Participatiewet – inkomen schatten mag niet, gemeente Tilburg wil het toch

Alle Tilburgers in de Participatiewet (bijstand) zijn middels een brief op de hoogte gesteld van een nieuwe werkwijze die Werk & Inkomen (sociale dienst) standaard zal gaan hanteren. Een werkwijze die zij al eerder in individuele gevallen toepaste. Het gaat hierbij over de opgave van inkomsten die moeten worden verrekend met de bijstandsuitkering.

Wanneer iemand een betaalde baan heeft die niet voldoende is om uit de uitkering te komen, moeten deze inkomsten elke maand opgegeven worden en verrekend. Echter, degene die het treft zit met het probleem dat loon weliswaar netto wordt uitbetaald, maar dat de bijbehorende bruto bedragen ook moeten worden opgegeven aan Werk & Inkomen. De inkomstenverklaring moet op de laatste werkdag van de maand worden ingeleverd, terwijl het loonstrookje met de juiste bedragen vaak pas na die datum wordt uitgereikt of toegestuurd.

De wethouder sociale zaken Erik de Ridder erkent dit probleem en de woordvoerster laat weten: “Het aanvullen van de inkomsten van mensen via de bijstand is landelijk een issue. Het blijft lastig omdat bijstand een netto uitkering is en de inkomsten (veelal) bruto zijn. Daarnaast zijn de betaalmomenten vaak verschillend. Wij willen er in Tilburg voor zorgen dat mensen voldoende geld hebben om van te leven en ook hier tijdig over kunnen beschikken, zodat ze hun vaste lasten op tijd kunnen betalen”

In de nieuwe werkwijze wil Werk & Inkomen nu de inkomsten van mensen gaan schatten, althans zo lijkt het in de brief die hierover verstuurd is. Maar het verrekenen van geschatte (fictieve) inkomsten mag niet volgens de Participatiewet, zoals uit veel jurisprudentie inmiddels is gebleken. Een cliënt die hierover tegen Werk & Inkomen bezwaar maakte kreeg als antwoord:

Jurisprudentie:
* Centrale Raad van Beroep – 14-06-2016
* Uitleg over deze uitspraak

“U geeft aan de nieuwe werkwijze in strijd zou zijn met jurisprudentie. Dit is echter niet het geval. Het is niet zo dat Werk & Inkomen een schatting maakt van uw inkomen en dat vervolgens inhoudt op de uitkering. Het is zo dat u zelf een schatting maakt van uw inkomen over een betreffende maand. Het bedrag waarvan u zelf denkt dat uw inkomen is geweest over die maand, dat vult u in op uw inkomstenverklaring. Op grond van Artikel 17 Participatiewet bent u verplicht om deze inlichtingen te verstrekken. Uw geschatte inkomen wordt dan volgens uw eigen opgave ingehouden op uw uitkering. Dit gebeurt op grond van de Participatiewet Artikel 11 lid 1, 31 lid 1, en 32 lid 1. De daarop volgende maand levert u een specificatie in. De verrekeningsbevoegdheid vloeit dan voort uit Artikel 58 lid 4 van de Participatiewet.”

Volgens jurist en financieel adviseur Peter Kamp van Frankhuis & Twistvliet heeft de gemeente Tilburg ongelijk als zij zegt dat zij volgens de wet handelt door van mensen te eisen dat zij een inschatting maken van hun inkomsten. “De combinatie van wetsartikelen is een bijzondere en vergezochte. ‘Redelijkerwijs’, daar bedoelt de wet mee, bijvoorbeeld, dat je een boot of aandelen hebt die kun je nog verkopen, iets in die trant. Artikel 32 lid 1 is ook niet relevant, gezien er nog niet de beschikking is over de gelden en artikel 58 lid 4 spreekt toch echt over ontvangen bedragen. Deze durf ik wel aan, de rechter maakt hier gehakt van.”

Inmiddels heeft de gemeente Goeree Overflakkee een geheel nieuw systeem door Peter Kamp laten opstellen waar nu mee gewerkt wordt.

“Het hele eiland Goeree Overflakkee heeft door mijn toedoen en de Cliëntenraad Participatieraad de betaaldatum op de 28e gezet. Punt zit hem erin, hoe loopt het fiscale jaar, van januari tot december of van december tot november? Het UWV betaalt achteraf, dus de WW-uitkering over de maand december staat fiscaal gezien dus op januari 2018. Want de belastingdienst rekent sec het moment van uitbetalen, ongeacht bij welk jaar het hoort. Dit noemen ze het fiscale genietingsmoment en dat geeft dus gedonder, het zou beter zijn als de gemeente eerst van de cliënten de jaaropgave van de voorliggende voorzieningen (werk, andere inkomsten) krijgt, alvorens het netto om te zetten naar bruto.”

In de officiële uitleg die we via de woordvoerster van het College ontvingen, zit het nog iets anders in elkaar.

“De gemeente heeft niet besloten om de inkomsten van uitkeringsgerechtigden zelf in te gaan schatten en vervolgens fictief te gaan verrekenen met de uitkering. We willen wel zoveel mogelijk de inkomsten gaan verrekenen in de maand waarop deze verdiend zijn. Let wel: het moet wel gaan om inkomsten waar mensen ook daadwerkelijk over kunnen beschikken. Dus ze moeten wel in deze maand ook zijn uitbetaald. We vragen mensen om hun inkomen te vermelden op de Inkomstenverklaring (IV) en hierbij hun loonstrook te voegen.”

“Vaak hebben mensen al wel hun inkomen ontvangen, maar nog niet de strook. Of een deel van de inkomsten (bijvoorbeeld bij betaling per week) op de bank gekregen en weten ze zelf hoeveel uren ze verder gewerkt hebben. We vragen alleen dan (dus als de strook er nog niet is) aan mensen om zelf aan te geven op hun IV hoe hoog de inkomsten in die maand zijn geweest. Als er nog geen loonstrook of andere specificatie is, kunnen mensen dit eventueel zelf uitrekenen. Wanneer mensen nog geen zicht hebben op de hoogte van het inkomen, mogen ze dit nog steeds invullen op hun IV en zal pas later uitbetaald worden of blijft er altijd een terugvordering open staan. Dit hebben we willen voorkomen met deze werkwijze, waarmee we zoveel als mogelijk het inkomen verrekenen in de maand waarin deze verdiend zijn.”

Peter Kamp, jurist Sociaal Domein

Peter Kamp reageert op dit antwoord: “Ze doen het nog steeds niet goed. Uit het antwoord wat ik lees, zie ik gewoon dat ze de wet niet kennen en zelf proberen na te denken. Het geeft chaos en toont maar weer aan, dat ze iedere situatie ineens anders kunnen gaan bekijken, weer meer chaos. Terwijl de werkwijze zo simpel kan zijn.”

Hij adviseert onder andere aan gemeenten om het inleveren van de Inkomstenverklaring te verleggen naar de 10e van de maand, zodat mensen alle bewijsstukken erbij kunnen voegen en niet later alsnog hoeven in te leveren, met alle correcties van dien. En om de uitkeringen te betalen op uiterlijk de 28e van de maand, vlak voordat mensen hun vaste lasten moeten betalen.

Ik merk dat veel gemeentes nog werken met fictieve inkomens. Zo kom ik dus vaak tegen dat sommige mensen in een bepaalde maand maar de helft hebben dan normaal om te kunnen leven. De sociale dienst geeft dan wel aan, dat dat de volgende maand wordt recht getrokken, maar dit betekend wel dat je een maand op een houtje moet bijten. Daar komt dan bij, dat de wet hier duidelijk over is: het mag niet.

Verschrikkelijk wat een systeem. Welke politieke partij gaat een einde maken aan deze wirwar van regelingen. Het belang van de mens die het betreft voor op stellen. Zit je al geheel of gedeeltelijk in de bijstand en heb je ook nog te maken met dit soort krankzinnige regelingen. Regels van gemeenten, UWV, Belastingdienst op elkaar afstemmen. Er zijn veel te veel mensen in Nederland met regeltjes op papier, beleidsnotities etc. etc. bezig. Maak het de mensen in de bijstand eenvoudiger dan houden ze wellicht meer zin en energie over om iets te doen wat ze zelf graag doen, goed kunnen, zinnig vinden. Daar heeft de maatschappij dan waarschijnlijk in de meeste gevallen ook nog wat aan.

Geef een reactie