Gastbijdrage van Hans Rube, journalist, schrijver en burgerraadslid voor PvdA Tilburg.
Toelichting en reactie op commentaar initiatiefvoorstel blikinzameling.
Eerst een misverstand uit de wereld.
Ons voorstel voor blikinzameling is geen voorstel voor statiegeld. Bij het uitvoeren van ons idee geeft de gemeente Tilburg een premie aan hen die een drankblikje inleveren op speciaal daarvoor ingerichte plaatsen. Wij gaan als experiment mensen belonen voor milieubewust gedrag.
Al in 2006 werd het voor bedrijven wettelijk verplicht maatregelen te treffen om zwerfafval te voorkomen. Het is echter nog steeds de burger die volgens het bedrijfsleven en de overheden zwerfafval veroorzaakt en verantwoordelijk wordt gesteld voor het opruimen van dat afval, met name drankblikjes en plastic flesjes.
Sinds 1991 bestaat weliswaar de Stichting Nederland Schoon, een club vanuit het bedrijfsleven. Niet verwonderlijk heeft deze stichting zich al die jaren een felle tegenstander van het invoeren van statiegeld getoond. Immers: dat kost geld en economisch zou statiegeld op blik niet lonend zijn. In ons land verdwijnen echter jaarlijks meer dan 900 miljoen plastic flesjes en 1800 miljoen blikjes bij het afval, op straat of in het landschap. Allemaal de schuld van de burger.
In diverse Europese landen bestaat al vele jaren een statiegeldsysteem op kleine flesjes en blikjes. In deze landen komt minimaal 80% van de kleine blikjes terug. Op het internationale statiegeldcongres van april 2018 (Genk, Belgisch Limburg) toonde de CEO van het Noorse recycling bedrijf Infinitum hoe zij een miljoenenwinst halen met het inzamelen van blik: 93 procent van alle in Noorwegen verkochte blikjes wordt naar inzamelpunten gebracht. Niet alleen zijn daardoor de inzamelkosten van de Noorse gemeenten drastisch teruggedrongen, de vervuiling van de natuur vermindert –blik breekt niet af -, en ook de CO2-uitstoot bij de productie is danig verminderd.
Inzamelacties met symbolisch statiegeld in eigen land in het recente verleden laten zien dat ook 5 cent of 10 cent al voldoende is om mensen te motiveren om blikjes in het milieu op te rapen voor een zakcentje. In Apeldoorn zijn bij zo’n actie in november 2011 in acht uur tijd 221.861 flesjes en blikjes ingezameld.
In Tilburg zijn we per jaar omgerekend tussen de 15 en 20 euro per inwoner kwijt aan het opruimen van zwerfafval, met name blikjes en flesjes. Nog geen fractie van dat bedrag (iets meer dan een euro), zo laten B&W ons nu weten krijgen wij terug van de industrie, die weliswaar verantwoordelijk blijft voor de eigen rommel, maar die zelf geen enkel initiatief neemt onze omgeving op te ruimen of te vrijwaren van hun verpakkingsafval.
Tilburg kan bij uitvoeren van ons plan in de discussie rond de inzameling van blik, en in het verlengde daarvan flesjes, een landelijke voortrekkers- en voorbeeldrol pakken. Een positief signaal aan andere gemeenten en de consument. Laten we niet wachten tot de eindeloze discussie tussen industrie en rijksoverheid is afgerond. Nog minimaal 2 jaar gebeurt er landelijk niets, en de industrie en de rijksoverheid hebben reeds aangegeven dat er wellicht statiegeld kan komen op flesjes, maar zeker niet op blikjes.
In 15 Waalse gemeenten krijgen mensen die thuis geleegde blikjes inleveren bij centrale punten een premie van 5 cent. Dit initiatief wordt financieel onder meer mogelijk gemaakt door de drankproducenten. Ook zwerfblikjes die van straat of uit het bos zijn meegenomen vallen onder het initiatief, daarop hebben zelfs 24 gemeenten ingetekend. Niet alleen worden er machines geplaatst die het blik innemen, ook gemeentediensten krijgen inzamelpunten.
De Waalse premie wordt betaald door Fost-Plus; onder andere Coca Cola participeert daarin met andere bedrijven uit de verpakkingssector. Wanneer in de gemeente Tilburg via ons plan jaarlijks 2 miljoen blikjes zouden worden ingeleverd op vooraf geselecteerde inzamelpunten, bij voorkeur bij verenigingen of andere instellingen en wij stellen daar een premie van 10 cent per blikje tegenover, dan kost dat de gemeente aan premies 2 ton.
De baten van de blikinzameling moeten berekend worden, diverse voorbeelden uit het buitenland leren dat verwerkingsbedrijven graag het metaal willen ophalen en hergebruiken en daar geld voor over hebben. De premies die wij uitkeren zijn voor veel noodlijdende (sport)clubs een leuke en welkome aanvulling op de kas. Indien een door B&W voorziene aanzuigende werking optreedt uit buurgemeenten kunnen we daar in een later stadium wellicht afspraken over maken, maar het zal duidelijk zijn dat ook wij als gemeente blij zijn met een schone en veilige blikvrije omgeving in Midden-Brabant: schone duinen, vennen, heide en bossen komen immers ook het imago van Tilburg als toeristenstad ten goede.
