Sinds de Participatiewet op 1 januari 2015 is ingevoerd, is er veel onduidelijkheid onder mensen met een bijstandsuitkering over wat er nou wel en niet mag. Mag je vrijwilligerswerk doen? En zo ja, wat wel en wat niet? Moet je dat melden bij Werk & Inkomen (W&I, CWI, Sociale Dienst) en heeft dat gevolgen voor de uitkering? En als je een krop sla krijgt, of een kom soep, wordt dat dan van de uitkering afgetrokken als ‘bijverdienste’? En hoe zit het nou met de verplichte tegenprestatie?
Deze onduidelijkheid was voor stichting Social Energy, een hard groeiende organisatie met 140 vrijwilligers, aanleiding om enkele medewerkers van sociale zaken uit te nodigen die de vele vragen konden beantwoorden.
De bijeenkomst op vrijdagavond 4 september was zeer goed bezocht en drie medewerkers van Werk & Inkomen gaven uitgebreid antwoord aan de hand van een presentatie en veel vragen uit de zaal; een beleidsmedewerker, iemand van de afdeling ‘klachten’ en iemand die als netwerk-consulent als taak heeft om het beschikbare vrijwilligerswerk in kaart te brengen en te ‘matchen’ met mensen in de bijstand.
Vrijwilligerswerk is altijd mogelijk en moet altijd gemeld worden, om een aantal redenen. Het niet melden is in de eerste plaats een schending van de informatieplicht. Echter, volgens de beleidsmedewerker is hiervoor in Tilburg nog nooit een boete opgelegd.
Werk & Inkomen wil graag weten wat iemand al doet, want alleen als iemand nog helemaal niets doet, zal hij of zij een oproep krijgen om een tegenprestatie te gaan leveren. Deze oproep wordt niet gedaan als bekend is dat iemand al aan de slag is met vrijwilligerswerk. Een andere reden is, dat Werk & Inkomen wil weten hoe iemand met een bijstandsuitkering geholpen kan worden om betaald werk te vinden, aangezien betaald werk wel altijd voor moet gaan op vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk mag nooit (de kans op) een betaalde baan verhinderen.
Een derde reden is, dat Werk & Inkomen wil tegengaan dat mensen vrijwilligerswerk doen wat eigenlijk betaald werk zou moeten zijn: verdringing. De vrijwilliger wordt hiervoor zeker niet gestraft als dit bij melding blijkt. Wél zullen medewerkers van Werk & Inkomen de werkgever in kwestie kunnen aanspreken en bijvoorbeeld voorstellen om van het vrijwilligerswerk een betaalde baan, of een werkervaringsplaats te maken. Als vrijwilliger aan de slag zijn bij een kringloopwinkel met een maatschappelijke doelstelling (dus niet-commercieel) of in, bijvoorbeeld, de groentewinkel van Stadstuinderij Piushaven mag.
Als iemand nog niets doet, kan Werk & Inkomen een tegenprestatie verplichten, in de vorm van vrijwilligerswerk. Dit vrijwilligerswerk moet ervoor zorgen dat iemand gaat meedoen in de samenleving en valt altijd onder wat W&I ’traditioneel’ vrijwilligerswerk noemt: inzet bij een buurthuis, kerk, bejaardenhuis, sportverenigingen, voorlezen op school en tuinieren zijn daarvan voorbeelden. Zie voor een volledige opsomming de lijst onderaan. Nog steeds moet deze verplichte tegenprestatie passen bij de mogelijkheden en interesses van de kandidaat. Deze persoon krijgt eerst drie maanden de tijd om zelf iets te zoeken en kan daarbij hulp krijgen van de netwerk-consulent.
Iemand die de zorg heeft voor één of meer kleine kinderen die nog niet naar school gaan krijgt in Tilburg geen tegenprestatie opgelegd, omdat er voor de opvang van deze kinderen geen vergoeding mogelijk is.
Vrijwilligersvergoeding wordt niet van de uitkering afgetrokken tot een bedrag van €95,- per maand en maximaal €764,- per jaar. Tenzij het gaat om een werkervaringsplaats: dan zijn de bedragen iets hoger: maximaal €150,- per maand en maximaal €1500,- per jaar. Deze vrijgelaten bedragen gelden alleen voor personen ouder dan 27 jaar. Het ontvangen van, bijvoorbeeld, groenten uit Stadstuinderij Piushaven voor het doen van vrijwilligerswerk mag, zolang het duidelijk voor eigen gebruik is, en hoeft niet gemeld te worden bij Werk & Inkomen als bijverdienste. ‘Loon in natura’ wordt wel gekort als het om veel grotere bedragen gaat, zoals in het geval van kost en inwoning.
Geen tegenprestatie wordt opgelegd aan uitkeringsgerechtigden die:
- actief begeleid worden naar werk
- die in een re-integratietraject zitten
- die al naar vermogen vrijwilligerswerk doen
Werkwijze gemeente Tilburg:
- Iedereen met bijstandsuitkering wordt ‘gescreend’
- Wat iemand kan en wil wordt geregistreerd
- Doet iemand al vrijwilligerswerk, dan wordt dit als tegenprestatie vastgelegd
Doet iemand nog niets dan:
- Drie maanden de tijd om zelf iets te zoeken wat past, waarbij ondersteuning kan worden geboden door netwerkconsulenten
- Pas als iemand echt niets wil, dan kan er een tegenprestatie worden opgedragen.
Lijst van soorten vrijwilligerswerk wat gedaan mag worden zonder toestemming, maar wat wél gemeld moet worden om een oproep voor een tegenprestatie te voorkomen.
1. activiteiten voor kerkelijke en levensbeschouwelijke organisaties;
2. activiteiten in gemeenschapshuizen, club- en buurthuizen;
3. activiteiten voor hobby- en vrije-tijdclubs;
4. activiteiten in de amateur- en recreatiesport;
5. activiteiten in de amateuristische kunstbeoefening;
6. activiteiten voor folklore, (volks)cultuur en natuur;
7. activiteiten voor vrouwenorganisaties en emancipatiebeweging;
8. activiteiten voor niet-commerciële winkels, zoals rechts- en wetswinkels, onderwijswinkels, gezondheidswinkels;
9. activiteiten in onderwijsinstellingen voor zover kinderen van de betrokkenen aan die instellingen onderwijs ontvangen;
10. activiteiten van organisaties die gericht zijn op (ontwikkelings-)hulp aan de derde wereld;
11. activiteiten in bejaarden- en verpleegcentra, voor wat betreft: begeleid wandelen, voorlezen/gezelschap houden, begeleiding naar arts/ziekenhuis/ondersteuning niet-professioneel welfare-werk, verzorging maaltijdvoorzieningen voor ouderen binnen de wijk, bibliotheek;
12. activiteiten in de maatschappelijke dienstverlening en gezondheidszorg, zoals Rode Kruis (welfare en colonnewerk), Leger des Heils, EHBO-verenigingen, actie- en belangengroepen zoals Vluchtelingenwerk Nederland, Amnesty International, vredeswerkgroepen;
13. activiteiten voor instellingen op het gebied van bescherming en behoud van dieren, natuur en milieu.
14. activiteiten die binnen een asielzoekerscentrum worden verricht voor alle gebruikelijke ‘doe het zelf’-werkzaamheden
15. Stichting Leergeld.
16. Jeugd- en Jongerenwerk.
17. Dorps-, wijk- en buurtraden.
18. Creativiteitscentra, voor zover niet commercieel.
19. Bibliotheek.
20. Bejaardenbonden
Recente reacties