Leonard Retel Helmrich ontving op dinsdag 5 juni 2018 een Koninklijke onderscheiding. Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij kreeg deze onderscheiding voor zijn bijzondere prestaties als regisseur, producer en editor van diverse films en documentaires.
Burgemeester Weterings reikte de onderscheiding uit tijdens de première van de documentaire ‘Klanken van Oorsprong’ in Cinecitta, Willem II straat 29 in Tilburg.
Leonard Retel Helmrich (58) is sinds 1990 actief als regisseur, producer en editor van films en documentaires. Hij staat bekend als één van Nederlands beste documentairemakers en is een autoriteit op dat gebied in de internationale filmwereld.
Hij is weliswaar inwoner van Amsterdam, maar geboren en getogen in Tilburg. Zijn eerste film ‘Het Phoenix Mysterie’ speelde zich af in Tilburg. Toenmalig burgemeester Gerrit Brokx had in deze film een rol. Later is Leonard Retel Helmrich zich meer gaan toeleggen op het maken van documentaires.
Zijn eerste documentaire ‘Moving Objects’ won in 1991 meteen een prijs in San Francisco. Dat was het begin van een lange reeks successen. Met zijn documenta
Bij het maken van zijn documentaire ‘Jemand auf der Treppe’ ontwikkelde hij bovendien een speciale filmtechniek, de zogenoemde Single Shot Cinema, waarmee het mogelijk is om een film op te nemen in één shot. Op basis van deze filmtechniek is hij in 2011 benoemd tot hoogleraar aan de New York University. Later is deze techniek overgenomen door veel internationale filmers.
Leonard Retel Helmrich won wereldwijd prijzen en onderscheidingen met het drieluik van zijn hand: ‘Stand van de Zon’, ‘Stand van de Maan’ en ‘Stand van de Sterren’. In deze documentaires volgde hij twaalf jaar lang in Indonesië drie Indonesische generaties uit één familie. Bijzonder is dat hij al het prijzengeld dat hij won, heeft geschonken aan de mensen in Indonesië die een rol hebben gespeeld in zijn documentaires. Sinds 2015 maakt Leonard Retel Helmrich bovendien deel uit van de Amerikaanse Oscar Jury.
De documentaire Klanken van Oorsprong brengt een stuk ‘vergeten’ geschiedenis van Nederland voor het voetlicht. Na de onafhankelijkheid van Indonesië raakten honderdduizenden Indische Nederlanders op drift. Niet meer welkom in hun geboorteland, vluchtten ze noodgedwongen naar Nederland. Onder hen waren muzikanten die van beslissend belang werden voor de popmuziek in Nederland en ver daarbuiten, zoals bijvoorbeeld de Tielman Brothers, Javalins, Crazy Rockers en andere Indo-Rockers, de Blue Diamonds, Anneke Grönloh, Boudewijn de Groot, Liesbeth List en Sandra Reemer.
Ze werden bekende en geliefde Nederlandse muzikanten. Over hun Indische verleden zwijgen ze meestal. Ze vertellen in deze documentaire allemaal hun eigen persoonlijke verhaal: over Indië en de komst naar Nederland, hun successen en de rol die hun Nederlands-Indische achtergrond altijd is blijven spelen in de muziek.
De film zorgt er niet alleen voor dat deze muzikanten gehoord worden, maar ook dat onze vaderlandse geschiedenis (her)ontdekt wordt. Daarom wordt er naast het realiseren van de film ook een educatieprogramma opgezet en een tentoonstelling ontworpen met de titel ‘Waarom wisten wij dit niet?’ Leonard Retel Helmrich is verantwoordelijk voor een groot deel van het camerawerk van deze film, die hij samen met zijn zus en regisseur Hetty Naaijkens-Retel Helmrich maakte.
