Afgelopen dinsdag is de 99e Vierdaagse van Nijmegen van start gegaan. Het was wel een nat begin, maar neerslag zal het gehele wandelevenement niet meer vallen. Het is prachtig wandelweer met wolken en zonneschijn bij temperaturen van rond de 22 á 23 graden en op vrijdag wat lager. 
Hoe het weer tijdens de Vierdaagse de afgelopen jaren is geweest kun je hier bekijken.
Dus trek je wandelschoenen maar aan en loop met me mee:
De 99e Vierdaagse van Nijmegen is gistermorgen (21 juli) om 4.00 uur van start gegaan met in totaal 42.684 deelnemers. 
Het is geweldig zomerweer, met temperaturen van rond de 23 graden en er staat maar weinig wind. Op vrijdag is het iets minder warm. Ondanks een natte start op de dinsdag blijft het wandelevenement tot het einde droog. Misschien dat tijdens de inhuldiging in Nijmegen wat gespetter kan vallen. Waarschuwingen zijn gelukkig niet van kracht, want het is eigenlijk het beste wandelweer wat je maar kunt hebben.
Wat een verschil met 2012 toen we een natte Vierdaagse beleefden. Op de eerste dag viel al wat regen, maar op woensdag was het een komen en gaan van plensbuien. De wandelaars waren drijf- en drijfnat. Ook de donderdag was niet om naar huis te schrijven. Er werd regen verwacht en die kwam ook, want de hemelsluizen gingen helemaal open. Tussendoor waren er ook droge momenten. Maar de laatste dag was eindelijk een mooie dag. Het bleef droog, waarbij zon en wolken elkaar afwisselden. Temperaturen lagen op alle dagen rond de 21 graden.
Vier jaar geleden ging het startpistool al om 3.00 uur af omdat de temperatuur die dag steeg naar 33 graden. Het speciaal opgestelde draaiboek Weerextremen, ingevoerd sinds het drama in 2006, werd voor het eerst goed getest. Een van die maatregelen was het vervroegen van de starttijden en het inrichten van extra waterpunten. In deze editie van 2011 werden voor het eerst de polsbandjes geïntroduceerd, waardoor deelnemers bij de start, finish en op controlepunten op het parcours gescand werden. De tropische temperaturen zorgden voor veel uitvallers (3429) en er waren dan ook veel flauwtes te melden bij de hulpposten. Vier wandelaars moesten naar het ziekenhuis.
In 2009 gingen 41.205 wandelaars van start en een jaar eerder waren dat er 39.128. In 2007 waren dat ‘maar’ 38.171 wandelaars en dat was een laagterecord. Maar dat had ook alles te maken met de rampzalige Vierdaagse van het jaar ervoor. In 2006 vielen toen twee doden en dat was wel even schrikken. De Vierdaagse werd dan ook dat jaar afgelast.
Tot en met 2006 lag het aantal starters op de eerste dag ver boven de 43.000. Officieel is de Vierdaagse van Nijmegen geen wedstrijd, maar sommige deelnemers willen toch graag als eerste over de streep komen. De Vierdaagse van Nijmegen heet dan ook officieel De Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen en is ’s werelds grootste wandelevenement en tevens één van de grootste sportwedstrijden ter wereld. De start van de Vierdaagse vindt ieder jaar plaats op de derde dinsdag van juli.
De wandelaars krijgen sinds 2007 bij de start ook allemaal een zogenaamd Weeralarmkaart. Naast de weeraanwijzingen staan er ook plaatselijke alarmnummer op. De organisatie wil op deze manier een herhaling van 2006 voorkomen, toen wegens de hitte veel mensen last hadden van uitdrogingsverschijnselen. Het jaar 2006 was dus een dramatische Vierdaagse die niet snel vergeten zal worden.
Om vier uur in de ochtend vertrok de 90e met in totaal 44.015 deelnemers bij een temperatuur van 18 graden. In de loop van de dag zou de temperatuur bijna verdubbelen: er werden namelijk kwikstanden gemeten van 33 tot 34 graden. Alsof dat nog niet genoeg was werd voor een dag later (19 juli) nog hogere temperaturen verwacht: 35 tot 36 graden! Er werd dan ook volop gewaarschuwd van wat te doen bij zulke hitte.
In de loop van de dag werd het duidelijk dat op de eerste dag de hitte veel slachtoffers zou eisen. Het zou een enorme ramp worden dat zelfs leidde tot een afgelasting van dit evenement. Op dinsdag 18 juli 2006 werden in totaal 300 mensen onwel, waarvan er 30 naar het ziekenhuis toe moesten. Vijf mensen werden gereanimeerd en voor twee mensen mocht de hulp niet meer baten en overleden. Na een eerste onderzoek blijkt dat de ramp van de Vierdaagse het gevolg blijkt te zijn van een minimaal weeronderzoek bij de organisatie. Nu hebben ze meteoroloog Jules Geirnaerdt in dienst genomen en ik kan je verzekeren dat ze daar een goede aan hebben.
Ook het evenement van 2003 zal bij veel mensen nog lang in het geheugen blijven hangen als één van de warmste ooit. Het begon al gelijk met temperaturen die op tropisch niveau lagen en dat is niet zo goed voor wandelaars. Op de eerste dag werd het 32 graden en dat had gevolgen voor de uitvallers: meer dan 800 mensen stapten de eerste dag uit en sommigen vielen flauw door de hitte.
Een dag later werd het nog extremer, want toen werd de hoogste kwikstand bereikt van circa 35 graden rond Nijmegen wat een evenaring is van de hoogste waarde gemeten op 21 juli 1995. Vlak over de grens in het Duitse Kalkar werd op 16 juli zelfs 37 graden van de thermometer afgelezen. Voor het eerst sinds 1972 werden er toen zelfs al een aantal routes ingekort vanwege de warmte. Na de snikhete woensdag koelde het wat af en was het aangenaam zomerweer met temperaturen van 23 tot 25 graden.
Wandelaars die flinke afstanden afleggen en langdurig in de buitenlucht doorbrengen, zijn sterk afhankelijk van het weer. Bij grote inspanning kunnen zon en hitte, zeker als de lucht vochtig is, tot een onbehaaglijk gevoel, stress of uitputting leiden, maar ook regen en kou zijn natuurlijk niet prettig. Op 21 juli 1992 werden de Vierdaagse lopers en toeschouwers in de vroege ochtend getroffen door een hevig onweer, dat vooral in de open weilanden een levensgevaarlijke situatie opleverde. Daardoor schoten mensen onmiddellijk nabij gelegen sloten in om te schuilen voor het noodweer.
In de jaren 1996, 1997, 1998 en 2002 was het tijdens de Vierdaagse aangenaam weer met temperaturen tussen 20 en 23 graden. Heel wat aangenamer dan in 1995 toen de laatste dag (21 juli) met 35 graden in Nijmegen de heetste Vierdaagse-dag was in de historie. Door een naderend onweer nam de vochtigheidsgraad van de lucht bovendien toe, waardoor de hitte zeer onaangenaam werd en veel mensen onwel werden.
Ook in 1994 moesten de lopers de afstanden afleggen in de felle zon met temperaturen tussen de 25 en 30 graden. De ergste hitte kwam gelukkig net na de Vierdaagse: op 24 juli 1994, twee dagen na het wandelfestijn, steeg de temperatuur in Nijmegen tot 35 graden, maar toen was iedereen al vertrokken. Dramatisch was dus het verloop van de Vierdaagse in 2006 toen het evenement na de eerste wandeldag en voor het eerst in de geschiedenis vanwege de extreme hitte werd afgelast. Juli 2006 was de warmste maand in de geschiedenis met op een aantal dagen temperaturen tussen 35 en 37 graden.
Uit de historie blijkt dat echter de Vierdaagse van 1972 in zijn totaliteit de warmste was. Van 18 tot en met 21 juli 1972 noteerde Nijmegen dagelijks temperaturen rond 30 graden en koelde het daar ook ’s nachts niet verder af dan 18 tot 20 graden. Ideaal wandelweer met aardig wat zon, aangenamere temperaturen tussen 20 en 25 graden en geen regen kwam sinds het begin van de jaren ’50 tijdens de Vierdaagse maar zes keer voor.
In veel gevallen was het koeler met regenperiodes of buien, zoals in 2012. Enkele Vierdaagsedagen vielen volledig in het water met langdurig regen bij temperaturen rond 15 graden. In 1999 was vooral de donderdag slecht: het regende de hele dag en het wandelgebied rond Nijmegen kreeg zo’n 10 mm! De koudste start beleefden de lopers in 1971: de eerste dag (20 juli) was het ’s ochtends maar 8,0°C. De Nijmeegse Zomerfeesten die al het weekeinde voorafgaand aan de Vierdaagse beginnen, kregen zelfs te maken met voor juli zeer lage nachtelijke temperaturen van 3°C en in de omgeving plaatselijk zelfs vorst aan de grond!
De laatste veertig jaar was het tijdens de hele Vierdaagse slechts vijf keer alle dagen koud met temperaturen tussen 15 en 18°C. In de meeste gevallen was het normaal Hollands juliweer: licht wisselvallig met af en toe regen of een bui en middagtemperaturen van ongeveer 21°C.
Bron: Jean-Paul Korst
22 juli 2015
