De zin of onzin van jodiumtabletten en evacuatieplannen bij een kernramp • Tilburgers.nl •

In februari 2015 maakte Nu.nl bekend dat er scheuren zijn gevonden in de Belgische kerncentrales Doel 3 en Tihange 2, en dat deze groter blijken te zijn dan eerder werd gedacht. Het gaat om duizenden scheurtjes per kerncentrale. In Doel bleek de grootste scheur niet 68 millimeter, maar bijna 91 millimeter te zijn. In Tihange is de grootste scheur niet 38 millimeter, maar bijna 63 millimeter.

Liesbeth van Tongeren, lid van de Tweede Kamer namens GroenLinks, heeft aan minister Henk Kamp vragen gesteld over de veiligheid van kerncentrale Borssele en de risico’s van een mogelijke kernramp.

Vandaag heeft minister Edith Schippers aangekondigd dat iedereen in Nederland die binnen een straal van 100 kilometer in de buurt van een kerncentrale woont, jodiumtabletten krijgt uitgereikt. Tot nu toe kregen alleen inwoners in een straal van 10 tot 25 kilometer rond een kerncentrale jodiumpillen. Die zone wordt vergroot naar 100 kilometer: een gebied dat vrijwel heel Oost- en Zuid-Nederland beslaat. De pillen zijn, volgens de minister van Volksgezondheid nodig om een groot deel van de kinderen en zwangere vrouwen in Nederland te beschermen bij een kernramp of nucleaire aanslag. Een definitief besluit over dit plan wordt dit voorjaar verwacht.

Wanneer er een kernramp plaatsvindt kunnen tientallen soorten radioactieve stoffen vrijkomen. Je kunt ze niet ruiken, proeven, horen of zien. Ze veroorzaken stralingsziekten en kanker. Mensen kunnen zich er niet tegen beschermen. Evacueren is eigenlijk het enige dat je kunt doen.

Behalve in het geval van radioactief jodium. De opname van radioactief jodium is te voorkomen door eerst voldoende niet-radioactieve Jodium te slikken. De schildklier neemt dan geen extra, radioactief jodium op. Dit werkt dus alleen als de jodiumtabletten worden geslikt voordat de wolk met radioactieve stoffen ter plaatse is en geeft dus geen bescherming tegen alle andere radioactieve stoffen in de gifwolk.

Jodiumtabletten zijn met name nuttig voor mensen onder de 40 jaar. Bij mensen van boven de 40 is de kans op het krijgen van schildklierkanker door straling heel klein en wegen de positieve gevolgen van het innemen van een Jodiumtablet niet op tegen mogelijke bijwerkingen.

Door het eenzijdige doel van jodiumtabletten is het de vraag of er niet veel eerder een vals gevoel van veiligheid door wordt veroorzaakt. De kans is aanwezig dat mensen zullen denken dat zij beschermd zijn tegen alle straling en niet meer de moeite nemen om te vluchten. En daarbij: of de overheid nou 10 kilometer, 25 kilometer of 100 kilometer hanteert als norm, geen enkele wolk radioactiviteit zal zich hier aan houden.

De vraag roept zich op of er een evacuatieplan beschikbaar is. Op de website van de Rijksoverheid is een brochure te vinden uit 2007, waarin één pagina is besteed aan een mogelijke kernramp.

Dit doet de overheid.
Kerncentrales zijn ontzettend goed beveiligd. Toch kan er altijd een kernongeval gebeuren. Ook als u niet in de buurt woont, kan zo’n ramp gevolgen voor u hebben. U kunt zelf een aantal voorbereidingen treffen voor als zo’n ongeval gebeurt. De overheid heeft nu al noodplannen klaarliggen. En politie, brandweer en ambulance oefenen regelmatig. Zodat ze goed op elkaar zijn ingespeeld bij een kernramp.

Dit kunt ú doen.
U kunt zelf niets doen om een kernramp te voorkomen. Maar u kunt wel zorgen dat u zo’n ramp zo veilig mogelijk doorstaat. Dit kunt u doen:

Vóór een kernongeval:
• Zorg dat u een radio op batterijen heeft.
• Stel de regionale rampenzender in op uw radio en/of tv.
• Zorg dat u een noodvoorraad in huis heeft (zie pagina 20).

Tijdens de uitval van stroom, gas, water of telefoon:
• Blijf binnen of ga naar binnen en sluit deuren en ramen en alles wat voor ventilatie dient, zoals afzuigkap, ontluchtingskoker, muur-en toiletrooster. Zet uw mechanische ventilatiesysteem uit of – als het niet uit kan – op de laagste stand. Zit u in de auto, doe dan ook de ventilatie uit.
• Zet radio of tv aan op de rampenzender: u krijgt via de rampen-zender bijvoorbeeld te horen of u binnenshuis moet blijven schuilen, of moet evacueren.
• Drink en gebruik geen kraanwater, geen regenwater, geen bladgroenten of moeilijk schoon te maken etenswaren. Bedek alle etenswaren om te voorkomen dat er stof op komt en schil groente en fruit goed, voor het te eten.
• Houd huisdieren binnen en raak geen mensen en dieren aan die buiten zijn geweest.

Een evacuatieplan is bij de Rijksoverheid op de website niet te vinden.

In de Verenigde Staten is een filmpje gemaakt over de vraag hoe een evacuatie in z’n werk gaat en of we echt precies zullen doen wat er van tevoren is bedacht. Als voorbeeld hebben de makers de situatie rond de kerncentrales van Indian Point genomen, vlakbij de miljoenenstad New York. Helaas ontbreekt de ondertiteling.