Ton Hendriks, leermeester en begeleider van houtleerwerkplaats Woodworks in Tilburg-Noord, staat al in de deuropening voor we kunnen aanbellen. We beginnen met een rondleiding. Alle meubels en inrichting zijn zelf gemaakt, van afvalhout. Een aantal meubels zijn naar ontwerp van Piet Hein Eek, uit het programma plagiaat voor het goede doel. In deze werkplaats krijgen jongeren met een licht verstandelijke handicap (LVG’s) een zinvolle dagbesteding.
Ton vertelt eerst over zijn achtergrond: “Ik ben oorspronkelijk elektro-technicus van beroep. Maar vroeger moest je in de bouw alles kunnen. Van houtbewerking tot tegelzetten en van metselen tot lassen, daarom ben ik een allrounder. Maar ik ben afgekeurd vanwege mijn rug en daarom ben ik twee jaar geleden begonnen als vrijwilliger in het pand hiernaast, waar kringloopwinkel ‘La Vida’ zit. Daar had Sjef Vermeulen, hij is nu gepensioneerd, een werkplaats, maar die was heel erg klein.”
“Ik heb toen een BBL-opleiding (Beroeps Begeleidende Leerweg) gedaan voor het begeleiden van LVG’s. Ik heb echt moeten leren om het werk niet uit handen van de cliënt te nemen. Ook daar heb ik een opleiding voor gehad: eigen-initiatieftraining. Dan moet je samen met een cliënt een puzzel maken en mag je niks zeggen als je zelf het goede stukje al ziet. Dat was echt moeilijk.”
Woodworks bestaat nu bijna een jaar, Ton vertelt er over: “Vorig jaar kwam dit pand, waar een schildersbedrijf in zat, leeg te staan en dat was de kans om hier een werkplaats op te richten, naast de winkel die we meteen ook hebben verbouwd. Op 1 april 2012 kregen we de sleutels en op 24 mei 2012 werd het geopend door wethouder Marjo Frenk, met veel spektakel. Dankzij sponsors en het winnen van de eerste prijs van Rabobank Coöperatief dividend konden we het gereedschap en machines kopen. De werkplaatsen hebben we zelf opgeknapt en van de Arbo-wet moest de keuken geheel stofvrij worden. Ook dat hebben we zelf gedaan, met steigerhout en afvalhout. Ons motto is: “Alles wat piept en kraakt wordt door ons gemaakt.””
“In 2011 hebben we meegedaan met het Huttenfestival ‘De Vlek’ in de Spoorzone. Daar deden ook veel groepen kunstenaars aan mee. We moesten van afvalhout een huis bouwen en de wedstrijd ging er om, wie het eerste rook uit de schoorsteen kreeg. Nou, dat hebben we gewonnen, met veel zaagsel, want dat rookt goed als je het aansteekt. Piet Hein Eek, kunstenaar en gerenommeerd ontwerper, kwam daar op bezoek en zo zijn we met hem in contact gekomen. Hij wilde zaken met ons doen. Het heeft toen nog een jaar geduurd tot alles rond was, maar uiteindelijk stuurde hij enkele schetsen, die we hebben uitgewerkt. Toen het klaar was hebben we het resultaat laten zien en Piet Hein Eek was erg enthousiast. We kregen in het najaar van 2012 de opdracht op zes meubelsets te maken voor de Dutch Design Week en het moest snel! Maar nu mogen we als enige deze sets maken en verkopen, en alleen in drie kleuren grijs en blank.
“Daarbij hebben we ook een klusbus. Daarmee gaan mensen van Amarant op pad om allerhande klussen te doen, vaak voor cliënten van Amarant, maar ook bij particulieren. Maar als ze op een dag vroeg klaar zijn, komen deze mensen ook meedraaien in de werkplaats.”
Ton vertelt verder over de mensen die hier werken en een opleiding volgen: “Mensen die zich hier aanmelden moeten een indicatie hebben en allemaal hebben ze een lichte verstandelijke handicap. Deze mensen moet je een kans geven. Ik zie ze binnenkomen en dan moet ik ervoor zorgen dat ze hebben wat ze nodig hebben.” Ton haalt een vijftal snelhechters met opdrachten tevoorschijn. “Kijk, ze beginnen met eenvoudige opdrachten, want ik ga eerst uitproberen wat ze kunnen. En er zitten talenten bij hoor, vergis je niet. Die jongens kunnen heel veel als je ze maar een kans geeft. We hebben hier iemand lopen die helemaal verzot is op de meubels van Gerrit Rietveld en hij maakt ze precies na. En dan lijken ze eenvoudig maar de houtverbindingen die daarbij komen kijken zijn erg ingewikkeld.”
“Maar eerst beginnen ze met een eenvoudig kistje. De plankjes die ze nodig hebben krijgen ze op maat, want zagen mogen ze dan nog niet. De opdrachten zijn heel precies en stap voor stap. Ze doen die opdrachten zo zelfstandig mogelijk. Maar er zijn erbij, die kunnen niet eens lezen, dus dan moet je zo iemand individueel begeleiden en elke stap uitleggen. Als ze deze vijf opdrachten hebben gedaan, mogen ze zelf met ideeën komen, of meehelpen met opdrachten van klanten. Van alles wat ze maken, houden ze zelf een portfolio bij, zodat ze een overzicht hebben.”
“We doen ook projecten buiten, zoals het houten podium in de Warande afgelopen zomer. Het podium is ontworpen door een architectenbureau, Buro 013, waar we heel veel opdrachten van krijgen. In het Warande-podium zitten 50 kuub hout en 16.000 schroeven, dat zijn twee kruiwagens vol. We hebben al het hout, dat uit de Warande komt, ter plekke gezaagd. Gelukkig hebben we er ook mensen bij, die alleen maar kunnen sjouwen, want die hadden we heel hard nodig. In augustus gaan we weer meedoen met het huttenfestival, drie weken lang in Den Bosch bouwen met de hele ploeg. Ik denk dat ik er een caravan neerzet, dan hoef ik niet steeds heen en weer te rijden.” lacht Ton.
“Het is ook belangrijk dat ze niet elke dag hetzelfde hoeven te doen, want dan is de motivatie zo weg en komen ze niet meer. Ze komen hier vrijwillig en je weet nooit zeker of mensen de volgende dag weer komen opdagen. Als iemand besluit om een dag in zijn bed te blijven, kunnen we daar niks aan doen. We hebben nu acht mensen en gemiddeld komen ze drie dagen per week. Inmiddels hebben we wachtlijsten voor zowel cliënten, vrijwilligers als ook opdrachten, dus eigenlijk is de werkplaats nu al te klein.” Daarna verbetert hij zichzelf: “Ik mag ze eigenlijk geen cliënten noemen, want geen van allen willen ze geassocieerd worden met Amarant, want dan hebben ze een stempel, het is stigmatiserend en dat willen ze niet. Vroeger werden deze mensen in een hoekje gedouwd, weggestopt. Wij halen ze terug. Deze mensen vragen zich altijd af, of ze er wel bij horen. Het is moeilijk te begrijpen voor ze, dat van een uitkering leven en een vrijwilligersvergoeding krijgen, terwijl hun vrienden ook werken en een salaris krijgen. De overheid zou veel meer subsidie moeten geven, want wij houden ze van de straat en geven ze een plek in de maatschappij.”
“We moeten uitbreiden en ook naar metaal. Een smederij opzetten, dat is mijn droom. Er is in Nederland geen één smederij met LVG’s en die mensen kunnen dat zeker. Nu zoek ik een pand dat daarvoor geschikt is. Eigenlijk hebben we gewoon de hele straat nodig!” lacht Ton. “We hebben een vrijwilliger, Jan, die is in de 70, een oude smid en brandweerman. Hij wil daar graag aan meewerken.”
“De oude ambachten komen weer terug, dit is zoals het oude leerling-meestersysteem van vroeger. Deze LVG’s zijn de moeilijkste doelgroep en hebben intensieve begeleiding nodig, echt één op één. In mei gaan we zelf een cursus volgen, zodat we een basisdiploma mogen uitgeven waarmee ze door kunnen stromen naar een opleiding. We zijn hierin uniek, echte pioniers. De gemeente heeft hier baat bij en ze gaan er om vragen, maar we zijn ze hiermee voor. We kunnen dan diverse diploma’s uitgeven, voor gereedschappenkennis, machines, verbindingstechnieken, meubelmaken, meubels opknappen en ook combinaties.”
“En we gaan veel samenwerken met andere instellingen, dat moet ook. Zonder samenwerken lukt niks.”
Visies uit de stad
Dit is het twaalfde interview in een reeks van 13 over visies uit de stad, over de stad. Volgende week: …blijft nog even een verrassing.
Eerder verschenen:
- Frank Reestman: “Het Postkantoor is een sociale factor in een wijk”
- Niek van den Broek: “Als iets in Tilburg lukt, lukt het overal!”
- Luuk Koelman: “Echt nieuws gaat over duiding van het nieuws”
- Frank van Boxtel over Regiotaxi: “Welkom bij de fraudeurs met honkbalknuppels!”
- Gerard Otten: “Tilburg is onvoorspelbaar mooi!”
- Rob Keijzer, projectontwikkelaar: “De crisis heeft mijn beroep totaal veranderd”
- Paul van Kemenade: “Creativiteit laat zich nooit inbinden”
- Leon Vermeulen: “Ik heb er bewust voor gekozen om niet in de schuldhulpverlening te gaan”
- René Scherpenisse: “Niet de huur, maar de energierekening gaat de betaalbaarheid van wonen bepalen”
- John la Haye: “Het is heerlijk om te spelen met water!”
- Ton Wilthagen: “Een bedrijf is geen banen-pinautomaat”
