Gerrit Poels over de Quiet 500: “Laat het u raken”

Op donderdag 17 oktober, Wereld Armoededag, werd de Quiet 500 gelanceerd in Theater de Nwe Vorst. De Quiet 500, een glossy tijdschrift met en over mensen die in armoede leven, is de tegenhanger van de jaarlijkse Quote 500, waarin de 500 rijkste Nederlanders staan geportretteerd. De verkoopopbrengst van het blad komt ten goede aan de Tilburgse Voedselbank en de stichting Broodnodig van Gerrit Poels.

De presentatie van de Quiet 500, in de grote zaal van de Nwe Vorst die te klein bleek voor het grote aantal belangstellenden, was in handen van Frank van Pamelen. Na de opening door stadsdichter Jasper Mikkers, die het gedicht ‘Armoederlijk’ (Quiet 500 pagina 44) voorlas van Esther Porcelijn, lichtte hij toe dat de Quiet 500 past in de rijke Tilburgse traditie van armoedebestrijding en solidariteit.

Anton (A.H.J.) Dautzenberg, die de Quiet 500 heeft bedacht, kreeg vervolgens het woord. Peerke Donders, de Tilburgse, negentiende-eeuwse priester die in Suriname de armen hielp, noemde hij een koekwaus waaraan te veel symboliek wordt gehecht die niks om het lijf heeft. Daarentegen riep hij op een groot standbeeld op te richten voor Gerrit (Pater) Poels, die al zijn leven lang armen in Tilburg helpt.

Vervolgens vertelde Ralf Embrechts, één van de vier hoofd-coördinatoren van de Quiet 500, hoe het blad tot stand was gekomen en hij besloot zijn verhaal met een vraag aan staatssecretaris Jetta Klijnsma, die het eerste exemplaar in ontvangst kreeg: “Mogen wij in deze stad een échte sociale dienst beginnen, met Gerrit Poels als directeur?” Deze vraag werd door de zaal beantwoord met een groot applaus.

In een interview met Toine van Corven zei Jetta Klijnsma dat ze veel waardering heeft voor mensen die elkaar helpen om door het leven te komen. Maar ook verdedigde ze het kabinetsbeleid, waarbij ze erop wees dat controle noodzakelijk is om fraude tegen te gaan en misbruik van gemeenschapsgeld te voorkomen. De suggestie van Toine van Corven om een basisinkomen voor iedereen in te voeren vond ze een mooi idee, maar volgens haar zou dat basisinkomen veel lager uitvallen dan de huidige bijstand.

Vanuit de zaal kreeg ze de kritiek, dat mensen als minderwaardig, als ‘kleine kinderen’ behandeld worden door het personeel bij de Sociale Dienst en het UWV. Jetta Klijnsma gaf toe dat betutteling van mensen verkeerd was, maar dat controle nou eenmaal moet en ze riep op om bij de volgende verkiezingen op de PvdA te stemmen en niet op partijen die ‘de duimschroeven nog verder willen aandraaien’. Op de vraag wat ze vindt van Gerrit Poels, die al 40 jaar elke nacht brood brengt naar mensen in armoede, noemde ze hem een ‘dappere dodo’.

Toen Gerrit Poels even later het podium betrad kreeg hij van de gehele zaal spontaan een staande ovatie. En op de opmerking van Jetta Klijnsma reageerde hij: “Een dodo? Dat is een uitgestorven vogel!” Vervolgens nam hij de microfoon van Frank van Pamelen over, want één ding moest hem van het hart: “Eerst even iets anders… Dat standbeeld… Niet doen hé?! Ik wil het niet!” Waarna hij vertelde over Miet van Puijenbroek, de eerste vrouwelijke wethouder in Tilburg. “Ik kende Miet goed en ik heb vaak van haar op mijn donder gehad. Maar ze liet me beloven, dat ik zou voorkomen dat er in Tilburg een standbeeld van haar werd gemaakt. Maar dat is me niet gelukt. Ik heb nog vaak brieven met haar geschreven ‘daar boven’, die liggen nog ergens in het archief van de Straatkrant, en Riet is daar zo boos over geweest! Dat standbeeld kostte 700.000 gulden! Dus dat geld kun je beter besteden.”

Ook ging Gerrit Poels in op de vraag, wie zijn werk zou voortzetten als hij het niet meer kan. “Voortzetting? Dit werk is idioot!” antwoordde hij, “dit doe je als verstandig mens niet, als je ook iets anders kunt. In de bajes zit je tegenwoordig beter dan in de bijstand, goed verzorgd en geen stress. Maar geld is niet het belangrijkste en mag nooit een rol spelen. In maart had ik met mijn stichting nog zeven euro op de bank en een maand later, in april, stonden ze er nog. Tijdens het spreekuur in de keuken, onder het uitdelen van brood, heb ik geleerd dat niet de oplossing het belangrijkste is, maar het onderdrukken van de stress.”

Als Gerrit Poels vertelt, luistert de zaal ademloos: “Het zou goed zijn, als de sociale dienst een methode zou vinden om mensen eens wat adem te geven. Maar de sociale dienst is nu juist één van de veroorzakers van armoede. Mensen die zogenaamd niet goed genoeg hun best doen, een keer een afspraak vergeten of niet goed genoeg hebben meegedaan aan een traject, worden gekort. Het onderzoek dat daar op volgt duurt soms twee tot drie maanden en al die tijd krijgen ze niks en stapelen de schulden zich op. Stop daarmee! Er wordt door de sociale dienst een armoede geschapen, die niet nodig is.”

Bij de overhandiging van het eerste exemplaar van de Quiet 500 aan Jetta Klijnsma voegt hij eraan toe: “Laat het u raken.”
Video: Uitreiking eerste exemplaar Quiet 500 door Gerrit Poels
(Film van Tom Pijnenburg)