De afgelopen zomer was een seizoen vol tegenstellingen met veel zware buien en wateroverlast, tropische temperaturen en uitgesproken koele dagen. Juni was warm en juli zelfs zeer warm. Maar augustus daarentegen was koud, de eerste koudere maand in bijna een jaar. Over het geheel genomen beleefden we een warme zomer die zonnig en zeer nat verliep.
De zomer van 2014 was gemiddeld genomen vrij warm met vooral in het noorden van het land vaak opmerkelijk hoge temperaturen. In De Bilt was de temperatuur gemiddeld over juni, juli en augustus 17,4°C, tegen een langjarig gemiddelde van 17,0°C. Opvallend was het grote thermische contrast tussen juli en augustus. Terwijl juli met een gemiddelde van 19,4°C op de zesde plaats eindigde in de rij van warmste julimaanden in ruim een eeuw, was augustus met 16,1°C juist de koelste in ruim twintig jaar. Dat de balans voor zomer naar de warme kant uitslaat is volledig te danken aan juni, juli en de eerste tien dagen van augustus. Juni was een vrij warme maand met een gemiddelde temperatuur van 16,2°C tegen 15,6 °C normaal. Vooral rond het Pinksterweekend was het zomers warm, de rest van juni week de temperatuur maar weinig af van normaal. Na een koele start werd het in juli snel zomers. De warmte piekte halverwege de maand. Tot een officiële hittegolf kwam het net niet maar in het grootste deel van het land, waaronder De Bilt, werd het op 18 en 19 juli tropisch warm met minstens 30 graden. In De Bilt waren het de enige twee tropische dagen deze zomer, normaal telt de zomer er vier. Alleen op het KNMI-station Twenthe en op vele amateurstations kwam wel een opeenvolgende periode van vijf zomerse dagen van minstens 25 graden, waarvan drie tropisch van minstens 30 graden, voor. Zo noteerde Prinsenbeek en Berkel-Enschot dus wel een hittegolf.
De landelijk hoogste temperatuur deze zomer werd gemeten op 19 juli in Hoek van Holland met 36,5°C. In het Waddengebied en Noord-Holland zijn op die dag recordhoge temperaturen gemeten van meer dan 34 graden. In augustus volgde een serie zeer koele dagen, waardoor de laatste maand van de zomer de koelste was in meer dan twintig jaar. Zulke tegenstellingen komen niet vaak voor. Augustus is ook de eerste maand sinds september vorig jaar met een lagere gemiddelde temperatuur dan normaal. De oogstmaand ging wel vrij warm van start, maar vooral de tweede helft van augustus verliep een groot aantal dagen uitermate koel. Soms lag de temperatuur zelfs vijf tot acht graden beneden het langjarige gemiddelde. In De Bilt kwam de maximumtemperatuur in de periode van 15 tot en met 26 augustus zelfs geen enkele maal boven de 20 graden uit. Dankzij de warme juni en juli kwam het totale aantal warme dagen deze zomer uit op 64 tegen 61 normaal. Zomers warm met een maximumtemperatuur van 25 graden werd in totaal op 20 dagen bereikt tegen 21 normaal.
In Tilburg kwam de gemiddelde zomertemperatuur uit op 18,3°C en daarmee was het een warme zomer. Overdag werd het gemiddeld 23,4°C (normaal 22,9°C) en in de nacht was dat 13,2 tegen normaal 11,7°C. De warmte zien we duidelijk aan het aantal warme dagen van 72, terwijl we maar op 63 dagen mogen rekenen in een Brabantse zomer. Van die 72 dagen waren er overigens 28 zomers en op 6 dagen werd het meer dan 30 graden. Normaal mogen we op respectievelijk 24 zomerse en vijf tropische dagen rekenen.
De hoogste temperatuur zagen we ook hier op 19 juli toen het in Berkel-Enschot 35,4°C werd. Die dag begon al met de hoogste minimumtemperatuur van de zomer. Want in de nacht van 18 op 19 juli werd het niet kouder dan 21,6°C. En dat was wel even puffen. Maar wat een tegenstelling met een maand later toen we de koudste zomerdag konden noteren met meer dan 20 graden verschil! Op 26 augustus werd het namelijk maximaal 15,3°C.
De zomer was zeer nat met een neerslagsom die gemiddeld over het land uitkwam op 272 mm tegen 225 mm normaal. Hiermee komt deze zomer niet in de top tien van natste zomers sinds 1901. Bovendien waren de laatste jaren de zomers van 2004, 2007, 2011 en 2012 gemiddeld over het land nog een stuk natter met steeds meer dan 300 mm regen. Over de afgelopen negen jaar is dit al de achtste natte zomer. Alleen vorig jaar verliep deze droog.
Herhaaldelijk vielen in deze zomer verspreid over het land intensieve regen- en onweersbuien met wateroverlast en schade. De drie zomermaanden telden elf dagen met zware regen, dat wil zeggen op minstens één officieel weerstation een hoeveelheid van 50 mm of meer. Er waren wel grote regionale verschillen. In de zuidelijke provincies werd plaatselijk de 400 mm overschreden. Zo had Clinge (Zeeland) 401 mm, het Brabantse Meeuwen 404 mm en in Limburg waren Vijlen (406 mm), Landgraaf (452) en Montfort met 457 mm kletsnat. Het allernatste weerstation van deze zomer was Maastricht waar 474 mm werd opgevangen. In Brabant waren na Meeuwen de stations Hank en Berkel-Enschot de natste plaatsen met respectievelijk 372 mm en 364 mm aan neerslag. In het noorden van het land was het deze zomer een stuk droger. Zo had Leeuwarden maar 169 mm in de regenmeter zitten en in Eelde was dat 163 mm. Daarmee zijn het droogste plaatsen van deze zomer geworden.
Augustus was de natste zomermaand met landelijk 131 mm tegen 78 mm normaal. Plaatselijk viel in de afgelopen maand ongeveer 210 mm maar in delen van Overijssel, Drenthe en Groningen waar de buien niet zo talrijk waren viel de afgelopen maand op een aantal plaatsen minder dan 75 mm regen.
Voor de recreatie was augustus veruit de minst fraaie maand van de zomer. Tussen 6 en 28 augustus viel op verschillende plaatsen elke dag regen en vaak veel neerslag. Drie weken elke dag regen van betekenis komt in de zomer niet vaak voor. De natste dag van de zomer was 28 juli. Zware buien lieten op die dag in een groot deel van het land (vooral in de Randstad) 50 mm of meer achter. In Deelen viel 132 mm, waarvan 76 mm in één uur. Zulke zware buien zijn uitzonderlijk maar komen door het warmere klimaat tegenwoordig twee keer zo vaak voor als rond 1950.
In het midden van Brabant viel in deze zomer op 58 dagen regen. Daarvan viel op veertien dagen meer dan 10 mm. De meeste neerslag viel op 27 en 28 juli. Voor zowel Berkel-Enschot als Dongen was dat op 27 juli en voor Tilburg was dat een dag later. Dat heeft allemaal te maken met de hoosbuien die beide plaatsen troffen. In de vroege avond van 27 juli werden eerst Dongen en Berkel-Enschot overspoeld met respectievelijk 46 en 44 mm in de regenmeter. Maar een dag later waren met name Kaatsheuvel en Tilburg aan de beurt en stroomden de straten over. Veel buien gingen gepaard met onweer en hier en daar hagel. In dat hele gebied was het op die maandag een chaos. Straten liepen onder, kelders van huizen en bedrijven liepen vol en veel wegen werden onbegaanbaar voor auto’s. Op sommige plaatsen viel in korte tijd zo’n 70 tot 100 millimeter regen. Ook de stroom viel in een gedeelte van Tilburg uit.
Tijdens al die regenbuien werd in deze zomer op twee dagen ook hagel en zeventien dagen onweer waargenomen. Slechts op één dag was er ook mist, terwijl we voor dit seizoen vijftien mistdagen mogen hebben.
Gemiddelde over het land scheen de zon 651 uren tegen 608 normaal. Van de afzonderlijke maanden was juni een vrij zonnige maand met landelijk gemiddeld 227 zonuren tegen 201 normaal. In juli week het aantal zonuren met 222 maar weinig af van het normale aantal van 212. Dat was ook zo in augustus. Het aantal zonuren kwam uit op 203 tegen 195 normaal. Langs de kusten was de zon het meest te zien, lokaal ruim 720 uren. In het zuidoosten van het land werd de zon het minst gezien. Maastricht kwam niet verder dan 585 zonuren. In Berkel-Enschot scheen de zon 613 uur tegen 592 uur normaal. Op drie zomerdagen was er helemaal geen zon, maar daar staan wel dertien zeer zonnige dagen tegenover.
Bron: KNMI en Jean-Paul Korst
10 september 2014