“Een gedrocht!” Teleurgesteld en boos: “Had ik me hiervoor ingezet en mijn energie geleend? Voor dit onding? Hier kan ik niet achter staan en wil ik niet mijn naam aan verbonden zien.”
Dit schreef ik op 1 oktober 2016, toen de Ministerraad een AmvB (een Algemene Maatregel van Bestuur) had gekleid van wat ooit het Vertrouwensexperiment was. Want het was helemaal niet zo ingewikkeld.
“Laat een groep mensen die nu van een bijstandsuitkering moeten leven eens helemaal vrij van verplichtingen, laat hen eventuele bijverdiensten houden en kijk wat er gebeurt, of die mensen zich ontwikkelen, vooruit komen in de samenleving. In het ergste geval werkt het niet… En werkt het wel? Dan kun je met de uitkomsten van zo’n experiment verder en dit toepassen om de Participatiewet te verbeteren.”
Bijna een heel jaar daarna heb ik doorgezet. Tot de zomer van 2017 heb ik me ingezet om van het Vertrouwensexperiment een positieve actie te maken. Ik heb met ambtenaren van de gemeente Tilburg en vele anderen aan tafel gezeten en hen – geheel gratis en uiteindelijk ook voor niks – adviezen gegeven en op constructieve wijze kritiek gegeven.
Nu ben ik er helemaal klaar mee en ik distantieer me definitief van dít Vertrouwensexperiment.
Het keerpunt zit niet in de brief, die een dagtekening mist en die ik rond 20 september 2017 ontving. Maar de inhoud vormt wel de laatste twee druppels.
Volgens de briefschrijver – de naam van Erik de Ridder staat er onder, maar die schrijft die brieven niet zelf – krijg ik begeleiding van Diamant Groep of Sagènn. Fout. Is niet waar. Sterker nog: ik heb negen maanden geleden met succes een bezwaarprocedure gevoerd omdat ik geen begeleiding wil van Sagènn.
Maar ach, een foutje, kan iedereen overkomen. Ik kan dat wel vergeven.
Het ergste is dit: “Ik zit in een traject bij Sagenn / de Diamant groep. Kan ik deelnemen aan het experiment?” – “Omdat u al extra begeleiding krijgt op weg naar werk, kunt u niet ingedeeld worden in een van de groepen met een andere aanpak.” Dit staat op de website www.tilburg.nl/vertrouwens-experiment.
Nooit, in de tweeënhalf jaar dat ik betrokken ben geweest bij het Vertrouwensexperiment, dat ik het initiatief heb gesteund, is dit ter sprake geweest, laat staan dat dit ooit is afgesproken.
En dat is erg. Erg omdat juist de P-wetters die in een traject van Diamant Groep of Sagènn zitten, de meeste baat kunnen hebben bij een Vertrouwensexperiment en het is erg voor het Vertrouwensexperiment omdat juist bij deze mensen de meeste resultaten zijn te verwachten. Niet alleen wordt hiermee een belangrijke groep P-wetters uitgesloten, ook wetenschappelijk wordt hiermee een poot uitgedraaid van het onderzoek en het te meten resultaat. Kortom: het resultaat over twee jaar zal een vertekend en onvolledig beeld geven, zodat daar verkeerde conclusies uit getrokken kunnen worden die vervolgens in verkeerd beleid worden gegoten.
Ik weet het nu zeker: het Vertrouwensexperiment is een gedrocht geworden sinds de rijksambtenaren ermee hebben gekleid en mijn vertrouwen in het experiment is definitief kwijt.
Maar om met een positieve noot te eindigen. Bij de aftrap van het Vertrouwensexperiment op 13 september 2017 in MFA de Poorten heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om de “Durfwet, een Pwet-alternatief. Status Permanent Bèta” van het Durfhuis te overhandigen aan staatssecretaris Jetta Klijnsma.
En nu maar hopen dat de kleiers bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid er met hun vingers van af blijven en niet weer een gedrocht maken van een goed idee. Een ijsbeer vangt immers nooit een pinguïn.
4 reacties
Voeg die van jou toe →Na het lezen van dit verslag van Perry Jansen via Facebook en de opinie van deze ervaringsdeskundige Pauli denk ik inderdaad dat we dit vertrouwensexperiment met gepaste wantrouwen te gemoed mogen treden.
Iets zei me dat dit de uitgelezen dag was om de wijk in te trekken en eens te gaan kijken hoe het Tilburgse Vertrouwensexperiment leeft onder de bijstandgerechtigden in Tilburg-Noord.
Goed om eens mee te maken hoe de papieren werkelijkheid zich verhoudt tot de praktijk van alledag.
In de “Grote Zaal” van de bibliotheek op het Wagnerplein schuifelden langzaam anderhalf dozijn onfortuinlijken naar de tafel met gratis koffie en thee, een beproefd recept bij bijeenkomsten die met armoede te maken hebben.
Het gemêleerde en intercontinentale gezelschap zocht zwijgend een plaatsje, met goed zicht op een groot scherm waar later een makkelijk begrijpbare animatiefilm te zien zou moeten zijn … ware het niet dat er geen verbinding met het internet gemaakt kon worden en deze vrolijke tekenfilm kwam te vervallen.
Een opgetogen projectleider (op sommige bijeenkomsten ook expeditieleider genoemd) nam plaats achter een klein hangtafeltje en begon met een olijk Limburgs accent aan de uitleg van “ons” Vertrouwensexperiment.
Net voordat enige gezapigheid zich van de aanwezigen meester dreigde te maken, nam één van de bezoekers het woord en begon een tirade tegen de maatschappij, de politiek en Nederland. De agressieve toon maakte indruk en menigeen werd toch wel angstig.
Gelukkig kreeg de jongeman genoeg tijd om zijn gal te spugen en vertrok, tot zichtbare opluchting van het publiek en de projectleider.
Het viel me op dat veel mensen nog vragen hadden en dat er toch hier en daar verkeerde verwachtingen waren gewekt, helder communiceren blijkt niet het sterkste punt van onze gemeente.
Het mag bekend zijn dat ik verklaard tegenstander ben van dit dure, overbodige en onzinnige experiment, ook enkele initiatiefnemers hebben gisteren in het openbaar afstand van dit “gedrocht” genomen.
Maar ik wil het feestje niet bederven en ga als bijstandsgerechtigde de uitdaging aan : ik meld me aan voor dit experiment !
Natuurlijk had ik ook vragen, waarvan ik dacht dat die ook voor de rest van de aanwezigen best van belang zouden kunnen zijn.
Ik vat ze samen :
1) Komt er begeleiding naar echt BETAALD werk, of ook naar ONBETAALD werk ? Antwoord : beide.
2) Er komt “extra” begeleiding; maar is het niet zo dat dit altijd al de taak van je contactpersoon en werkcoach behoort te zijn ? Antwoord : … uh …
3) Als de extra begeleiding leidt tot het vinden van werk, is het dan niet zo dat voorheen de coach zijn/haar werk niet goed heeft gedaan ? Antwoord : … uh …
4) Als een financiële prikkel leidt tot het vinden van werk, is dan de uitkomst van het onderzoek niet dat de bijstandsgerechtigde alleen in actie komt als men extra geld geeft en dat het wantrouwen jegens de bijstandsgerechtigde dus juist was ? Antwoord : … uh …
5) Zou dit experiment er niet toe kunnen leiden dat mensen die nu al tevreden werken met behoud van uitkering de verkeerde kant worden opgestuurd ? Antwoord : daar gaan we op letten.
6) Als je nu volgens de Participatiewet een vergoeding voor “werk” ontvangt dat geen uitzicht biedt op een echte betaalde baan, moet je alles inleveren en je mag NIETS houden. Hoe zit dat bij dit experiment, mag je dan die vergoeding wel houden ? Antwoord : dat moet ik opzoeken.
Even later werd de expeditieleider achtergelaten in zijn zelf aangelegde jungle en verlieten enkele belangstellenden voortijdig de zaal, waarschijnlijk was het vertrouwen door mijn vragen ver gezonken …
Vertrouwensexperiment binnen een gebureaucratiseerde wantrouwende omgeving is onmogelijk. Feitelijk moet dan eerst de bureaucratie zelf op de schop en niet de gecategoriseerde bijstandgerechtigde. Heb zo’n vermoeden, zeker gezien de betrokken instanties, dat de bestaande bureaucratie nog een lang leven is beschoren!
In de jaren tachtig bedachten de kleiers van het Rijk een experimentensysteem in het wonen: als je dacht dat iets beter kon, dan meldde je dat. Als er regelgeving was die zich verzette, dan kon je “in het belang van de volkshuisvesting” daarvan worden vrijgesteld.
Daarmee werd precies gedaan wat we nu vergeten schijnen te zijn: laat men op de werkvloer bedenken hoe iets beter kan, zorg dan dat bestaande regels niet in de weg zitten. Precies dat is wat er mankeert aan de experimenten met de bijstand. Het komt te dicht bij lokale inkomenspolitiek en dat schijnt volstrekt niet te mogen.
Klijnsma heeft mijn volle sympathie, maar dit heeft zij niet begrepen: het Rijk bemoeit zich tot in details met dingen, die nu juist lokaal en vrij moeten zijn.
Hoezo teleurgesteld ? Het is logisch dat bijstandgerechtigden die bij Sagenn of Diamantgroep terrecht zijn gekomen geen aanspraak kunnen maken op deelname aan het Tilburgse vertrouwensexperiment.
In het verleden is tijdens de invoering van het collegevoorstel “Poortwachter” door de gemeente gekozen om het verdienmodel “het op de rit zetten van bijstandsuitkeringen” te gunnen aan twee partijen. De Diamantgroep, die zelf onder het regime van de gemeente Tilburg valt, voor de mensen aan de onderkant met een grote afstand naar de arbeidsmarkt en de marktpartij Sagenn die de bovenkant van deze doelgroep zou bedienen. Hieraan waren door de gemeente Tilburg strenge eisen gesteld met hoge percentages van uitstroom. Waarin deze uitstroom ook gebaseerd mocht zijn op 12 uur koffie schenken in een bejaardenhuis of een ‘leuke’ gratis werkervaringsplek voor hoogopgeleiden die om welke reden dan ook geen betaald werk meer konden vinden tijdens deze crisis.
Dacht je nou echt dat deze twee marktpartijen het zouden goedkeuren dat er door hun opdrachtgever de gemeente Tilburg een zogenaamde expeditie zou mogen worden gestart met 800 kansrijke uitkeringsgerechtigde, die er voor zou zorgen dat de overvolle visvijver met veel kansarme zou kunnen opdrogen?
Ik vermoed dat dit zeker niet zonder slag of stoot zou gebeuren en dat beide partijen dan zeker een stap naar de rechter zouden wagen om te toetsen of dit wettelijk wel mogelijk zou mogen zijn.