Racistisch zwartepieten

Ik heb, nog niet eens zo lang geleden een vriendschap min of meer begraven, omdat hij/zij een complete schuiver maakte in de taal en daar stug bij bleef, mij daarmee stilzwijgend stellend voor het dilemma: ga ik zo ver met hem/haar mee of laat ik het er niet bij? Ik koos, regelmatig tot mijn eigen verdriet, voor het laatste. Ik kon niet anders. Ik voelde me met heel mijn taal in een hoek gedrukt waar ik niet wilde blijven.

Waarom het ging: hij/zij en ik hadden regelmatig felle, maar interessante discussies over God. Over leven en dood. Over geloof dus, een levenshouding die wij samen beleefden. En deelden, althans dat dacht ik. Tot voor kort. Op een gegeven ogenblik begon hij/zij het over ‘weten’ te hebben, een woord waar ik een grote hekel aan heb. De wrevel die dat woord bij mij opwekt, werd door hem/haar bevestigd omdat hij/zij regelmatig opvattingen over God en geloof debiteerde waar ik me niet in kon vinden. En dat als een feit presenteerde. Als ‘dat weet ik!’ En daar vervolgens niet over wilde discussiëren. Ik had het maar te slikken. Het wàs zo en niet anders.

Het woord ‘geloof’ hoorde bijvoorbeeld volgens hem/haar bij een oud godsbeeld. Dat van het (laatste) oordeel, de oude man op de wolk, hel en verdoemenis. En daar hechtte hij/zij weinig waarheid aan. Dat was ‘geloof’ en dus niet waar.

En, even snel: een overtuiging, dat hoorde bij links en progressief en rechts en conservatief. En zo verder. Het eind van het liedje was dat hij/zij dingen ‘wist’ en dat ik, om geen hooglopende conflicten met hem/haar te krijgen, zo ontzettend op mijn woorden moest passen dat ik er onzeker en boos van werd. Boos op hem/haar omdat hij/zij mijn taal, toen ik even niet oplette, naar eigen zin had gewijzigd en ik voor bovenstaande keus kwam te staan.

Hier moet ik nogal aan denken nu de Pieten-koorts in Nederland heerst. De Pieten-koorts, in plaats van die zo heerlijke Sinterklaas-koorts rond deze tijd van het jaar. Om kort te gaan, waarom ik toch besloten heb in de pen te klimmen: je wordt voor racist uitgemaakt als je vast wilt houden aan de zwarte piet en je hoort er (plotseling) helemaal bij, bent modern en een ‘witte neger’ als je vindt dat we van de ‘zwarte’ piet af moeten.

Waar ik me aan stoor in deze discussie is dit: niemand (behalve een handje vol neo-nazi’s) ‘gelooft’ dat zwarte piet zwart is en knecht van Sinterklaas omdat het negroïde ‘ras’ minderwaardig zou zijn aan het blanke. Ik heb ook nog nooit iemand uitgescholden voor iets lelijks omdat die een bruine of zelfs zwarte huidskleur had. Ik dacht dat soort dingen helemaal niet! Het was en is mijn overtuiging niet! Ik ben niet, ik herhaal, niet racistisch! Zo denk ik niet over mijn medemens.

Wel vind ik het een non-discussie en verzet ik me met hand en tand tegen het plan dan maar te zwichten voor de opvatting van een groot aantal mensen (volgens de media dan) dat je een racist bent als je de Pieten-traditie in ere houdt.

Dat is niet het, wat mij betreft, geoorloofde, gebruik van de woorden racist of racisme. Ga niet de taal en de betekenis van de woorden eigenhandig zitten veranderen, omdat ze zo beter in jouw straatje passen, hou je aan de betekenis zoals we die overeen gekomen zijn.

Ik pak er even de Dikke Van Dale bij. Racisme: uitingen van vijandigheid of haat van het ene ras jegens het andere, voortkomend uit een gevoel van meerwaarde.

Laten we dat eens in ogenschouw nemen: ik trek inderdaad ter strijde tegen een zwart-witte discussie, toon me vijandig. Maar doe ik dat uit een gevoel van meerwaarde of heb ik daarmee een specifiek ras voor ogen?

Ik kan u zeggen: dat heb ik niet. ‘Gelooft’ u mij? Kunt u met zekerheid ‘weten’ dat de waarheid, dan wel de waarheid niet spreek over wat er in mijn hart gebeurt? Nee, dat kunt u niet.

Uitkomst: we zijn beiden machteloos. U kunt mij natuurlijk gaan uitmaken voor alles wat mooi of lelijk is, maar u zult, zeker met zo’n houding, nooit zeker weten of u gelijk heeft of niet. Gevoelens laten zich niet tast- en meetbaar maken. Behalve in de Tweede Wereldoorlog (bijvoorbeeld), hoor ik u zeggen. Maar is het Sinterklaas-feest vergelijkbaar met de Holocaust en rassenleer? Ik vind van niet. Mag ik dat vinden? Geeft Sint pieten met de roe en geeft hij de Nederlandse kinderen daarbij de leiding?

Wat ik u wel kan verzekeren: maak Piet oranje en daarmee zo Hollands als maar zijn kan, zoals ik iemand hoorde suggereren, en u zult mij tegenvallen. Hou eens op met zo zwart-wit te redeneren! Geef waar racisme geen hoofdrol, geen spotlicht.

Nog zo’n belofte van mijn kant aan u, dan. Dan is er in de toekomst veel minder kans dat iemand nog geneigd zal iemand anders voor zwarte piet uit te maken.

Ugh, ik heb gezegd.