbouw van het Nationaal ZorgFonds. Want als de zorgverzekeraars geen rol meer hebben, hoe organiseer je dan dat 46 miljard aan premiegeld goed terecht komt? Een uitwerking van het plan lees je in ‘Bouwstenen’ (PDF).
Het Nationaal Zorgfonds kent geen keuzevrijheid uit zorgverzekeraars: iedereen heeft dezelfde basisverzekering en recht op dezelfde dekking en keuze uit ziekenhuizen en zorgverleners. De initiatiefnemers voor het nationaal zorgfonds willen bovendien dat de basisdekking wordt uitgebreid met vergoedingen voor fysiotherapie, tandheelkunde en geestelijke gezondheidszorg.
In de politiek, de zorg en het bedrijfsleven klinken verschillende geluiden, zowel voor als tegen een Nationaal Zorgfonds. Volgens de vele critici van het Nationaal Zorgfonds is er geen goede financiële onderbouwing. Ook de meeste politieke partijen zien niets in de plannen van de initiatiefnemers. Voorstanders zien de beweging juist als een groot succes waarin burgers eindelijk hun onvrede kunnen uiten tegen de marktwerking en bureaucratie in de zorg.
Een aantal belangrijkste argumenten voor én tegen op een rij:
1. Voor
Door het afschaffen van het eigen risico komt er een einde aan de boete op ziek zijn en het mijden van zorg. Ook zijn er geen zorgverzekeraars die risicoselectie kunnen toepassen. Afschaffing van het eigen risico kan worden bekostigd door de besparingen aan reclame-uitgaven, overhead en winst bij zorgverzekeraars (1,5 miljard), het aanpakken van woekerwinsten in de farmaceutische industrie (0,75 miljard) en het schrappen van onnodige regels en bureaucratie in de zorg (1,3 miljard).
1. Tegen
De financiële onderbouwing voor het afschaffen van het eigen risico is ondermaats en te kort door de bocht: ook bij een nationaal zorgfonds is er geld nodig voor informatievoorziening en overheidscampagnes. Ook zal er bureaucratie zijn. Sterker nog, genationaliseerde zorgfondsen laten in andere landen juist veel meer bureaucratie en inefficiënte zien dan in Nederland het geval is: kijk bijvoorbeeld naar de NHS in Engeland. Tot slot heeft het aanpakken van farmaceuten niets met het zorgstelsel te maken. Aanpakken van medicijnbedrijven kan alleen op Europees niveau.
2. Voor
Er komt eindelijk een complete en toegankelijke basisverzekering: het basispakket wordt uitgebreid met fysiotherapie, GGZ en mondzorg. Dit wordt bekostigd door: een miljonairsbelasting, vergroenen van het belastingstelsel, of eerlijke belastingen voor banken en grote bedrijven. Aanvullende verzekeringen worden vrijwel overbodig hierdoor.
2. Tegen
Ook zonder een nationaal zorgfonds kan het eigen risico worden verlaagd of het basispakket worden uitgebreid. Een nationaal zorgfonds bepleit tweedeling omdat er een privaat zorgcircuit zal ontstaan voor de rijkeren.
3. Voor
Het zorgstelsel in Nederland behoort tot één van de duurste in Europa. Andere stelsels waarbij de zorg centraler wordt geregeld, zijn veel goedkoper. Ook onze buurlanden zijn goedkoper. Zorgverzekeraars hebben miljarden op de plank en keren miljoenen uit aan hun aandeelhouders. Dit over de rug van verzekerden.
3. Tegen
De campagne van het Nationaal Zorgfonds is gebaseerd op halve waarheden: er is geen gratis zorg. De invoering van een Nationaal Zorgfonds en uitbreiding van het basispakket gaat buitensporig veel geld kosten: zo’n 4.000 euro per huishouden stelt het CPB. En in het plan van het Nationaal Zorgfonds is niet duidelijk waar dit geld vandaan moet komen. De burger krijgt de rekening door middel van fors hogere belastingen. Dat moet niemand willen.
4. Voor
Een Nationaal Zorgfonds waarin alles centraal (via de staat) wordt geregeld is veel goedkoper dan een stelsel met concurrerende zorgverzekeraars. Uit cijfers blijkt dat onze zorgkosten zijn geëxplodeerd sinds de invoering van het nieuwe stelsel in 2005. Invoering van het huidige stelsel was een fout.
4. Tegen
De kosten van het nieuwe stelsel zijn juist lager dan die ten tijde van het ziekenfonds. Dat blijkt uit cijfers van CBS en DNB: In 2005 kostte de uitvoering van het stelsel 5,8 procent van de premies. In 2015 maakten verzekeraars 3,8 procent aan kosten (basis- en aanvullende verzekering).
5. Voor
Het zorgstelsel in Nederland deugt niet en de zorg is in Nederland alleen maar slechter geworden. Het Nationaal Zorgfonds gaat de kwaliteit verbeteren, bijvoorbeeld door het afschaffen van selectieve contractering. Hierdoor krijgen de patiënten en zorgverleners het weer voor het zeggen.
5. Tegen
Volgens aanhangers van het Nationaal Zorgfonds zou het Nederlandse zorgstelsel niet deugen en zelfs minder goede zorg bieden dan landen als Jordanië en Sri Lanka. Het bewijs dat de aanhangers hiervoor gebruiken, deugt echter van geen kant: het gaat om een lijst die is opgesteld door middel van een zeer korte enquête onder 111 mensen. Dit zegt veel over het opportunisme van de aanhangers. Propaganda is het. Selectieve contractsluiting, een belangrijk middel om de kwaliteit van de zorg te verbeteren, wordt overboord gegooid. Want met het zorgfonds kunnen kleinere streekziekenhuizen weer ingewikkelde operaties uitvoeren, waarvoor zij mogelijk helemaal niet de ervaring hebben.
Bronnen: Nationaal zorgfonds, Zorgwijzer
1 reactie
Voeg die van jou toe →Op de eerste plaats mijn complimenten voor de inhoud van dit artikel dat ik met waardering gelezen heb. Erg goed van dit artikel is het publiceren van een aantal voorname bronnen en meningen voor en tegen. Daarmee straalt dit artikel onafhankelijke journalistiek uit.
Een stelsel wijziging stuit altijd op weerstand vooral door de belanghebbende van het huidige zorgstelsel. In dit geval vooral door de politieke partijen die 10 jaar geleden voor de stelselwijziging van toen waren ( van ziekenfonds naar marktwerking ) en door zorgverzekeraars en hun managers waarvan er velen oud politici en connecties daarvan zijn.
Marktwerking in de zorg :
De zorg is geen markt dit betreft b.v. zorgverzekeraars, thuiszorg, jeugdzorg, ziekenhuizen en alle andere branches die binnen de curatieve zorg, het sociale domein en WMO vallen.
Voor het tijdperk van de marktwerking werd gesubsidieerd op de kostprijs.
Het inbrengen van marktwerking heeft ervoor gezorgd dat er geconcurreerd moet worden op de kostprijs. Dat is geen eerlijke concurrentie omdat hiervan een dreiging uitgaat om beneden de kostprijs te leveren maar nog meer is dit een drempel om tot samenwerking te komen. En juist binnen de curatieve zorg en het sociale domein is samenwerking, het delen van kennis en ervaring heel belangrijk om tot kwaliteit te komen of deze te verankeren. Het huidige systeem is gebaseerd op overdreven controle dusdanig dat de zorgprofessional te weinig vertrouwen in zijn/haar kennis, inzicht en beroepsethiek ervaart. De registratielijsten en afvinklijstjes ter controle zijn belangrijker geworden dan datgene wat de zorgprofessional samen met de patiënt of cliënt zien wat nodig is. De tijd aan registratie, soms 30% van de werktijd, gaat ten koste van aandacht naar de patiënt of cliënt.
Marktwerking is een perverse prikkel die samenwerking in de weg staat en er toe leidt dat zorgaanbieders en gemeenten wegen zoeken om mensen onder het cao-loon te laten werken of geen vaste arbeidscontracten aanbieden die noodzakelijk zijn voor de continuïteit. Denk aan alfaconstructies, flexwerkers en ZZP-ers. De marktwerking in de curatieve zorg en in de WMO leidt tot doorgeschoten overdreven controle en overdreven bureaucratie.
Ook binnen de WMO is wat mij betreft een stelselwijziging noodzakelijk. Terug naar het oude subsidiestelsel is noodzakelijk. Het mogelijk maken van meerjarencontracten zou een goede stap in de richting zijn. Terug naar het zorgstelsel van de zorgverzekeraars. Mijn stelling is dat geld van de zorg naar de zorg moet en nergens anders aan besteed moet worden. Dat is met de huidige zorgverzekeraars niet mogelijk.
Negen hoofdzorgverzekeraars, in totaal 64 (Zorgkaart Nederland) met een oerwoud aan polissen zorgen voor onnodige overheadkosten. Kosten van reclame en marketing gaan niet naar de zorg. En het is belachelijk dat topmanagers in de zorg een gemiddeld inkomen hebben van 3 ton. Daar is ons premiegeld niet voor bedoeld. Opmerkelijk is dat een vergelijkbaar zorgstelsel als dat van Nederland alleen in Amerika en Zwitserland bestaat. Als dat zo goed zou zijn hadden andere landen dit allang overgenomen. Bemoedigend is de laatste doorrekening van het CPB die het systeem van een publiek zorgstelsel zoals voorgesteld door het Nationaal Zorgfonds heeft vergeleken met het huidige zorgstelsel en onder aan streep op nul uitkomt. Daarbij is het voordeel van een betere samenwerking 3% en een besparing op de overheadkosten 25% niet meegenomen.
Al met al hebben we het hier over miljarden die niet besteed worden aan de zorg.
Dan een belangrijk argument van tegenstanders van een publiekzorgstel die een vergelijking maken met het systeem zoals dat in Engeland is. Dit is niets meer of minder dan een aanname en het staat nergens dat het systeem zoals dat in Engeland bestaat in Nederland gekopieerd gaat worden.
Een zorgstelsel zonder eigen risico en met tandzorg, fysiotherapie en GGZ in het basispakket is mogelijk via een publiek zorgstelsel. Zelfs al zou het wat meer overheidsgeld kosten.
Volgens mij hoort een regering vertegenwoordigd door politieke partijen te doen wat goed is voor het volk. De Zorg met al haar facetten als sluitpost op de begroting is niet goed voor het volk.
Jack Puts, Landelijk bestuurslid FNV sector Zorg en Welzijn
Lid comité Nationaal Zorgfonds