Het nieuwe kabinet bestaande uit VVD, CDA, D66 en ChristenUnie (Rutte III) wil toestaan dat in zes tot tien gemeenten in Nederland legale wiet (cannabis) kan worden verbouwd en verspreid. Dit staat volgens RTL Nieuws in het conceptregeerakkoord wat naar verwachting dinsdag 10 oktober 2017 zal worden gepresenteerd.
Op dit moment is het in Nederland gedoogd om als coffeeshop wiet te verkopen, maar het is illegaal om de drugs in te kopen. Dit zou criminaliteit in de hand werken. De ‘overheidswiet’ zoals de legale wiet al genoemd wordt, is een proef om te kijken of met legale teelt de criminaliteit afneemt en de wiet minder schadelijke stoffen zal gaan bevatten.
Gemeenten kunnen zichzelf aanmelden voor het experiment. De bedoeling is dat vooral middelgrote en grote steden mee gaan doen aan deze proef. Eén organisatie krijgt dan van de overheid een vergunning om de ‘overheidswiet’ te gaan telen. Het verantwoordelijke ministerie moet nog wel verder uitwerken hoe en wie dat precies gaat regelen.
Al in februari 2017 werd de wietwet van D66-kamerlid Vera Bergkamp met een nipte meerderheid (77 stemmen voor en 72 stemmen tegen) in de Tweede Kamer aangenomen. Behalve D66 waren ook PvdA, SP, GroenLinks, 50PLUS en de Partij voor de Dieren voor het wetsvoorstel. VVD, CDA, PVV, ChristenUnie en SGP stemden tegen.
Echter in de Eerste Kamer was er niet zonder meer een meerderheid en stemde onder andere VVD toen tegen de wietwet. Opmerkelijk want tijdens het VVD-partijcongres in november 2016 werd al voor een slimmer reguleren van de wietteelt gestemd. Waarschijnlijk heeft de VVD deze wietwet nu als onderwerp voor uitruil gebruikt tijdens de onderhandelingen van de nieuwe kabinetsformatie tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, waardoor er nu wel een meerderheid kan ontstaat in de Eerste Kamer en het nieuwe beleid er toch gaat komen. Dit is een opmerkelijk compromis van deze aankomende coalitiepartners omdat de VVD, CDA en ChristenUnie vanouds erg gekant waren tegen de liberalisering van het drugsbeleid. Alleen de D66 pleit al jaren voor legalisering van softdrugs.
Er zijn meerdere landen in de wereld waar wiet deels is toegestaan, naast Uruguay wat het eerste land is waar zowel productie en verkoop van wiet legaal is, gaat ook Canada in juli 2018 het voorbeeld van het Zuid-Amerikaanse land volgen.
Daarnaast, in de Verenigde Staten zijn enkele staten waar wiet volledig gereguleerd is, maar dat geldt niet voor het hele land. Verder zijn er verschillende landen waar het medicinale gebruik van wiet legaal is. In Europa zijn softdrugs over het algemeen verboden. Nederland was hier met zijn gedoogbeleid, dat de teelt van wiet verbiedt maar de verkoop in coffeeshops toelaat, al een uitzondering op.
Dat deze proef er nu komt heeft ook te maken met de oproep van steeds meer gemeenten voor legalisering in Nederland. Die oproep komt vooral van Brabantse en Limburgse gemeenten, waar de overlast van wietcriminaliteit enorm groot is. Een belangrijk neveneffect van dit nieuwe beleid is dat de politie en andere opsporingsdiensten hun aandacht kunnen gaan richten op andere belangrijkere zaken en ook de schatkist door belastingheffing op wiet zou kunnen profiteren met mogelijk een miljard euro.
Onder het nieuwe kabinet Rutte III komt er naast dit experiment ook een zogenoemd Ondermijningsfonds met daarin 100 miljoen euro om drugscriminaliteit aan te pakken. Het geld wordt geïnvesteerd voor het in beslag nemen van drugspartijen en het opsporen van daders.
Het vorige kabinet beloofde ook al zwaar in te zetten in de strijd tegen drugscriminaliteit. Daar gaat het nieuwe kabinet dus mee door.
